- మన రాష్ట్రంలో మినుము
10.6 లక్షల ఎకరాల్లో సాగు చేయబడుతూ దాదాపు 2.5లక్షల టన్నుల ఉత్పత్తిని, ఎకరానికి 233 కిలోల దిగుబడినిస్తుంది. తెలంగాణలో మినుమును తొలకరిలోనూ, రబీలో, వేసవిలో వరి కోతల తర్వాత పండిస్తారు. మునుము వేసవి పంటగా ఫిబ్రవరి, మార్చి నెలలో అనుకూలం. మరి ఈ పంటకు ఎటువంటి జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలో తెలుసుకుందాం...
యాజమాన్య పద్ధతులు: మెట్ట ప్రాంతాల్లో తేమను నిలుపుకోగలిగి, మురుగు నీరు పోయే వసతి గల భూములు అనువైనవి. భూమిని బాగా దుక్కిదున్ని విత్తడానికి ముందు ఎకరానికి 8 కిలోల నత్రజని, 20కిలోల భాస్వరం వేసి గొర్రుతో కలియదున్నాలి. వరి మాగాణుల్లో మినుము సాగు చేసేటప్పుడు ఎరువులు వాడనవసరం లేదు.
విత్తనశుద్ధి: కిలో విత్తనానికి 30 గ్రాముల కార్బోసల్ఫాన్ మందును వాడి విత్తన శుద్ధి చేయాలి. కిలో విత్తనానికి 5 గ్రా. ఇమిడాక్లోప్రిడ్ లేక 5 గ్రా థయోమిధాక్సామ్ కలిపి విత్తనశుద్ధి చేసినట్టయితే సుమారు 15 నుండి 20 రోజుల వరకు రసం పీల్చే పురుగుల బారి నుండి రక్షించుకోవచ్చు. ఈ పంటను కొత్తగా పండించేటప్పుడు రైజోనియం కల్చరును విత్తనంతో కలిపి విత్తితే అధిక దిగుబడి పొందవచ్చు.
నీటి యాజమాన్యం: వర్షాభావ పరిస్థితి ఏర్పడినప్పుడు ఒకటి రెండు నీటి తడులు ఇవ్వవలసి వస్తుంది. వరి మాగాణుల్లో నీటి తడి ఇవ్వొచ్చు. ఒకటి రెండు తేలిక తడులు, 30 రోజులలోపు, 55 రోజుల తర్వాత ఇస్తే అధిక దిగుబడులు సాధించవచ్చు.
కలుపు నివారణ, అంతర కృషి: పెండి మిథాలిన్ 30 శాతం ద్రావకం ఎకరానికి 1.0 నుండి 1.5 లీటర్లు లేదా అలాక్లోర్ 50శాతం ఎకరానికి లీటరు చొప్పున విత్తిన వెంటనే గానీ, మరుసటి రోజున గానీ పిచికారి చేయాలి. విత్తిన 20 నుంచి 25 రోజులప్పుడు గొర్రుతో అంతరకృషి చేయాలి. వరి మాగాణుల్లో విత్తనం చల్లిన 21 నుంచి 28 రోజుల మధ్య పెనాక్షిప్రాస్ ఇథైల్ 250 మి.లీ ఎకరానికి (ఊద నివారణకు), క్విజాల్ఫాస్ ఇథైల్ 400 మి.లీ ఎకరానికి (ఊద, చిప్పెర, గరక నివారణకు) ఇమిజితాఫిర్ 250 మి.లీ ఎకరానికి (వెడల్పాకు కలుపు, ఇంగారు తీగె నివారణకు) పై మందులను ఎకరానికి 200 లీటర్ల నీటిలో కలిపి పిచికారీ చేయాలి.
సస్యరక్షణ పురుగులు
కాండపు ఈగ: పిల్ల పురుగులు భూమికి దగ్గరగా ఉన్న కాండం మొదలు లోపలికి వెళ్లి లోపల కణజాలాన్ని తిని డొల్లలా మారుస్తాయి. పురుగు ప్రవేశించిన ప్రాంతం ఉబ్బి మొక్క పక్కకు వాలిపోతుంది.ఎక్కువగా తొలకరి పైరుపై ఆశిస్తుంది. నివారణకు మోనోక్రోటోఫాస్1.6 మి.లీ లేదా ఎసిఫేట్ 1.0 గ్రా లేక డైమిథోయేట్ 1.5 మి.లీ లీటరు నీటికి కలిపి పిచికారి చేయాలి.
మరుకా మచ్చల పురుగు: ఈ పురుగు మొగ్గ, పూత, పిందె దశల్లో ఆశించి ఎక్కువ నష్టం కలుగజేస్తుంది. పూత దశలో పూలను గూడుగా చేసి లోపలి పదార్ధాలను తింటుంది. కాయలు తయారయ్యేటప్పుడు కాయలను దగ్గరకు చేర్చి గూడుగా కట్టి, కాయలకు రంధ్రం చేసి లోపలి గింజలను తినడం వల్ల పంటకు ఎక్కువ నష్టం కలుగుతుంది.
నివారణకు: పైరు పూత దశకు రాకముందు నుండే జాగ్రత్తలు చేపట్టాలి. పూత దశలో తప్పనిసరిగా పైరుపై 5శాతం వేప గింజల కషాయం లేదా వేపనూనె 5.0 మి.లీ ఒక లీటరు నీటికి కలిపి పిచికారీ చేసినట్టయితే రెక్కల పురుగులు గుడ్లు పెట్టకుండా నివారించవచ్చు. వేప సంబంధిత మందులు వికర్షకాలుగా పని చేయడం వల్ల రెక్కల పురుగులు గుడ్లు పెట్టడానికి ఇష్టపడవు. అంతేకాక అప్పటికే పంట మొక్కలపై ఉన్న గుడ్లు కూడా పగిలి చనిపోతాయి. తక్కువ కాల పరిమితి గల పైర్లలో ఇది అత్యంత ఉపయోగకరం. మొగ్గ పూత దశలో అక్కడక్కడా కొన్ని పూల మొగ్గలను సేకరించి వాటిని తెరిచి పిల్ల పురుగులు ఉన్నాయా అని పరిశీలించాలి. పిల్ల పురుగులు కనిపించినట్టయితే వెంటనే క్లోరిపైరిఫాస్ 2.5 మి.లీ లేక ధయోడికార్బ్1.0 గ్రా. లేక ఎసిఫేట్ 1.0 గ్రా. ఒక లీటరు నీటికి కలిపి పిచికారి చేయాలి. పంట గూళ్లు గమనించినట్టయితే నివారణకు ఎసిఫేటు 1.0 గ్రా లేక క్వినాల్ఫాస్ 2.0 మి.లీ లేక క్లోరిఫైరిఫాస్ 2.5 మి.లీ లేక నొవాల్యురాన్ 1.0 మి.లీ లోఏదో ఒక మందుతో పాటుగా తప్పనిసరిగా ఊదర స్వభావం కలిగిన డైక్లోరివాస్ మందును 1.0 మి.లీ ఒక లీటరు నీటికి కలిపి పిచికారి చేయాలి.మళ్లీ అవసరమైతే మందులను మార్చిమార్చి రెండు మూడు సార్లు పూత దశలో, కాయ దశలో పిచికారి చేయాలి. పురుగు ఉదృతి అధికంగా గమనించినప్పుడు స్పైనోశాడ్ 0.3 మి.లీ లేక ఎమామెక్టిన్ బెంజోయేట్ 0.4గ్రా. లేక ప్లుబెండిఎమైడ్ 0.2 మి.లీ ఒక లీటరు నీటికి కలిపి పైరుపై పిచికారి చేసినట్టయితే మంచి ఫలితం ఉంటుంది.
తెగుళ్లు
కొరొనోస్పొర ఆకుమచ్చ తెగులు: ఈ తెగులు సోకిన ఆకులపై చిన్నని గోధుమ రంగు మచ్చలు ఏర్పడి అనుకూల వాతావరణ పరిస్థితుల్లో పెద్ద మచ్చలు వలయాకారంగా ఏర్పడి ఆకులు ఎండి రాలిపోతాయి. నివారణకు లీటరు నీటికి 2.5 గ్రా.మాంకోజెబ్ లేదా 3గ్రా. కాపర్ ఆక్సీక్లోరైడ్లను లేదా 2.0 మి.లీ హెక్సాకోనాజోల్ 10 రోజుల వ్యవధిలో రెండు సార్లు పిచికారి చేయాలి. ఎల్బిజి 648 రకం ఈ తెగులుకు తట్టుకుంటుంది. గట్ల మీద ఉన్న పైరుకు వెంటనే మందును పిచికారీ చేయాలి.
ఎండు తెగులు (విల్డ్): ఈ తెగులు ఆశించిన మొక్కలు వడలి, ఎండిపోతాయి. పంటకు అధిక నష్టం కలుగుతుంది. ఈ తెగులు, భూమిలో ఉన్న శిలీంధ్రం ద్వారా వ్యాపిస్తుంది. కనుక పైరుపై మందులను వాడి నివారించుట లాభసాటి కాదు. బుట్ట మినుము, ఎల్బిజి 402, ఎల్బిజి611 ఎల్బిజి22, ఎల్బిజి648, 685, 709,752 రకాలకు ఈ తెగులును తట్టుకునే శక్తి ఉంది. ఒకే పైరు సంవత్సరాల తరబడి వేయరాదు. పొలంలో నీరు నిల్వకుండా చూడాలి.
పక్షికన్ను తెగులు (ఆంత్రాక్నోస్)
ఈ తెగులు సోకిన ఆకులపై లేత పసుపు రంగు అంచులతో కూడిన చిన్న చిన్న గోధుమ రంగు మచ్చలు కనిపిస్తాయి ఈ తెగులు నివారణకు మాంకోజెబ్ 2.5 గ్రా. లేదా హెక్సాకొనాజోల్ 2.0 మి.లీ కాపర్ ఆక్సీక్లోరైడ్ లీటరు నీటికి 3 గ్రా. చొప్పున 10 రోజుల వ్యవధిలో రెండుసార్లు పిచికారి చేయాలి.
పల్లాకు తెగులు యాజమాన్యం: పల్లాకు తెగులును తట్టుకొనే రకాలను ఎంపిక చేసుకొని సాగు చేసుకోవాలి.ఎల్బిజి 752, పియు-31, టి-9 రకాలను సాగు చేసుకోవాలి.
ఇమిడాక్లోఫ్రిడ్ 5 మి.లీ లేదా థయోమిథాక్సిమ్ 5గ్రా.కెజి విత్తనానికి కలిపి విత్తనశుద్ధి చేసినట్టయితే పైరును తొలి దశలో వైరస్ తెగులును వ్యాపింపచేయు రసం పీల్చే తెల్లదోమ పురుగుల నుండి కాపాడవచ్చు. పైరు చుట్టూ నాలుగు వరుసలు మొక్కజొన్న గానీ లేక జొన్న విత్తుకున్నట్టయితే వైరస్ తెగుళ్లను వ్యాపింపచేయు తెల్లదోమ, తామర పురుగులు, పేనుబంక వంటి రసం పీల్చే పురుగులను నివారించవచ్చు. పొలం గట్లమీద, రోడ్ల పక్కన వైరస్ ఆశించిన కలుపు మొక్కలను పీకి నాశనం చేయాలి.తెగులు సోకిన మొక్కలను తొలిదశలోనే పీకి నాశనం చేయాలి. పొలంలో అక్కడక్కడ జిగురు పూసిన పసుపు పళ్లాలను ఉంచినట్టయితే తెల్లదోమ ఉనికిని, ఉధృతిని అంచనా వేసుకోవచ్చు. కానీ పల్లాకు తెగులు వ్యాప్తికి ఒకటి లేక రెండు తెల్లదోమలు ఉన్నా సరిపోతుంది.కనుక విత్తనశుద్ధి విధిగా పాటించడం, తెల్లదోమ కనిపించిన వెంటనే పురుగు మందులు పిచికారి చేసినట్టయితే పల్లాకు తెగులు బారి నుండి పంటను రక్షించుకోవచ్చు.
విత్తిన 15 లేక 20 రోజులకు ఒకసారి వేపనూనె 5 మి.లీ ఒక లీటరు నీటికి కలిపి లేక 5శాతం వేప గింజల కషాయం కాని పిచికారి చేసినట్టయితే పంటను తెల్లదోమ ఆశించకుండా కాపాడుకోవచ్చు. అంతేకాక అప్పటికే పంటలో ఉన్న తెల్లదోమ గుడ్లను, తెల్ల పురుగులను కూడా నాశనం చేసినట్టవుతుంది.
తెల్లదోమ నివారణకు ట్రైజోఫాస్ 1.25 మి.లీ లేక మోనోక్రోటోఫాస్ 2.0 మి.లీ లేక ఎసిఫేట్ 1.0 గ్రా లేక మెటాసిస్టాక్స్ 2.0 మి.లీ లేక ఎసిటమిప్రిడ్ 0.2 గ్రా.లలో ఏదైనా ఒకదానిని ఒక లీటరు నీటికి కలిపి పిచికారి చేయాలి. అవసరాన్ని బట్టి మందును మార్చి పది రోజుల వ్యవధిలో మరోసారి పిచికారి చేయాలి.
Authorization