Authorization
Mon Jan 19, 2015 06:51 pm
ప్రపంచంలో పర్షియన్ కవిత్వం మహా సుకుమారమైంది. పర్షియన్ మహాకవులైన ఉమర్ఖయ్యాం, సాదీలను డెబ్బై ఏళ్ల క్రితమే దువ్వూరి రామిరెడ్డి గారు తెలుగు వాళ్లకు పరిచయం చేశారు. కొత్త లోకాలకు తలుపు తీశారు. జలజం సత్యనారాయణ గారు ఎన్నో సంవత్సరాలు శ్రమించి అపూర్వమైన పర్షియన్ కవి హఫీజ్ను తెలుగు వాళ్లకు పరిచయం చేశారు. ఈ అనువాదం వెనక ఆయన గొప్ప శ్రమ ఉంది. అధ్యయనం ఉంది. అనుశీలన ఉంది. అనువాద రంగంలో సుప్రసిద్ధుడైన ప్రపంచ ప్రఖ్యాతి పొందిన రాబర్ట్ బ్లెరు అధ్యయనం సాహచర్యం ఎంతగానో ఉపకరించింది. ఆయన ఈ పుస్తకానికి ముందుమాటనూ రాశారు. పర్షియన్ కవిత్వ భావసౌందర్యాన్ని ఏమాత్రం చెడకుండా జలజంగారు తెలుగులోకి తీసుకువచ్చారు. దానికి తన ముందుమాటలో సాధికారికంగా సోదాహరణంగా వివరించారు.
''No one has ever seen your face,and yet a thousand door keepers have arrived you are a rose still closed and yet a hundred nightingales are arrived''
అనువాదం : నీ ముఖా రవిందాన్ని ఎవరూ చూడలేదు అయినా
వేల ద్వార పాలకులు వచ్చారు నీవింకా వికసించని గులాబీ వే
అయినప్పటికీ వేల చకోరాలు చేరుకున్నాయి ఇక్కడ'' కవి ఉద్దేశించిన తాత్పర్యాన్ని మాట్లాడినట్లుగా మనోహరంగా అనువదించారు.
''What can I tell you Last night at the tavern When I was drunk and ruined what gladness did Gabriel bring from the invisible world''
అనువాదం : నీకు నేను ఏం చెప్పాలి? నిన్న రాత్రి నేను మధుశాలలో తప్పతాగి అన్ని కోల్పోయినప్పుడు ఏ సంతోష కరమైన వార్తను గబ్రియల్ కనిపించని ప్రపంచం నుంచి మోసుకొచ్చాడు?
అనువాదమన్నది ఇష్టంతో చేసినప్పుడే అద్భుతంగా ఉంటుంది. జలజం గారిది అనువాదం అనడం కన్నా అనుసజన అంటే అర్థవంతంగా ఉంటుంది. జలజం గారు కబీర్, ఫైజ్ అహ్మద్ ఫైజ్, జయశంకర్ ప్రసాద్, అటల్ బిహారీ వాజ్పేయి, బిల్హణుడు, మొదలైనవారి కవితల్ని తెలుగు వాళ్లకు అందించారు.
హఫీజ్ కవిత్వం ప్రేమ నిండిన కవిత్వం. అందుకే. జలజం గారు ఈ పుస్తకానికి ''ప్రేమ లహరి'' అని పేరు పెట్టారు. జర్మన్ మహాకవి గేతే హఫీజ్ కవిత్వంతో తీవ్రంగా ప్రభావితుడైనాడు. రెండు వందల సంవత్సరాల క్రితమే అతని కొన్ని కవితల్ని అనువదించాడు. ఒక కవితను అనువదించేటప్పుడు అనువాదకుడు అదశ్యం కావాలి అంటే కవిత ఒక్కటే ఆవిష్కరణ కావాలి. కవిత ఆంతర్యంలోకి వెళ్లి ఆ దశ్యాన్ని మన ముందు ప్రత్యక్షం చేయాలి. జలజం గారు ఆ పని చేశారు. 'రాత్రి సందర్శన', అన్న కవిత చూడండి
''ఆమె శిరోజాల చిక్కులు వీడలేదు నోరంతా మధిర వాసన
నవ్వులొలికే ఆమె పెదాలు, భుజాలపై నుంచి జారే స్వేద బిందువులు
తిరిగి జారిన పై ఎద ఆంగికం, చేతిలో మధు పాత్రతో ప్రేమ గీతాలాపన
.......
ఆమె ఎర్రటి పెదాలు నా చెవి దగ్గర పెట్టి గుసగుసలాడింది. కనుల నిండిన కన్నీళ్ళతో ఆమె ఇట్లా అంది
''ఏమిటిదంతా? నువ్వు నా పూర్వ ప్రేమికుడివా? నీకేమైనా నిద్ర వస్తుందా?''
ప్రియుడు ప్రియురాలు పర్షియన్ కవిత్వంలో మౌనిక వస్తువులు వందల ఏళ్లు గడిచినా ఆ మహాకవి ఆవిష్కరించిన అద్భుతసన్నివేశం అందులోని వ్యక్తులు సజీవంగా మన మనసుని స్పర్శిస్తున్నట్లే ఉంటారు. ప్రాణవంతమైన సంభాషణ, ఎర్రటి పెదాల గుసగుసలు మనకు వినిపిస్తూనే ఉంటాయి. ఆత్మీయస్పర్శ లేనిది ఇట్లాంటి వాటిని ఆవిష్కరించడం కష్టం.పర్షియన్ కవిత్వం మహా సుకుమారమైనది. సున్నితమైనది వాళ్ళ ఊహలు రూపకాలు ,ఉపమలు గాఢంగా ఉంటాయి. ప్రేమ పరవళ్ళు తొక్కుతూ ఉంటుంది.
''కుర్బానీల బే యార్
గాహే గుంచా, గాహే గుల్.''
అంటే నీ పెదాలు పువ్వులానూ విచ్చుకుంటాయి, మొగ్గలానూ ముడు చుకుంటాయి. అట్లాంటి పెదాలకు నా జీవితాన్ని త్యాగం చేస్తాను. ఇట్లాంటి అద్భుతమైన ఊహలకు స్తాణువులవుతాం. కవులు ఎప్పుడు సంప్రదాయ వ్యతిరేకులే. కట్టుబాట్లను ఎదిరించిన వాళ్లే. రాజకీయాన్ని మతాన్ని కాదన్న వాళ్లే ''ఒకవేళ నేను సంప్రదాయ మసీదును వదిలి నా దారిన నేను మధుశాలకు పోతే నన్ను నిందించకు. జ్ఞాన చర్చలు ఏనాడో లేకుండా పోయినవి, అంతమయ్యే రోజు రానే వస్తుంది. హదయమా నేను చెప్పేది విను ఇప్పుడు నా ఆనందాన్ని రేపటికి వాయిదా వేస్తే ఎవరు భరోసా ఇస్తారు, బ్యాంకులోని మన డబ్బు రేపటి ఉదయం వరకు అట్లాగే ఉంటుందా?''
మధుశాల మసీదు ఈ రెంటిలో పర్షియన్ కవులకు ఉర్దూ కవులకు మొదటిది అంటేనే మహా ప్రాణం. ఉమర్ ఖయ్యాం గాలిబ్ - మొదలైన వాళ్ళ కవిత్వంలో వీటికి ఎన్నో ఉదాహరణలు కనిపిస్తాయి. హఫెజ్ వీటికి మినహాయింపు కాదు.
అనువాదం కత్తిమీద సాములాంటిది. చాలా శ్రద్ధగా జాగ్రత్తగా, ప్రేమ పూరితంగా చేయదగినది. అప్పుడే అది ఇతరుల హదయాలను దోచుకుంటుంది. అనువాదం గొప్ప కళ. నన్నయ తిక్కన ఎర్రాప్రగడ ఈ క్రమంలోనే తెలుగు కవులందరూ అనువాదకులే. కానీ వాళ్లని మనం ఎప్పుడూ అనువాదకులని అనలేదు. అనువాదం అన్నది ఎంత గొప్పదో అనువాదకుడి ప్రాధాన్యం ఈ ప్రపంచంలో ఎంత ప్రాముఖ్యం వహిస్తుందో జర్మన్ మహాకవి గెతే ఇలా చెప్పాడు. ''ప్రతి అనువాదకుడు ఈ అంతర్జాతీయ ఆధ్యాత్మిక వినిమయంలో సంధాయకుడిగా పరిగణింపదగినవాడు. అనువాదాలలో లోపాల గురించి ఎవరేం చెప్పినా అది ప్రపంచ సామరస్య సాధకమైనవత్తి. అందువల్ల అనువాదం ఉత్తమోత్తమ ప్రవత్తు లలో ఒకటిగా పరిగణింపదగింది.'' భగవంతుడు ప్రతి జాతికి ఆ జాతి భాషలోనే ఒక ప్రవక్తను ప్రసాదించాడంటుంది ఖురాన్. ''ఆ విధంగా ప్రతి అనువాదకుడు తన జాతి కొక ప్రవక్త'' అన్నాడు. జలజం గారు చిత్తశుద్ధితో హఫెజ్ను తెలుగు చేశారు.
''ప్రపంచం దుఃఖాన్ని చవిచూడకు, అది నీ ఆత్మను తినేస్తుంది. నేను నీకేం చెబుతున్నానో నీవు మరచి పోకు. ''దారిలో పోతున్న ఒక యాత్రికుడు ప్రేమలోని సూక్ష్మతత్వాన్ని నాకు చెప్పాడు. ఇప్పుడు నీకు ఏదైతే ఉందో దానితోనే సంతప్తి పొందు. నీ తలరాత నుంచి జాగ్రత్తగా బయటపడు. నీ హదయానికి స్వేచ్ఛద్వారాలు నీకు గాని నాకు గాని ఎప్పుడూ తెరవబడవు. వికసించిన గులాబీ నవ్వు ఒకసారి వీక్షించు చేసిన వాగ్దానాలు ఎప్పుడు నిలబడవు'' ఎంత గొప్ప జీవిత సత్యాలు. ప్రతిభావంతులైన తాత్వికం కవులు వర్తమాన క్షణాల్ని ఆనందించమంటారు, జీవించమంటారు. జలజం గారు సరళమైన తెలుగులో సుందరమైన నుడికారంలో మనకు అందించారు. వ్యాఖ్యానం అవసరం లేని రీతిలో సూటిగా సరాసరిగా హదయాన్ని తాకేలా చెప్పారు. పర్షియన్ కవులు మద్యపాన ప్రియులు, ప్రేయసికి బానిసలు. ''నేను దీనుడను, నీ పాదాల చెంతకు చేరాను నాపై దయ చూపు నాకు ఇచ్చేది ఏది లేదు కేవలం స్నేహం తప్ప. నిన్న రాత్రి మధుశాల నాకే రహస్యం చెప్పిందో కొద్దిగా ఆలోచించు ఆనందంగా ఉండు. నీ దురదష్టం నుంచి తప్పించుకో'' కవి ఉద్దేశించిన భావాన్ని అనువాదకుడు మనసులోకి తీసుకోవాలి తన్మయ భావంతో తపించాలి. అట్లా జలజం గారు హఫెజ్ ఆంతర్యంలోకి వెళ్లి ఆయన ఉద్దేశాన్ని అవగతం చేసుకొని వాటిని తెలుగు చేశారు. సూఫీ తత్వం ఉన్న వాళ్లు మత గురువుల్ని ఎదిరిస్తారు.
''మత గురువులు గురు పీఠాల నుంచి మసీదు వేదికల నుంచి అద్భుతమైన ఉపదేశ సందేశాలు ఇస్తుంటారు, ఎప్పుడైతే వాళ్ళు ఏకాంతంగా రహస్యంగా ఉంటారో మరోలా ప్రవర్తిస్తుంటారు:
నాదొక ప్రశ్న సమావేశ మందిరంలో అన్నీ తెలిసిన వ్యక్తిని అడగాలి, ఎవరైతే పశ్చాత్తాపాన్ని గురించి ఎక్కువ మాట్లాడుతారో అసలు వాళ్ళు ఎందుకు పశ్చాత్తాప పడరు?'' ఇట్లా హఫెజ్ వంచకుల్ని నిలదీస్తాడు.
జలజం గారి అనువాద సరళికి మరొక ఉదాహరణ
Know The true nature of your beloved In his loving eyes every thought Word and movement is always always beautiful తెలుసుకో నీకు అత్యంత ప్రేమ పాత్రుని సహజ స్వభావాన్ని తెలుసుకో. అతని ప్రేమ నయనాల లో నీ ఆలోచనల్ని చూసుకో ప్రతిమాట కదలిక ఎప్పుడైనా ఎక్కడైనా అందమైనవే. అనువాదం ఒక తపస్సు. ఒక కొత్త ప్రపంచానికి తలుపు తీయడానికి పడే అనంతమైన శ్రమ. ప్రపంచంలో అన్నిటికన్నా ఉత్తమమైన పని తనకిష్టమైనదాన్ని చేయడం, అట్లా జలజం సత్యనారాయణ గారు తనకు ఇష్టమైన హఫెజ్ కవిని ఎన్నో సంవత్సరాల సుదీర్ఘ పరిశీలన తర్వాత పరిశోధన తరువాత తెలుగు చేశారు. ఈ హఫీజ్ కవిత్వం అందరూ చదివి ఆనందించదగినది. అభినందించ దగింది. జలజం గారి సాహిత్య యాత్రలో ఇది ఒక మైలురాయి.
- సౌభాగ్య,
9848157909