'బగండా' తెగకు ఉగాండా మధ్య ప్రాంతంలో నివసిస్తున్నది. వీరు మాట్లాడే భాష 'లుగండా'. వారి ఆచారాలను 'కిగండా' ఆచారాలుగా పిలుస్తారు. ఈ ప్రజల మత విశ్వాసాలు చాలా ఆసక్తిని రేకెత్తిస్తాయి. మిజిము, మిసాంబ్వా, బలుబాలె రూపాల్లో మానవాతీత శక్తులుంటాయని వారు నమ్ముతారు. ఈ శక్తులన్నీ భారతీయ సంస్కృతిలో కనిపించే దెయ్యాలు, భూతాలు, ప్రేతాత్మల వంటివే. వీరు 'కటోండా' అనే సృష్టికర్త ఉన్నాడని నమ్ముతారు. ఈయన అందరికంటే గొప్పవాడుగా భావిస్తారు.
బగండా ప్రజల్లో ఉన్న వంశాల వ్యవస్థ చాలా ముఖ్యపాత్ర పోషిస్తుంది. తమ తమ వంశాలకు సంబంధించిన ఆచార వ్యవహారాలను తరువాతి తరాలకు అందించడం, ఆచరించేలా చూడటం ప్రతి బగండా మనిషి ప్రాథమిక విధిగా భావిస్తారు. అట్లా చెయ్యకపోతే ఈ పాపం తరతరాలను పట్టి వేధిస్తుందని నమ్ముతారు.
వారికి సంస్కృతిక పరంగా ఇప్పటికీ ఓ రాజు ఉన్నాడు. ఆ రాజు క్షేమంగా ఉండాలంటే ప్రతి వంశం నిర్వర్తించవలసిన పనులు కొన్ని ఉంటాయి. సింహాసనం అధిష్టించేప్పుడు, భోజనం చేసేప్పుడు, బట్టలు ధరించేటప్పుడు, ప్రయాణించేటప్పుడు, రాజభవనం మెయింటెనెన్స్లోను వీరి ప్రమేయం ఉంటుంది. అయితే పూర్వం చాలా ఎక్కువ మోతాదులో ఈ బాధ్యతలను నిర్వర్తించేది ప్రతి వంశం. ఇప్పుడు ప్రతీకాత్మకంగా మాత్రమే నిర్వర్తిస్తున్నారు.
ప్రతి వంశానికి సంబంధించి కొన్ని చేయవలసిన పనులు, చేయకూడని పనులు నిర్దేశించారు. ఉదాహరణకు ఒక వంశంలో పెద్దవారు ఎవరైనా మరణిస్తే ఆ వంశస్తులందరూ తప్పనిసరిగా శ్రద్ధాంజలి ఘటించాల్సిందే. అంత్యక్రియలను వారి వంశ ఆచారానికి లోబడే జరపాలి. అంతే కాని ఆ వ్యక్తికి సంబంధించిన కుటుంబ వ్యవహారంగా అంత్యక్రియలను చూడకూడదు.
పెండ్లి
వివాహం జీవితంలో కేంద్ర స్థానాన్ని ఆక్రమిస్తుంది. సంప్రదాయబద్దమైన వీరి వివాహాలు చాలా సాదాగా సీదాగా ఉంటాయి. బగండా సంప్రదాయంలో మ్యారేజ్ని 'జంగు ఎన్ఫుంబైర్' అంటారు. ''రా.. వచ్చి నాకు వంటచెయ్యి'' అని ఈ పదసముదాయానికి అర్థం. దీన్నిబట్టి వీరి వివాహ వ్యవస్థ నమూనా మనకి అర్థమవుతుంది. పూర్వం పిల్ల్లల ఇష్టా ఇష్టాలను అంతగా పట్టించుకోకుండా స్వయంగా తల్లిదండ్రులే పిల్లకు సంబంధాలు వెతికి పెండ్లి చేసేవారు. కానీ ఈ మధ్య మగపిల్లలు తమకు నచ్చిన అమ్మాయిని చూసుకొని తల్లిదండ్రుల అనుమతితో పెండ్లి చేసుకోవడం కనిపిస్తుంది.
ఏం తింటారు?
బగాండా ప్రజలు అరటిపండు జాతికి చెందిన మటూక్ అనే పండును ఎక్కువగా తింటారు. దీన్ని ఉడకబెట్టి పల్లీల సాస్తో కాని, మాంసం సూప్తో కాని కలిపి వడ్డిస్తారు. గుడ్లు, పశుమాంసం, బీన్స్, చేపలు, పల్లీలు, కోడిమాంసం, వేటమాంసం వారి ఆహారంలో ముఖ్య భాగాలుగా ఉంటాయి.
బగండా ప్రజల్లో మూడు రకాల నృత్యాలు ఉన్నాయి. బకిసింబ, మువొగొల, నంకస అనే ఈ నృత్యాలు వారి నిత్య జీవితాన్ని ఉత్తేజితం చేస్తూ ఉంటాయి. సాధారణంగా నడుమును గుండ్రంగా తిప్పుతూ కాలి మునివేళ్లపై నిలబడి చేతులు చాచి ముందుకు వెనక్కి వంగుతూ పాటలకు అనుగుణంగా ఈ నృత్యాలు ఉంటాయి.
ఒక్క మాటలో చెప్పాలంటే బగండా సమాజం చాలా సంక్లిష్టమైనది. వారు తమ, చరిత్ర ఆచార, సంప్రదాయాలను వీలున్నంత వరకు ఇప్పటికీ పాటించడానికి ప్రయత్నిస్తున్నారు. పుట్టిన దగ్గరి నుంచి మరణించేవరకు ఉన్న అన్ని దశల్లోనూ తమ రాజు (కబకా) నేతృత్వంలోనే నడుస్తున్నారు.
అంతిమ సంస్కారాలు
బగండా ప్రజల అంత్యక్రియలకు సంబం ధించిన ఆచారం ఆసక్తి కరంగా ఉంటుంది. ఈ తెగకు చెందినవారు బతికి ఉండగానే గోరీని ఏర్పాటు చేసుకుంటారు. అంతకన్నా మరో ఆసక్తికరమైన ఆచారం వీరిలోనే కనిపిస్తుంది. అదేం టంటే... బగండా తెగ రాజు మరణిస్తే అతడ్ని పూడ్చిపెట్టకుండా దవడ ఎముకలు బయటపడేవరకు దాదాపు ఆరు నెలలు అట్లాగే ఉంచుతారు. ఈలోపు తరువాత రాజుగా అధికారాన్ని చేపట్టే వ్యక్తి (కబక) సింహాసనాన్ని అధిరోహిస్తాడు. ఇక చనిపోయిన రాజు దవడ ఎముకను తీసుకువచ్చి ఒక దేవాలయంలో ఉంచుతారు. మరణించిన రాజు ఆత్మ ఆ దవడ ఎముకలో ఉంటుందనేది బగండా ప్రజల నమ్మకం.
బనియోర్ ప్రజల్లో కూడా ఇటువంటి విచిత్రమైన ఆచారమే ఒకటుంది. వీరిలో మరణం సహజమైన విషయం కాదు. అందుకే భూత వైద్యుడు అంత్య్రక్రియల సమయంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తాడు. అతడు ఆత్మలతో సంబంధం ఏర్పాటు చేసుకుని చనిపోయినవారు మరణించడానికి కారణమేమిటో కనుక్కుంటాడు!? ఇట్లా చేస్తే మిగతా వారికి భూతప్రేత పిశాచాల నుండి ఎటువంటి హాని కలుగదని నమ్ముతారు. మొత్తానికి ఏ భూతాలతో మాట్లాడతాడో కాని అతడు చెప్పిన మరణ కారణాన్ని మాత్రం జనం నమ్ముతారు.
ఉగాండాలోనే కరమంజోంగ్ అనే తెగవారు చనిపోయినవారిని పూడ్చి పెట్టడమో, కాల్చడమో చేయరు. శవాన్ని తీసుకుపోయి అడవిలో పడేసి వస్తారు. జపంధోలా అనే మరో తెగలో ఎవరైనా చనిపోయిన తరువాత కనీసం మూడు రోజుల వరకు స్నానం చేయకూడదు.
Authorization