Authorization
Mon Jan 19, 2015 06:51 pm
ఈ సారి ఆస్కార్ అవార్డులు ఆశ్చర్యాన్ని ఆనందాన్ని జమిలిగా తీసుకుని వచ్చాయి. ఆస్కార్ విజేతలలో మహిళలు ఎక్కువగా ఉండటం ఒక ఆనందం అయితే మహిళల రుతు చక్ర సమస్య మీద 'పీరియడ్. ది ఎండ్ ఆఫ్ సెంటెన్స్' ఆస్కార్ పురస్కారం పొందటం ఆనందంతో పాటు ఆశ్చర్యాన్ని కూడా కలిగించిన విషయం. ఎంతోమంది ఎదురు చూసిన 'బ్లాక్ పాంథర్, రోమా' కాకుండా 'గ్రీన్ బుక్' ఉత్తమచిత్ర పురస్కారం పొందటం కూడా ఊహకి అందని విషయమే. వైట్స్, బ్లాక్స్, బ్రౌన్స్ అంటూ జాతి వివక్ష చూపించే అమెరికాలో వివక్ష మీద చెర్నాకోల లాంటి 'గ్రీన్ బుక్' పురస్కారం పొందటం వెనుక కూడా రాజకీయం వుందని చాలా మంది ప్రతిస్పందన. ''ఇక అమెరికా కూడా జాత్యహంకారానికి వ్యతిరేకంగా సినిమా తీసింది అని చెప్పడానికి ఒక సినిమా వుంది'' ఒక విమర్శకుడు తన ట్విట్టర్ ఖాతాలో వ్యాఖ్యానించాడు. విమర్శలను పక్కన పెడితే 'గ్రీన్ బుక్' నిజంగా మంచి సినిమా.
అది హాలీవుడ్ 'మోటార్సైకిల్ డైరీ' కావచ్చు, లేదా మన తెలుగు 'గమ్యమో, యాత్రో' కావచ్చు లేదా 'గ్రీన్ బుక్' కావచ్చు. ఏదయినా ప్రయాణం అంటే ఒక ఆత్మ పరిశీలన. సమాజంతో మనలని మనం అనుసంధానించుకునే ఒక యాత్ర. మనలోని లోపాలను మనకై మనమే తెలుసుకుని మరింత మానవీయంగా మనలని మలచుకునే అద్భుతమైన ఒక ధ్యాన యాత్ర. డాన్ షిర్లే ప్రపంచ ప్రసిద్ధి చెందిన పియానో విద్వాంసుడు. అతడు ఆఫ్రో అమెరికన్. అంటే నల్ల జాతీయుడు. కానీ ప్రతిభకి రంగు లేదు కదా. అతడు శ్వేత సంగీత ప్రియుల మనసులను కూడా దోచుకున్నవాడు. సౌత్ అమెరికా అంతా, ఇంకా ముఖ్యంగా చెప్పాలి అంటే నల్లజాతీయులు ఎక్కువగా నివసించే దక్షిణ అమెరికా అంతా సంగీత యాత్ర రెండు నెలలపాటు చేయడానికి సిద్ధం అయినాడు. అతడికొక డ్రైవర్ కావాలి. టోనీ లిప్ అనే ఇటాలియన్ అమెరికన్ దృఢమైన వాడు. స్థానికంగా వుండే ఒక హోటల్లో బౌన్సర్గా పనిచేస్తున్నాడు. ఆ హోటల్ ఆధునీకరణ కోసం రెండు నెలలపాటు మూసి వేస్తే పొట్ట గడవడం కోసం రెండు నెలల పాటు డ్రైవర్ కమ్ ప్రొటెక్టర్గా డాన్ షిర్లే దగ్గర పనికి కుదురుకుంటాడు. ఇద్దరివీ రెండు వేరు వేరు జాతులు. భిన్న సంస్కృతులు. 1960ల నాటి అమెరికాలో జాతి వివక్ష శిఖర స్థాయిలో వున్న రోజులలో ఈ కలయిక బహు విచిత్రం. వాళ్ళిద్దరికీ గ్రీన్ బుక్ ఒక సంచారిణీ దీప శిఖ. నల్ల జాతీయులు ఎక్కడెక్కడ ఏమేమి తినాలో, ఎక్కడెక్కడ విశ్రాంతి తీసుకోవాలో తెలిపే అడ్రస్ల పుస్తకం.
వీళ్ళిద్దరూ ఏ స్థాయిలోనూ ఒకరికి మరొకరు సరి తూగరు. షిర్లే మనస్తత్వ శాస్త్రంలో పట్టభద్రుడు. తన చేతి వేళ్ళ కొసలమీదుగా సంగీత స్వరాలను దూకించి వైట్ హౌస్ మెట్లను పియానో మెట్లుగా మల్చినవాడు. ఇక టోనీలిప్ తన ఇంట్లో ఒక నల్ల జాతీయుడు తాగిన మంచినీటి గ్లాసును అవతలపడేసిన చరిత్ర కలవాడు. వాళ్లిద్దరూ కలవడం ఒక ప్యారడాక్స్. ఒక మెటఫర్. ఇవ్వాల్టి మల్టీ మీడియా, డ్రగ్ మాఫియా, ఇన్సెస్ట్ రిలేషన్స్ ప్రపంచంలో 'గ్రీన్ బుక్' మనం చూడని ప్రపంచాలను చూపుతుంది. మనచుట్టూ ఉన్న వాళ్ళను సైతం మనం గమనించకుండా ఏకాంత ద్వీపాలం అవుతున్న సందర్భంలో మనిషినీ మనిషినీ కలిపి ముడి వేసేది వర్ణం, వర్గం, డబ్బు ఇత్యాది భౌతిక వస్తువులు ఏవీ కావని, అవి మనిషి లోపల విస్మృతంగా ఉన్న భావనలు అనీ 'గ్రీన్ బుక్' చెపుతుంది సీరియస్ మూడ్లో కాకుండా హ్యూమరస్గా చెపుతుంది. కానీ నవ్వు మాటున దాగివున్న విషాదం కారుతో పాటుగా ప్రయాణం చేస్తూ వున్న ప్రేక్షకుడికి కూడా అర్ధం అవుతూనే ఉంటుంది. మన తెలుగు కవి గుర్రం జాషువా, షిర్లే ఇద్దరూ దగ్గర దగ్గర పాతిక ముప్పయి ఏళ్ళ తేడాతో ఒకే జీవితం అనుభవించారు. 'గ్రీన్ బుక్'కి ఆస్కార్ రావడం ద్వారా వివక్ష మీద ఒక లెంపకాయ వేసినట్టు అయింది. మన దగ్గర వివక్ష మాత్రం పరువు హత్యలుగా కొత్త రూపాన్ని సంతరించుకుంది.
'గ్రీన్ బుక్' ఇద్దరు విభిన్న జాతీయుల కథ అయితే 'రోమా' ఇద్దరు దగా పడిన స్త్రీల కథ. మెక్సికో నగరానికి దగ్గర్లో ఉన్న రోమా అనే వూళ్ళో ఒక మధ్య తరగతి కుటుంబం. భర్త ఆంటోనియో, భార్య సోఫియా. వాళ్ళిద్దరికీ నలుగురు పిల్లలు. ఇంట్లో పనిచేసే ఇద్దరు ఆడపిల్లలు... ఏడేలా, కియో. ఆంటోనియో ఒక ప్రాజెక్ట్ పని మీద వేరే వూరు వెళ్తాడు. ఏడేలా, కియో ఇద్దరూ బయటకు వెళితే అక్కడకి ఏడేలా ప్రియుడు రామన్, అతడి స్నేహితుడు ఫర్మాన్ వస్తారు. సహజంగానే కియో, ఫర్మాన్తో ప్రేమలో పడుతుంది. ప్రేమ కాస్తా ముదిరి పాకాన పడుతుంది. కియో గర్భం దాల్చిన సంగతి తెలిసిన ఫర్మాన్ పారిపోతాడు. తన ప్రేమ సంగతి తెలిస్తే సోఫియా పనిలోనుంచి తీసివేస్తుందేమో అని కియో భయపడుతుంది. కానీ అలాంటిదేమీ జరగదు, ఒకసారి సోఫియా తల్లి పిల్లలు అందరినీ సినిమాకు తీసుకుని వెళితే, అక్కడ ఆంటోనియో మరొక స్త్రీతో కనిపిస్తాడు. చివరకు సోఫియా భర్తతో విడిపోయి ఒంటరిగా ఉండాలి అనుకుంటుంది. కియో ఒక ఉద్విగ సందర్భంలో మృత శిశువును కంటుంది.
'గ్రీన్ బుక్' 1960ల నాటి జాత్యహంకారాన్ని పూసగుచ్చినట్టు వివరిస్తే, 'రోమా' 1970ల నాటి మెక్సికో వాతావరణానికి అద్దం పడుతుంది.
రెండు సినిమాలు పొరలు పొరలుగా విచుకుంటూ ప్రేక్షకుడి ఆసక్తిని రెట్టింపు చేస్తాయి. 'గ్రీన్ బుక్' మనుషులను గెలుచుకోవాలంటే ప్రేమించడం మినహా మరో దారి లేదని చెపితే, ప్రేమలోని స్వార్ధాన్ని 'రోమా' దృశ్యమానం చేస్తుంది. 'గ్రీన్ బుక్' శ్వేత, నల్ల జాతీయుల వివక్షకు సంబంధించిన కథ అయితే 'రోమా' యజమాని, సేవకురాలికి సంబంధించిన కథ. రెండు సినిమాలలోనూ సామాజిక అంతరాలు దాటలేని అగడ్తలుగా కనిపిస్తాయి. 'గ్రీన్ బుక్' షిర్లే కథ మాత్రమే కాదు. అది టోనీలిప్ కథ కూడా. అలాగే 'రోమా' పనిపిల్ల కియో కథ మాత్రమే కాదు. యజమానురాలు సోఫియా కథ కూడా. భార్యా బిడ్డలను పోషించుకోవడానికి శ్వేత జాతీయుడు టోనీ లిప్కి నల్ల వజ్రం షిర్లే అవసరం అయితే, ఇంటిని నడపడానికి సోఫియాకి కియో అవసరం. సంబంధాలు కేవలం అవసరం వలన ఏర్పడినా సినిమాలు ముగింపుకు వచ్చేసరికి అవసరాన్ని దాటుకుని హృదయాల మధ్య బంధాలుగా కుదురుకుంటాయి.
ఇక అందరినీ ఆశ్చర్య చకితులను చేసిన డాక్యుమెంటరీ 'పీరియడ్. ది ఎండ్ అఫ్ సెంటెన్స్'. కేవలం 26 నిమిషాల డాక్యుమెంటరీ ఇది. స్త్రీల రుతుచక్ర సమయంలో ఉపయోగించే పాడ్ల గురించి మహిళలకి అవగాహన కల్పించి, చివరకు ఆ మహిళలనే తక్కువ ఖర్చుతో శానిటరీ పాడ్లు తయారు చేసే ఎంటర్ప్రెన్యూర్లుగా తయారు చేసిన అతి చిన్న డాక్యుమెంటరీ. ఈ డాక్యుమెంటరీలో నటించిన పిల్లలు అందరూ బిడియాన్ని, సిగ్గును ఎంతలా జీవించారో! పీరియడ్ అంటే మాకు స్కూల్ పీరియడ్ తప్ప మరేదీ తెలియదు అని ఒక స్కూల్ పిల్లవాడు అంటే, స్త్రీల శరీరంలో వచ్చే ఆ మార్పు గురించి దేవుడికి తప్పితే మరెవరికీ తెలియదు అని ఒక అరవైయేళ్ల పెద్దావిడ అనడం కొసమెరుపు. తక్కువ ఖర్చుతో తయారు చేసిన శానిటరీ పాడ్లను ముట్టుకుని చూసి, ఆ మెత్తదనాన్ని అనుభవించినప్పుడు వాళ్ళ కళ్ళలో కనిపించిన వెలుగును డాక్యుమెంటరీ చూసిన ఎవరూ మర్చిపోరు.
రెండు సినిమాలు గడచి వచ్చిన చరిత్రను గుర్తుచేస్తే, డాక్యుమెంటరీ వర్తమాన చరిత్ర విషాద సందర్భాన్ని దృశ్యమానం చేసింది.
- వంశీకృష్ణ,
9573427422