ప్రశ్న : జూన్ 5వ తేదీన ప్రపంచ పర్యావరణ దినోత్సవం సందర్భంగా ప్రపంచ ప్రజలంతా 'ప్లాస్టిక్ వాడకాన్ని తగ్గించాలని' ఐక్యరాజ్యసమితి పిలుపునిచ్చింది. ప్లాస్టిక్ వల్ల కలిగే ప్రయోజనాలకంటే ప్రమాదాలే ఎక్కువా?
- ఎం.సాత్విక్, హన్మకొండ
జవాబు: మూడవ సహస్రాబ్దం ప్రారంభ సమయంలో (2000 జనవరి 1వ తేదీనాడు) ప్రపంచ ప్రసిద్ధ శాస్త్రవేత్తలు వేలాదిగా గుమికూడి ఎన్నో ఆసక్తికర శాస్త్ర సాంకేతిక అంశాలపై సమీక్షించారు. అందులో ఒకటి : మానవ సామాజికాభివ ద్ధిలో అత్యంత బలీయంగాను, కీలకంగానూ పాత్ర పోషించిన 3 శాస్త్రసాంకేతిక అంశాలు ఏవి అన్న విషయంపై జరిగిన చర్చ. ఆ చర్చ అనంతరం దాదాపు 80 శాతం శాస్త్రవేత్తలు అమోదించిన మూడు శాస్త్ర సాంకేతిక అవిష్కరణలు (Discoveries) లేదా రూపకల్పనలు (Inventions) ఏవంటే- 1.పెన్సిలిన్ (అలెగ్జాండర్ ఫ్లెమింగ్), 2. ట్రాన్సిస్టర్ (జాన్బర్డీన్), 3. పాలిమరైజేషన్ (జీగ్లర్, నట్టా మొపప). పెన్సిలిన్ ఓ సూక్ష్మక్రిమి సంహారిణి (Antibiotic)అలెగ్జాండర్ ఫ్లెమింగ్ (Alexander Fleming) అయాచితంగా(accidentally) బూజు తదితర శిలీంధ్రాలు (fungi) నుంచి పెన్సిలిన్ ఔషధాన్ని వెలికి తీసి వైద్యపరమైన వినియోగంలోకి తీసుకొచ్చిన ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఎన్నో మహమ్మారి వ్యాధుల నుంచి మానవాళి విముక్తి పొందింది. అంతవరకు ప్రపంచ సగటు ఆయుర్దాయం సుమారు 40 సంవత్సరాలు వుండగా, ఒక్క ఉదుటున అది 60 సంవత్సరాలకు పెరిగింది. పెన్సిలిన్ ఆవిష్కరణ తర్వాత అదే పెన్సిలిన్ అణురూపంలో మరెన్నో ఆధునిక ఔషధాలు కనుగొన్నాక వైద్య విధానాల్లో విప్లవాత్మక మార్పులు వచ్చాయి. జాన్బర్దీన్ (John Bardeen) చాలా స జ నాత్మకతతో అర్ధ వాహకాల సంధానం (Combination of semi conductors) తో ట్రాన్సిస్టర్ అనే మూడు సంధానాల ఎలక్ట్రానిక్ పరికరాన్ని రూపొందించాక ఎలక్ట్రానిక్ పరికరాల వినియోగంలో విప్లవాత్మక మార్పులు సంభవించాయి. నేటి ఎలక్ట్రానిక్ యుగంలో వేలాది పరికరాలు నిత్యజీవితంలో అంతర్భాగమయ్యాయి. టీవీలు, సెల్ఫోన్లు, కంప్యూటర్లు, రిమోట్లు, వాహనాల నియంత్రణలు, శక్తి సాధనాలు, సెన్సార్లు, వైద్య పరీక్షల పరికరాలు, పాదార్థిక పరిశోధనా పరికరాలు, ఇలా ఏ ఎలక్ట్రానిక్ పరికరాన్ని తీసుకున్నా అందులో కనీసం ఒక్క ట్రాన్సిస్టరయినా ఉంటుంది. ఇక జీగ్లర్, నట్టా(Karl Ziegler and Gulio Natta) మొదలైన ఎందరో రసాయనిక శాస్త్రవేత్తల పరిశోధనల ఫలితంగా బహ్యణ ప్రక్రియ (పాలీమరైజేషన్,Polymerisation ) వీలైంది. అంటే విడివిడి పూసల్ని కూర్చి పూసలదండ తయారయినట్టే 56 విడి చిన్న అణువుల్ని రసాయనికంగా సంధానించి పెద్ద పొడవాటి వెడల్పాటి, పెద్ద పరిమాణంలో వున్న బహ్యణువు (Polymer) తయారు చేయడం. ఆ పాలిమర్లలో ఒక విభాగం ప్లాస్టిక్కులు. నేడు ప్లాస్టిక్ పరికరం లేని, వాడని మనిషి లేడు. ఉదయం నుంచి తిరిగి నిద్రించే వరకు రోజంతా మనం ఏయే ప్లాస్టిక్ వస్తువుల్ని వాడేమోనని లెక్కిస్తే, లెక్కకు మిక్కుటంగా అవి గుర్తుకు వస్తాయి. ప్లాస్టిక్ కుర్చీలు, ప్లాస్టిక్ బాటిళ్లు, ప్లాస్టిక్ బ్రష్లు, ప్లాస్టిక్ కుళాయిలు, ప్లాస్టిక్ బట్టలు, ప్లాస్టిక్ బకెట్లు, ప్లాస్టిక్ సంచులు ఇలా చెప్పుకుంటూ పోతే వేలాదిగా ప్లాస్టిక్ వస్తువులు జీవితంతో ముడిపెట్టుకొన్నాయి. ప్లాస్టిక్ వినియోగం పెరిగిపోయింది. బరువు తక్కువగా వుండడం, రసాయనికంగా స్థిరంగా వుండడం, ఎలా కావాలనుకొంటే అలా రూపురేఖలకు వీలుకావడం, మొదలైన ఎన్నో లక్షణాలు ప్లాస్టిక్ వినియోగాన్ని అధికం చేశాయి. క్రమేపీ వాటి విచ్చలవిడి వాడకం వల్ల ఓ వైపు పెట్రోలియం వాడకాన్ని దుర్వినియోగం చేయడమేకాకుండా, ఎక్కడ బడితే అక్కడ ప్లాస్టిక్ వ్యర్థాల్ని పారవెయ్యడం వల్ల నేలలోకి వర్షపునీరు ఇంకడం తగ్గిపోయి ఏమాత్రం తేలికపాటి వర్షాలు పడ్డా దార్లు జలమయం అవుతున్నాయి. ప్లాస్టిక్ వాడకాన్ని తగ్గించుకోమనడమే ఈ సంవత్సరపు ప్రపంచ పర్యావరణ దినోత్సవపు ప్రధాన పిలుపు. ఈ సంవత్సరపు పిలుపును నిర్ణయించే పనిని కార్యక్రమాల నిర్వహణకు భారతదేశమే సమన్వయకర్త (Host and Coordinator).
నినాదం : Beat Plastic Pollution (ప్లాస్టిక్ కాలుష్యాన్ని నియంత్రించండి!)
Authorization