ఈశాన్యభారత దేశంలో ఎన్నో తెగల ప్రజలు నివసిస్తున్నారు. అందులో అరుణాచల్ప్రదేశ్లో కనిపించే 'ఖొవా' తెగవారు ఒకరు. వీరినే 'బుగున్' ప్రజలని కూడా వ్యవహరిస్తారు. వారు 'అచిన్ఫుమ్ఫులువా' పరంపరకు చెందినవారని స్థానిక కథ చెబుతున్నది. ఈ ప్రజలు వారున్న ప్రాంతాన్ని బట్టి Ûరకరకాల పేర్లతో మనుగడ సాగిస్తున్నారు. ఈ జనాభా ఎక్కువగా వాంఘూ, దిఖియాంగ్, బిఖోం, రము, లలి, సితు, సచిద, లిచిని, డిట్చింగ్, మంగోపం, సింగ్చుంగ్, నంఫ్రి, కస్పి గ్రామాల్లో అధికంగా ఉన్నది. వీరు పోడువ్యవసాయం, పశువుల పెంపకం ద్వారా జీవనం సాగిస్తున్నారు. ఆవులు, పందులు, మేకలు, గొర్రెలు, కోళ్ళు వంటి వాటిని పెంచుతారు. ఈటెలు, బాణాలు, వలలను ఉపయోగించి క్రూర జంతువులను వేటాడతారు. ఆ ప్రాంతంలో నివసించే మిజి, అకా తెగలవారి మాదిరిగానే వీరిలో కూడా కొందరు స్త్రీపురుషులు జుట్టును పొడవుగా పెంచుకుంటారు. అట్లాగే స్త్రీ పురుషులు ఇరువురూ వెండి ఆభరణాలు ధరిస్తారు. పురుషులు బాగా పొడవైన తెల్లని బట్ట, ఎత్తయిన టోపి ధరిస్తారు. స్త్రీలు స్కల్ క్యాప్ ధరిస్తారు. వీరు బుగినిష్ (ఖోబ్వా) భాష మాట్లాడుతారు.
ఖొవా ప్రజలు 'దొన్యి-పోలో' మతాన్ని అవలంబిస్తారు. అయితే వీరు తమ పొరుగున ఉండే షెర్డుక్పెన్ తెగ వల్ల టిబెట్ బౌద్ధమత ప్రభావానికి లోనయ్యారు. అనేక బౌద్ధమత ఆచారాలు, క్రతువులను ఆచరించడం, సామూహిక మత కార్యక్రమాలను నిర్వహించడానికి బౌద్ధమత లామాలను ఆహ్వానించడం కనిపిస్తుంది. అందుకే చాలామంది ఖోవా ప్రజలు జనాభా లెక్కల సందర్భంగా తమను తాము బౌద్ధమతస్తులు గా నమోదు చేయించుకున్నారు.
ప్రతి పెద్ద గ్రామంలోను 'స్రెయిబా' (పెద్ద మైదానం) ఉంటుంది. దిహింగ్ ఖో, ఫాం ఖోలను వీరు జరుపుకుంటారు. మొత్తం మతపరమైన పూజాకార్యక్రమాలను ఫబీ పూజారి నిర్వహిస్తాడు.పాటలు, నృత్యాలు ఈ సందర్భంగా ప్రదర్శితమవుతాయి. ఈ పండుగల సందర్భంగా వారి సంప్రదాయ వంటకాలు, ఫువా అనే స్థానిక మద్యం వినియోగితమ వుతాయి.
'నిమియంగ్' అనే పేరుతో పిలిచే గ్రామసభ (గ్రామ పెద్దలసభ) గ్రామ వ్యవహారాలను చూస్తుంది. స్థానిక వనరుల వినియోగం, తగాదాలను పరిష్క రించడం... ఇట్లా గ్రామానికి సంబంధించిన ప్రతి విషయం లోనూ గ్రామసభ నిర్ణయమే అంతిమంగా ఉంటుంది. ప్రతి కుటుంబం నుంచి కుటుంబ యజమాని అయిన మగ మనిషి ఇందులో సభ్యు డుగా ఉంటారు. గ్రామసభకు తాప్-బహోవ్ అని పిలిచే పెద్దమనిషి నాయకత్వం వహిస్తాడు. అయి తే ఈ నాయకత్వ పదవి వంశపారం పర్యంగా. ఉండదు. ఆర్థిక, సామాజిక స్థాయి, సంప్రదాయక కట్టుబాట్లు, నియమాల పట్ల మంచి అవగాహన, శారీరక శక్తిసామర్థ్యాలు, దయ వంటి అనేక విషయాలను పరిగణణలోనికి తీసుకొని తమ గ్రామసభ నాయకుణ్ణి ఎన్నుకుంటారు. గ్రామసభ సమావేశానికి పురుషుడు హాజరు కాకపోతే వారి కుటుంబం నుంచి స్త్రీ హాజరు కావచ్చు.
-మౌక్తిక్
Authorization