బస్తర్ ఆదివాసీలకు సాగు పద్ధతులు తెలియకపోవడం వల్ల, వర్షాధార పంట అవడం వల్ల, ఏడాదికి ఒక్కటే పంట అవడం వల్ల ఉత్పత్తులు తక్కువ. కాబట్టి ఏడాదికి సరిపడా తిండి సరిపోదు.
వేసవిలో ఆహారం దొరకదు. కాబట్టి విపరీతమైన చేదుగా ఉండే గడ్డలను తవ్వి తెచ్చి కాలువలో నీళ్లు ఒరవడిగా పారేచోట పెడతారు. అట్లా వారం, పది రోజులు నీళ్లు వాటి మీద పడ్డ తర్వాత తెచ్చి ఉడకేసుకుని తింటారు. అయినప్పటికీ వాటిలో చేదు తగ్గదు. మామూలుగా అయితే అరత చేదు తినలేరు అరటారు. కానీ బతకడం కోసం ఆదివాసీలు ఆ గడ్డలను తిని తమ ప్రాణాలను నిలుపుకుంటారు.
ఎర్ర చీమల చట్నీ
ఆహారం అసలే దొరకని కాలంలో చేదు గడ్డలను తినడంతో పాటు అడవిలో దొరికే తినదగిన ప్రతి ఆహారాన్ని తింటారు. అంటే కాయ, దుంపలే కాక, చీమలు, ఇతర పురుగులు కూడా అని అర్థం. ఎర్రచీమల్ని పట్టుకుని వాటిని పచ్చడి చేసుకుని తింటారు. అడవిలో సేకరించిన చీమలను ఇంటికి తీసుకువచ్చి మిరపకాయలు, అల్లం, ఉప్పుతో కలిపి పచ్చడి చేసుకుంటారు. ఈ పచ్చడిలో వైద్యపరమైన విలువలుంటాయని వారు భావిస్తారు. అందుకే వీలున్నప్పుడల్లా ఈ ఎర్రచీమల పచ్చడి నూరుకుని తింటారు. ఈ చట్నీనే స్థానికంగా 'చపురా' అని పిలుస్తారు.
ఈతపురుగుల కూర
అలాగే వారి మరో ఆహారం... ఈత పురుగులు. గోండీలో వీటిని 'ఈందీ పుడ్కు' అరటారు.ఈత చెట్లు చిన్నగా ఉన్నప్పుడు కాండపు మొదలు సరిగా ఉండదు. భూమిలో నుంచి వచ్చిన కొమ్మలు భూమిపై గుబురుగా పరుచుకురటాయి. ఈ దశలో వేర్ల ప్రారంభంలో అరటే కాండం ప్రారంభమయ్యేచోట పురుగు చేరి చెట్టును చంపేస్తుంది. ఈ పురుగు చేతి చిటికెన వేలు సైజులో తెల్లగా, మెత్తగా ఉంటుంది. దాని తల మాత్రం గట్టిగా పోక రంగులో ఉంటుంది. ఇలాంటి పురుగులు బయట ఎక్కడా కనిపించవు.
అయితే చెట్టు పూర్తిగా చనిపోకముందే పురుగు చేరిందనే విషయాన్ని ఆదివాసీలు గుర్తు పడతారు.
చిన్నపాటి గడ్డపార, లేదా పెద్ద సలాక లారటి దానితో పురుగు పట్టిన చెట్టును తవ్వుతారు. పురుగును తీసి సంచిలో వేసుకురటారు. ఒక్క చెట్టుకు ఒక్క పురుగు మాత్రమే ఉంటుంది. అట్లా వాళ్లకు కావాల్సినన్ని, కూరకు సరిపడా పురుగులను తవ్వుకుని ఇంటిదారి పడతారు. ఎన్ని పురుగులుంటే అన్ని చెట్లు తవ్వారని అరటే అరత కష్టపడ్డారని అర్థం. వాటికి చిన్న గాయం కూడా కానివ్వరు. గాయమైతే దాని శరీరంలోని నూనె వెళ్లిపోతుంది.
మరో విషయం, ఈ పురుగులు అన్ని సీజన్లలో దొరకవు. వర్షాకాలంలో మాత్రమే దొరుకుతాయి. కొన్ని పెద్ద ఈత చెట్లకు కూడా ఈ పురుగులు పడతాయి. పెద్ద ఈత అరటే కల్లు గీసేంత పెద్దది. అలాంటి చెట్టులో మాత్రం చాలా పురుగులు దొరుకుతాయి. వీటిని చాలా అన్ని కూరల్లాగే వండుతారు. గార నూనెతో తాళింపు వేసి, అరదులో ఉల్లిగడ్డలు వేసి వేంపి, నీళ్లల్లో కడిగిన పురుగులను ఉడికిన ఉల్లిగడ్డల్లో వేస్తారు. చాలా జాగ్రత్తగా, పురుగు పగిలిపోకుండా కలియ బెడతారు. త్వరగానే ఉడుకుతాయి. అవి ఉడికిన తర్వాత తినేటప్పుడు తల ఒక్కటి ఉమ్మేస్తారు. ఇవి చాలా గట్టి పెరకులాగా ఉంటాయి. మిగతా భాగాన్నంతా తింటారు.
ఉడికిన అవి... కొంచెం ఉబ్బుతాయి. శరీరం ట్రాన్సపరెంట్గా కనిపిస్తది. శరీరపు తిత్తిలో నూనె నింపినట్టుగా ఉంటది. నూనె పురుగును ఎటు తిప్పితే అటూ కదులుతూ ఉంటది. ఆదివాసీలు ఈ ఆహారాన్ని చాలా ఇష్టంగా తింటారు. చాలా రుచిగా కూడా ఉంటదని అరటారు. వారి శరీరానికి కావాల్సిన కొవ్వు పదార్థాలు ఈ పురుగుల ద్వారా లభిస్తాయి కావచ్చు. వారి శరీరంలో కొవ్వు శాతం తక్కువ కదా.
వర్షాకాలం అరటే రోగాలు ఎక్కువగా వచ్చే కాలం. అరదుకే ఈ కాలంలో బలవర్థకమైన ఆహారాన్ని తీసుకోవడంలో భాగంగా వారి పూర్వీకులు పెళ్లిళ్లు, పండుగలు ఈ కాలంలో చేసే రివాజును పెట్టారేమో. పెళ్లి అన్నా, పండగ అన్నా మాంసాహారం తప్పనిసరి కదా.
అరదులో భాగంగానే ఈ పురుగులు తినడం ఆదివాసీలు కనిపెట్టారేమో. అట్లా అడవిలో తినదగిన ప్రతిదానినీ బస్తర్ ఆదివాసీలు తింటారు.
బయట జీవించే వారి ఆహారపు అలవాట్లు వేరవడం వల్ల, ఒకరకంగా ఆహారం ఎక్కువగా లభిస్తుండటం వల్ల కూడా వీటిని తినడం మానేసి ఉంటారేమో బహుశా. ఇంకొన్ని సంవత్సరాలు పోతే అన్నం కన్నా పిజ్జా, బర్గర్లు, ఫాస్ట్ఫుడ్స్ తినేవాళ్లే ఎక్కువగా తయారవుతారేమో.
ఆదివాసీల్లో వర్ణ విభజన లేకపోవడం వల్ల కూడా అరదరూ ఒకే రకమైన ఆహారాన్ని తింటారు. ''అబ్బో ! ఈ ఆహారమా? ఛీ!'' అనే వారుండరు.
Authorization