Authorization
Mon Jan 19, 2015 06:51 pm
అసలే ఎండకాలం. మిట్టమధ్యాహ్నం. పైగా జులై నెల. షోరూం నుంచి తీసుకున్న జీరో మైలేజ్ ట్రైల్ బ్లేజర్కు ఇంకా ఐదేండ్లు కూడా పూర్తిగా నిండలేదు. కాని దాని ఎయిర్ కండీషన్ సరిగా పనిజేయడం లేదంటే బయటి తాపమానం ఎంత ఉందో అర్థమవుతోంది. బయటి ఊష్ణోగ్రత నలభై ఎనిమిది డిగ్రీలు చూపుతోంది లోపల నా డ్యాష్ బోర్డ్ స్క్రీన్ పై!?
ట్రాఫిక్ సిగల్ రెడ్ లైట్ పడింది. ఆగిపోయాను. నా ముందు మరో ఐదారు కార్లు ఉన్నాయి. చిన్న వాల్యుంతో నా కిష్టమైన తెలుగుపాటల సంగీతం వింటూ కిటికీగ్లాసు నుంచి నా పక్కన రోడ్ వైపు చూశాను. ముదురు ఆకుపచ్చని యూనిఫారం వేసుకున్న మునిసిపాలిటీ లేబరొకడు నా లాంటి వాళ్ళు కిటికీ అద్దం కిందికి దించి ఖాళీ సాఫ్ట్ డ్రింక్స్ టిన్స్, ఖాళీ వాటర్ బాటిల్స్, సాండివిచ్ తిన్నాక చుట్టబడిన రేపనకలలను, మొహాన్ని తుడుచుకునే టిష్యూ పేపర్లను బయటికి విసిరేస్తుంటారు. మున్సిపాలిటీ లేబర్ రోడ్పై పడిన వాటిని ఏరుకొంటుంటాడు. అతని ఓ చేతిలో ప్లాస్టిక్ బ్రూం మరో చేతిలో ఓ చిన్న ప్లాస్టిక్ స్కూప్ లాంటిది ఉంది. ఈ రెండు కూడా ఇంచుమించు మీటరుంబావు పొడవుగల కర్రలతో బిగించి ఉంటాయి. వాడి చూపులు మాత్రం ట్రాఫిక్ సిగల్ దగ్గర ఆగే వాహనాలపైనే ఉంటాయి. ఎవరైనా కిటికి అద్దం కిందికి దించి ఏమైనా దానం చేస్తారేమోనని!
నేనిక్కడ అరేబియాలోని జెద్దా నగరంలో ఓ లోకల్ వార్త పత్రికలో న్యూస్ రిపోర్టర్గా పనిచేస్తున్నాను, ఐదు సంవత్సరాలనుంచి. ఉద్యోగ రీత్యా ఇక్కడి కొన్ని ప్రదేశాలకు వెళ్తుంటాను. ఇంచుమించు అక్కడకూడా ఇలాంటి సంఘటనలే చూస్తుంటాను ట్రాఫిక్ లైట్స్ దగ్గర. ఇక్కడ పనిచేస్తున్న విదేశీయుల కథనాలు రాబట్టడం నాకో హాబీ కూడా. నా ప్రొఫెషనల్లో ఇలాంటివి ఓ విధంగా నాకు ప్లస్ పాయింటే! లోకల్ పర్యావరణ విషయాల గురించి కూడా రాబడుతుంటాను. మా జట్టు వాళ్ళు కొత్త కొత్త వింత వింత కథనాలు తీసుకొస్తుంటానని పొగుడుతుంటారు. వాళ్ళు చెప్పేవి నిజమే. కాని నా వెనుకాల ఏం చెప్పుకుంటారో...హూ కేర్స్?
ఓ రోజు మా సీనియర్ న్యూస్ ఎడిటర్తో సంప్రదించి నా మిషన్ మీద బయలు దేరాను. అతడు చిరునవ్వుతో ''ట్రై ఫర్ ఎ గుడ్ స్టోరీ... అలీ!'' అని అన్నాడు.
***
రెండేండ్ల క్రితం నేను జెద్దాలోని చెత్తయార్డ్ గురించిన ఓ కథనాన్ని కవర్ చేశాను. ఆ రోజుల్లో ఇల్లీగల్గా ఉంటున్న ఇఖామలి లేని వాళ్లు, స్కావెంజర్లు, స్క్రాప్లను సద్వినియోగం చేసుకోవ డానికి, కావలసినవి ఏరుకోవడం, ఇనుము, రాగి కేబుల్స్ను కాల్చి మంటలను రేపేవాళ్ళు.
చెత్త డంపింగ్ యార్డు కారణంగా అనేక ఇబ్బందులు పడుతున్నామని, దాని వలన వాతావరణ కాలుష్యంతో పాటు విపరీతమైన దోమల బెడదకు గురై అనారోగ్యం పాలవుతున్నామని తెలుపుతూ అక్కణుంచి యార్డ్ను తరలించమని ఆ దరిదాపుల్లో నివసిస్తూన్న స్థానికులు పలు సార్లు వేడుకున్నారు మున్సిపాలిటీ అధికారులను.
ఆ ప్రాంతంలోని డంపింగ్ యార్డును త్వరలో అక్కడనుంచి తరలించి, అదే ప్రదేశంలో ఒక ఆహ్లాదకరమైన పార్కును ఏర్పాటు చేయనున్నట్లు జెద్దా మున్సిపాలిటీ మేయర్ తెలియజేశారు. జెద్దా మేయర్ మున్సిపాలిటీ చెత్త యార్డులో మంటలను అరికట్టడానికి పెద్ద ఎత్తున కట్టుదిట్టం చేశారు.
నేనడిగిన ప్రశ్నలకు ఓపికగా సమాధానం చెప్పారు. మరికొన్ని విషయాలను తెలిపారు.
స్కావెంజర్లను అరెస్టు చేయడానికి పోలీసులను రంగంలోకి దింపారని, చుట్టుపక్కల వాతావరణాన్ని పరిరక్షించడానికి ప్రపంచ ప్రమాణాలను అనుసరించి కొత్త పల్లపు ప్రాంతాలకు డంపింగ్ యార్డ్ను మున్సిపాలిటీ త్వరలో తరలిస్తుందని, ఇది నగరంలోని పౌరుల, నివాసితులపై సానుకూల ప్రభావం చూపుతుందని జెడ్డా మేయర్ అన్నారు.
నలభై అయిదు లక్షల మిలియన్ చదరపు మీటర్ల లాండ్ ఫిల్ కొత్త సైట్, బెరిమన్ ప్రాంతంలో ఉన్న వంతెనకు తూర్పున 25 కిలోమీటర్ల దూరంలో తయారు చేస్తున్నారని, దీని ఖర్చు 30 మిలియన్ల సౌదీ రియాల్స్ వరకు ఉంటుందన్నాడు.
''క్రొత్త ప్రదేశం ప్రారంభమైన తరువాత, పాత డంప్ యార్డు మూస్తారు. దాన్ని పార్క్ల్యాండ్గా మారుస్తారు'' అని అతను వివరించాడు.
ప్రస్తుతమున్న డంప్ యార్డ్లో గత ఏడాది సుమారు 15 లక్షల మిలియన్ టన్నుల వ్యర్థాలు వచ్చాయి.
జెడ్డా జిల్లాలను శుభ్రం చేయడానికి 900 మిలియన్ల విలువతో మూడు కంపెనీలు ఐదేళ్లపాటు మున్సిపాలిటీతో ఒప్పందాలు కుదుర్చుకున్నాయి. కొత్త ఒప్పందాల ప్రకారం మూడు వేర్వేరు మండలాలుగా విభజించారు. ఉత్తరం, దక్షిణ సెంట్రల్. ప్రతి మండలంలో పరిశుభ్రత ప్రాజెక్టుల కోసం మున్సిపాలిటీ 300 మిలియన్ల రియాల్స్ ఇస్తుంది. మున్సిపాలిటీ నగరంలోని కంటైనర్ల సంఖ్యను 50,000 వరకు పెంచి7000 గార్బేజ్ క్లీనర్లకు ఉపాధి కల్పిస్తుంది. అందులో అధిక శాతం బంగ్లాదేశీయులే ఉన్నారు. డ్రంప్-ట్రక్ డ్రైవర్లుగా ఇండియన్స్, శ్రీలంకవాళ్లు ఉన్నారు. వారి ఆర్థిక పరిస్థితులు కూడా అంతంత మాత్రంగానే ఉంటాయి. కూటికోసం కోటివిద్యల్లా డంప్-కంటైనర్ల నుంచి సాఫ్ట్ డ్రింక్స్ ఖాళీ టిన్ డబ్బాలు, ఖాళీ అయిన అట్ట కార్టున్ డబ్బాలు ఏరుకొని వాటిని అమ్ముకొంటారు. ఇదే వారి ఎక్స్ ట్రా ఆదాయం. అల్యూమినియం క్యాన్స్ లు కలెక్ట్ చేసి వాటిని కిలో కు మూడు రియాల్ చొప్పున, కార్డ్ బోర్డ్ బాక్స్ లను కిలోకు 40 రియాల్ చొప్పున అమ్ముకుంటారని చెప్పారు.
స్ట్రీట్ క్లీనర్స్, గార్బేజ్ మ్యాన్గా పేరొందిన వీరి జీవిత గాథలు చాలా దయనీయం. ఎన్నో కష్టాలు భరించి వస్తారు దేశంకాని దేశానికి. నష్టాల పాలవుతారు. జీవితం ఏమంత హాయిగా ఉండదు. నెలసరి జీతం నాల్గొందల నుంచి ఐదొందల సౌదిరియాల్స్. అంటే నూట ఏడు అమెరికన్ డాలర్ల నుంచి నూట ముప్పైమూడు డాలర్లు. సరాసరి పదకొండుగంటల డ్యూటీ ఉంటుంది. వారంలో ఆరు రోజుల పని.
***
నా ఆఫీసుకెళ్లే రూట్ షారగర్నాత. అక్కడ ఓ ట్రాఫిక్ సిగలుంది. తరచుగా నేనక్కడ ఆగుతుంటాను. ఎప్పుడైనా అక్కడ చెత్తనేరుతున్న వాడికి ఓ రియాల్ ఇస్తే వాడి మొహంలో ఎంతో సంతోషం కనిపించేది. ''షుక్రాన్'' (థాంక్స్) అంటూ తీసుకునేవాడు.
చాలా రోజుల్నుంచి ఓ కొత్త మొహం గల బెంగాలీ స్ట్రీట్ క్లీనర్ను గమనిస్తున్నాను.
క్లీనర్స్, స్వీపర్స్ ట్రాఫిక్ సిగల్ దగ్గర నిలబడిన వాహకులతో మాట్లాడకూడదు. రౌండ్లపై వచ్చే వారి సూపర్వైజర్ చూస్తే వీళ్లకు బాగుండదు. అందుకే కొన్ని సెకండ్లే మాతో మాట్లాడినా, డబ్బులు ఎవరైనా దానం చేసినా, వాళ్ళ చూపులు మాత్రం అటుఇటు తిప్పుతూ, ఇచ్చిన వాటిని తీసుకొని వెంటనే జేబులో పెట్టు కొంటారు. బిక్షం ఇవ్వడం, తీసుకోవడం ఇక్కడ నిషేధం.
అప్పుడప్పుడు వీలుకలిగినప్పుడల్లా వాడితో ఓ రెండు మూడు ముక్కలు మాట్లాడుతుండేవాడిని.
''ఎక్కణుంచి?'' అని అడిగాను హిందీలో.
''బంగ్లాదేశ్'' అని అన్నాడు.
''పేరేమిటి?'' అని అడిగాను బంగ్ల భాషలో.
''ముస్లిం'' అంటూ విస్తూపోయాడు.
''మీరు బెంగాలీయా?'' అని అడిగాడు బెంగాలీలో.
ఇంతలో గ్రీన్ లైట్ వచ్చింది.
బ్రేక్ పై నుంచి కాలు తీస్తూ ''కాదు. హిందీ'' (ఇండియన్) అన్నాను. కారు నెమ్మదిగా కదలసాగింది.
''పెండ్లైందా?''
అయిందన్నట్లు తలూపాడు.
అప్పటికే సిగల్ గ్రీన్గా మారడంతో నా వెనకాల ఉన్నవాడు హారన్ మోగించాడు. నా కారును కదిలిస్తూ, నవ్వుతూ అడిగాను, ''పిల్లలెందరు?'' అని.
'నలుగురు' అన్నట్లు చేతి వేళ్లతో చూపాడు. ఇలాంటి చిన్న చిన్న రోడ్డు పదాలు, చిల్లర కొట్టు పదాలు రాబట్టుకున్నాను బంగ్లలో.
అలా వాహనాల దగ్గర పడిన చెత్తను ఏరుతుంటాడు. రోడ్ క్లీన్ చేస్తుంటాడు. వాళ్లకో ఏరియా కేటాయిస్తారు. కాని ట్రాఫిక్ సిగల్ దగ్గరే తచ్చాడుతుంటాడు. పుణ్యాత్ములు ఏదో ఒకటి ఇస్తుంటారనే ఆశతో. అలా రోజుకు తమ పని సమయంలో అదృష్టం కలిసొస్తే నెలకు ఏడొందల నుంచి రెండువేల వరకు మోటారిస్టుల నుంచి అందుతాయి. ఇది ఏరియాలపై, వాహనాల సంఖ్యపై అధారపడి ఉంటుంది. రంజాన్ నెలలో అన్ని ట్రాఫిక్ సిగల్స్ దగ్గరా ఆదాయం బాగానే ఉంటుంది.
ఇలాంటి డబ్బులు... ఎలాంటి కష్టం లేకుండా సుఖంగా వచ్చే డబ్బుపై కొందరి డేగకండ్లు పడక పోలేదు.
సరే... నేను నా మిషన్ పై బయలుదేరాను.
గ్రీన్ ఒవరాల్, రిఫ్లెక్టివ్ సేఫ్టీ వెస్ట్, ఆరెంజ్ చేయిజోడులు, ప్లాస్టిక్ చీపురు ఓ నల్లరంగు గార్బేజ్ సంచి, చెత్తను కలెక్ట్ చేసే ఓ ప్లాస్టిక్ డబ్బా. నూట ముప్పై రూపాయలు ఖర్చయ్యాయి వీటిని కొన్నందుకు.
ఓ రెండు గంటలు పెద్దగా రద్దీగా ఉండని, వాహనాల రాకపోకలు తక్కువగా ఉండే ప్రాంతాన్ని, మున్సిపాల్టీ వాళ్ల పర్యవేక్షణ అంతగా ఉండని ప్రదేశాన్ని ఎన్నుకున్నాను.
నన్ను గమనిస్తుండడానికి ఓ జూనియర్ను రప్పించుకున్నాను. అతడు అరగంటకోసారి నావైపు కొస్తూ నా ఫొటోలు తన మొబైల్లో తీసుకోసాగాడు.
రెండు గంటలలో ట్రాఫిక్ సిగల్ లైన్ నుంచి రెండొందల మీటర్ల వరకే నా హద్దుగా నిర్ణయించుకున్నాను. ముప్పై ఏడు రియల్లు నా చేతిలోకొచ్చాయి! పది రియాల్ నోటొకటి, అయిదు రియాల్ నోట్లు రెండు, ఒక్కొక్క రియాల్ నోట్లు పదిహేడు. రెండు కూల్ డ్రింక్స్ పెప్సీవి, ఒకటి చల్లని తాగే నీళ్ళ బాటిల్ ఆరొందల మిల్లీ లీటర్లది.
రెండు సాండ్విచ్లు అందాయి!
ఈ రోజుతో నా మొదటి సీన్ సక్సెస్ అయింది. రేపుదయం చివరి మజిలీ. ఓ జట్టుగా యేర్పడి కెమెరా మ్యాన్ను వెంట తీసుకొని, రద్దీ బాగా ఉండే ప్రదేశాలలో, అనుమానంగా ఉన్న ట్రాఫిక్ సిగల్స్ దగ్గర తచ్చాడుతున్న వారిని ఇంటర్వ్యూ చేద్దామని బయలు దేరాను.
జెద్దా సిటీ చాలా పెద్దది కాబట్టి డవున్ టవున్ను కలుపుకొని, మక్కా వెళే దారిలో ఉన్న ఎయిర్పోర్ట్ వైపుకెళ్లే దారిలో ఉన్న, యూనివర్సిటీ వైపుకెళ్లే వైపున్న ట్రాఫిక్ సిగల్స్ దగ్గర పని చేస్తున్న లేదా చేస్తున్నట్లు నటిస్తున్న బంగ్ల స్ట్రీట్ క్లీనర్లను టార్గెట్ చేసుకున్నాను.
ఓ ముగ్గురు స్టీట్ క్లీనర్స్తో ఇంటర్వ్యూ చేద్దామనుకొని ప్లాన్ వేసుకున్నాను. వెంట ఓ ఫొటోగ్రాఫర్ను తీసుకున్నాను.
మొదట కిలో ఖంసా, మక్కా వెళ్లే దారివైపున ఉన్న ట్రాఫిక్ సిగల్ దగ్గర సర్వీస్ రోడ్పై నా వెహికిల్ను ఆపాను. అక్కడున్న మున్సిపాలిటీ క్లీనర్ను గమనించసాగాను. అతడు నన్ను నా వెంట ఉన్న కెమెరా మ్యాన్ను చూశాడు. మున్సిపాలిటీ స్ట్రీట్క్లీనర్గా కనిపించిన వాడు మమ్మల్ని చూడగానే తన గార్బేజ్ క్యాన్, చీపురుతో పరుగెత్తిపోయాడు.
మరోచోటికి వెళ్లాం. ఎయిర్పోర్ట్ వైపుకెళ్లే దారివైపు. క్లీనర్తో చెప్పాం మేమెవరమో. నేనడిగిన ప్రశ్నలకు, ''సారీ! నేను మళ్లీ ఇలా చేయను. ఇక్కడికి రాను'' అని అన్నాడు కంటతడి పెట్టుకొంటూ. కొద్దిగా చదువుకున్నవాడిగా అనిపించాడు. నెమ్మదిగా అక్కణ్నుంచి పలాయన మంత్రం చేశాడు.
డవున్ టౌన్ కెళ్లాం. వయసు మళ్ళిన స్ట్రీట్ క్లీనరతను. పరిచయం చేసుకున్నాం. అతడు మాత్రం మున్సిపాలిటీ కంట్రాక్ట్లో ఉన్న కంపెనీలోనే పని చేస్తున్నాడు. నేను ఒకటి రెండు ప్రశ్నలు అడిగాను. శ్రద్దగా విన్నాక, ''బంగ్లాదేశ్ నుంచి నేనిక్కడికొచ్చి రెండేండ్లైంది. ఎండలున్నా లేకున్నా... ఇసుక గాలి ఉన్నా లేకున్నా పని మాత్రం ఉంటుంది. దేశంగాని దేశంలో వచ్చాం పని కోసం. రొట్టె కోసం. పని చేయాలి. కష్టపడాలి'' అని అన్నాడు.
నా రెండో ప్రశ్నకు సమాధానంగా, ''శరీరం ఉంది కాబట్టి చెమటలొస్తాయి!'' అని ఫిలాసఫికల్ సమాధానం ఇచ్చాడు. ముక్కలు ముక్కలుగా హిందీ పదాలు చెప్తూ.
మరో చోట, స్ట్రీట్ క్లీనర్ ఓ చిన్న సలహ లాంటిది ఇచ్చాడు. 'ట్రాఫిక్ సిగల్స్ దగ్గర ఉన్న స్ట్రీట్ క్లీనర్లకు ఏదైనా ఇవ్వడం కన్నా వీధుల్లో ఇండ్ల దగ్గర సఫాయి చేస్తున్న వారికిస్తే బాగుంటుంది. అసలైన కష్టం వారిది. వాళ్ళు మీ సహానుభూతికి, దానాలకు అర్హులు'
నేను సేకరించిన సమాచారంతో మంచి కథను రాశాను. రెండోరోజు ప్రముఖంగా లోకల్ పేజీలో రెండు ఫొటోలతో అచ్చయింది. పాఠకుల నుంచి మంచి రెస్పాన్స్ కూడా వచ్చింది.
ఓ నాలుగు రోజులు గడచిపోయాయి. ఉన్నట్టుండి నాకు మున్సిపాలిటీ క్లీనర్ గర్నాత స్ట్రీట్లైట్ దగ్గర తరచుగా కనిపించే గార్బేజ్ క్లీనర్ గుర్తుకొచ్చాడు. కనిపించట్లేదు! దాదాపు నెలరోజుల్నుంచి నా చూపులు ట్రాఫిక్ సిగల్ దగ్గర బెంగాలీ స్వీపర్ కోసం వెదక సాగాయి. ఎందుకో అవి సీరియస్గా కూడా అయిపోయాయి. వాడి చిరునవ్వులు నా కండ్లలో తిరుగుతున్నాయి. కాని కొత్త మొహం కనిపించింది. అతడితో ముస్లిం గురించి ఆరా తీద్దామనుకున్నాను కాని వీలు పడలేదు. వాడి పనిలో వాడున్నాడు. వాడి దగ్గరికి వెళ్లే వరకు ట్రాఫిక్ సిగల్ క్లియర్ కావడంతో, నా వెహికిల్ ఆపలేక పోయాను. రెండవ రోజు నాకు ఛాన్స్ దొరికింది. కిటికీ అద్దాన్ని కిందికి దింపి ఓ రెండు రియాల్ వాడి చేటికిచ్చాను.
''కొత్తగా వచ్చావా ఇక్కడికి?'' అని అడిగాను.
అవునన్నట్లు తల తిప్పాడు.
ముస్లిం గురించి అడిగాను.
''మర్గయ'' అన్నాడు.
నాకర్ధంగాల?
''క్యాసే?'' అని అడిగాను.
చిన్న వయసు వాడే అయినా హిందీ చక్కగా మాట్లాడసాగాడు.
''ఓ కుర్రాడు స్పీడ్గా కారు నడుపుతూ సిగల్ దగ్గర కొచ్చాడు. రెడ్ లైట్ పడడంతో సడన్ బ్రేక్ కొట్టాడు. స్పీడ్లో ఉండడంవల్ల కారు అదుపు తప్పి సిగల్ దగ్గరే ఉన్న ముస్లింపైకెళ్లింది. వాడక్కడికక్కడే చనిపోయాడు'' అని చెప్పాడు. గ్రీన్ సిగల్ లైట్ పడింది.నా కండ్ల నుంచి కన్నీళ్లు బయటికొచ్చాయి.
- అమ్జద్
రచయిత సెల్ : 00 966 507662638