దానిమ్మ పండు చాలా పుష్టికరమైనదే కాక సేద తీర్చే లక్షణం కలిగి ఉంటుంది. దానిమ్మతో రసం, సిరప్, జెల్లి వంటివి తయారు చేస్తారు. తోలు, పూల నుంచి రంగు పదార్ధం లభిస్తుంది. ఆకులు, పూలల్లో అనేక వైద్య గుణాలున్నాయి. భారతదేశంలో దానిమ్మ పంట ఉత్పత్తిలో మహారాష్ట్ర మొదటి స్థానంలో ఉంది. దేశంలో దానిమ్మ సాగు 78శాతం విస్తీర్ణం, ఉత్పత్తిలో 84శాతం ఉంది. తెలంగాణలో రంగారెడ్డి, మహబూబ్నగర్లో ఎక్కువగా సాగు చేస్తున్నారు.
దానిమ్మ అన్ని వాతావరణ పరిస్థితులను తట్టుకునే పంట. ఉష్ణ, పొడి వాతావరణం మొక్క పెరుగుదలకు ఎంతో తోడ్పడుతుంది. దానిమ్మ గరిష్టంగా 50 డిగ్రీల సెం.గ్రే ఉష్ణోగ్రతను, 0 డిగ్రీల సెం.గ్రే చల్లదనానికి కూడా తట్టుకుంటుంది. మధ్యరకపు నేలలు, మురుగు నీరు సౌకర్యం గల భూములు, ఉదజని సూచిక 6 నుంచి 8 వరకు ఉన్న నేలలు ఈ పంటకు అనుకూలం. వేరే పండ్ల తోటలు రాని భూముల్లో కూడా దీన్ని పండించవచ్చు.
నేల తయారీ
లోతుగా దుక్కి దున్ని భూమిని తయారు చేయాలి. పంట నాటేందుకు ముందు రోటావేటర్ నడిపించాలి. తరువాత 30 నుంచి 90 రోజుల వరకు ఖాళీగా ఉంచాలి.
నాటే విధానం
నేల రకం, వాతావరణ పరిస్థితులను గమనించి నాటే దూరాన్ని నిర్ణయించుకోవాలి. మొక్కలను ఉత్తర తక్షిణాలుగా నాటాలి.7×10మీ ఇప్పుడు అధిక ప్రాచుర్యంలో ఉంది. టిష్యూ కల్చర్ దానిమ్మ మొక్కలు వర్షాకాలం ముగిసిన తర్వాత నాటడం మంచిది. ఫిబ్రవరి నెలాఖరు వరకు నాటుకోవచ్చు. 1×1×1 మీ. గుంతలు తవ్వి, ఒక్కొక్క గుంతలో 1 నుంచి 3 గంపల పశువుల ఎరువు, 250 గ్రా. సూపర్ ఫాస్ఫేట్, 5 గ్రా కార్భోఫ్యూరాన్ అనే శిలీంద్రనాశని, ఒక కిలో వేప పిండి వేయాలి. నాటే మొక్కలను కనీసం వారం రోజుల ముందు పొలానికి చేర్చాలి. చీకటిగా ఉండే ప్రదేశంలో కిక్కిరిసినట్టుగా మొక్కలను కాపర్ ఆక్సీక్లోరైడ్ 1 గ్రా. ఒక లీటరు నీటిలో కలిపి చెట్లపై పిచికారి చేయాలి. ప్లాస్టిక్ సంచిని కోసి మెల్లగా మట్టి మట్టి విడిపోకుండా గుంతలో నాటాలి. మొక్క నాటిన తర్వాత మొక్క చుట్టూ గాలి చొరబడకుండా మట్టిని కప్పాలి. దానిమ్మలో అంతర పంటలు వేయరాదు.
కాయ రంగు పెచ్చేపద్ధతులు
కాయ తయారయ్యే సమయంలో ఉష్ణోగ్రత అధికంగా ఉన్నప్ఫుడు గణేష్ రకంలో కాయ రంగు పేలవంగా ఉంటుంది. ఇదే విధంగా అధికంగా నత్రజని ఎరువుల వాడకం, నీటి తడులు, భూమిలో మెగ్నీషియం ఎక్కువగా వేసినప్పుడు కూడా కాయలు పేలవంగా తయారవుతాయి. కాయలు పక్వానికొచ్చే దశలో లేదా పొటాషియం అధిక మోతాదులో అవసరం ఉంటుంది. ఈ అవసరాన్ని భర్తీ చేసేందుకు 2 గ్రా. పొటాషియొ, డై హైడ్రోజన్ఆర్థో ఫాస్పేట్ లీటరు నీటికి కలిపి రంగు మారే దశలో పిచికారి చేస్తే మంచి ఫలితముంటుంది. లేదా 15 రోజుల వ్యవధిలో రెండు సార్లు500 పిపిఎం మోతాదులో లిహోసి పిచికారి చేయాలి.దీనితో పాటు 500పిపిఎం,ఇథిరిల్ పిచికారి చేసిగానీ సైటోజైమ్100మి.లీ 100గ్రా పొటాషియం డై హైడ్రోజన్ ఆర్థో ఫాస్పేట్100 లీటర్ల నీటికి కలిపి పిచికారి చేయాలి. ఆకర్షణీయమైన ఎరువు రంగు వస్తుంది.
ప్రూనింగ్, ట్రేనింగ్
దానిమ్మలో అధిక దిగుబడి పొందేందుకు ప్రూనింగ్, ట్రేనింగ్ చాలా ముఖ్య పాత్ర వహిస్తుంది. నాణ్యతతోపాటు అధిక దిగుబడికి దోహదం చేస్తుంది. దానిమ్మ నాటిన సుమారు ఏడాది తరువాత లేదా కొమ్మలలో 12 నుంచి 15శాతం పెరుగుదల వచ్చిన తరువాత గానీ కత్తిరింపులు మొదలు పెట్టాలి. నాటిన తరువాత 2,3 నెలలకు దానిమ్మ చెట్టుమొదలు నుంచి పిలకలు వస్తాయి. వాటిలో ఎదురెదురుగా ఉన్న కొమ్మను గుర్తించాలి. లేదా మూడు పిలకలు ఉంచడం శ్రేయస్కరం. టిష్యూ కల్చర్ దానిమ్మ మొక్కలను వై ఆకారంలో కత్తిరించాలి. మూడు అంగుళాల చిరు కొమ్మలను కత్తిరించాలి. కొమ్మ మందం దాదాపు బాల్పెన్ రిఫిల్ సైజులో ఉండాలి. 25 నుంచి 50 కొమ్మలు ఏవైతే చెట్టులోపలికి చొచ్చుకొని వచ్చిన కొమ్మలు, భూమిపై వంగిన కొమ్మలను కత్తిరించాలి. దానిమ్మ చెట్టును పొదలాగా పెంచాలి.
నీటి పారుదల విధానం
దానిమ్మ పంట దిగుబడిలో నీటి పారుదల కూడా ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తుంది. సరైన విరామంలో నిర్దేశించిన పరిమాణంలో మొక్కకు ఎక్కడ నీరు అందాలో ఆ ప్రకారం నీరు సరఫరా చేయాలి. ఎక్కువ నీరు అందించినా దానిమ్మ పంటకు చాలా హాని కలుగుతుంది. నీటిలో ఎక్కువ సేపు ఉండడం వల్ల వేర్లు నిర్జీవమై ఫంగసు ద్వారా వ్యాపించే జబ్బులకు నిలయమవుతుంది. కనుక డ్రిప్ పద్దతి ద్వారా నీటిని అందించడం ఉత్తమం.
పంట సాంద్రత తక్కువగా ఉన్నట్టయితే
ఆన్లైన్ డ్రిప్ను, అధిక సాంద్రత గల తోటల్లో ఇన్లైన్ డ్రిప్ పద్దతిని ఎన్నుకోవాలి. డిప్పర్ నుండి వెలువడే నీటి పరిమాణం గంటకు 4 లీటర్లు, ఒక్కొక్క చెట్టుకు తోట వయసును బట్టి 6 డ్రిప్పర్ల వరకు అమర్చాలి. ఈ విధంగా డ్రిప్ పద్దతి ద్వారా నీరు అందించడం వల్ల ఆకుల నిర్మాణం 10 శాతం వృద్ది చెందుతుంది. నీటి పరిమాణాన్ని 60 శాతం వరకు తగ్గించుకోవచ్చు. ఎరువుల వినియోగం దాదాపు 30 శాతం తగ్గుతుంది.
ఎరువుల యాజమాన్యం
ఫర్టిగేషన్ ద్వారా ఎరువులను అందించడం ద్వారా ఎరువు ఎరువు వినియోగ శాతం ఎక్కువగా ఉంటుంది. రైతులు భూసార పరీక్షల ఆధారంగా ఎరువులు వేసినట్టయితే మంచి ఫలితాలు వస్తాయి.
భవ్యరకం దానిమ్మకు ఫెర్టిగేషన్ ద్వారా ఎరువుల సిఫార్సు
(మొదటి 18 నెలలు - మొదటి పూత దశ వరకు) నత్రజని, భాస్వరం పొటాష్ ఎరువుల మోతాదు -375:188:166. 25 నుంచి 36 నెలలు - మొదటి హైబర్నేషన్ (నిద్రావస్థ) దశ నుండి రెండోసారి నీటి విడుదల దశ వరకు సిఫారసు చేసి నత్రజని, భాస్వరం పొటాష్ ఎరువుల మోతాదు -625:250:25. ఈ విధంగా సిఫారసు చేసిన మోతాదును పంట కాలమంతా ఉపయోగించుకోవచ్చు
ఈ విధంగా సరైన, ఆధునిక పద్దతులను అనుసరించి దానిమ్మ సాగు చేసినట్టయితే రైతులు నాణ్యమైన అధిక దిగుబడులను పొందవచ్చు.
- కె. భవ్యశ్రీ
అసిస్టెంట్ ప్రొఫెసర్ అగ్రికల్చర్ కాలేజీ, సిరిసిల్ల
Authorization