6. భారత పార్లమెంటు అధికారాలు, విధులను వివరించండి?
పరిచయం : సామాన్య భారతీయుల ఆశలకు ఆశయాలకు ప్రతిరూపంగా ఉండే సర్వోన్నత శాసన నిర్మాణ సంస్థయే భారత పార్లమెంటు. రాజ్యాంగంలోనివ భాగంలో నిబంధన 79-122 వరకు గల అధికరణలు పార్లమెంటు నిర్మాణం, అధికారాలు, విధులను గురించి పేర్కొంటున్నాయి. భారత ప్రభుత్వానికి అవసరమయ్యే చట్టాలను రూపొందించడంలో పార్లమెంటు కీలకపాత్ర పోషిస్తుంది.
1. శాసన నిర్మాణాధికారం : పార్లమెంటు కేంద్రంలో ఉమ్మడి జాబితాల్లోని అంశాలపై బిల్లులను పరిశీలించి ఆమోదిస్తుంది. కొన్ని ప్రత్యేక పరిస్థితుల్లో రాష్ట్ర జాబితాలోని అంశాలు కూడా శాసనాలు రూపొందించే అధికారం పార్లమెంటుకు కలదు. బిల్లును రెండు సభలు ఆమోదించిన తరువాత మాత్రమే చట్టంగా మారుతుంది. ఒక బిల్లుపై రెండు సభల మధ్య బేధాభిప్రాయాలు తలెత్తినప్పుడు రాష్ట్రపతి ఉభయ సభల సంయుక్త సమావేశాన్ని ఏర్పాటు చేస్తాడు. రాష్ట్రపతికి ఒక బిల్లును పునఃపరిశీలన కోసం పార్లమెంటుకు పంపే అధికారం ఉంది.
2. కార్యనిర్వాహక అధికారం, కార్యనిర్వాహక శాఖను నియంత్రించే అధికారం : కేంద్ర మంత్రి మండలి తన నిర్ణయాల పట్ల లోక్సభకు బాధ్యత వహిస్తుంది. కొత్త తీర్మానాన్ని ఆమోదించడం లేదా ఏదైనా ద్రవ్య బిల్లును ఆమోదించడానికి లోక్సభ నిరాకరించినట్లయితే మంత్రి మండలిపై అవిశ్వాస తీర్మానంగా భావించబడుతుంది. మంత్రి మండలి రాజీనామా చేయవలసి ఉంటుంది.
3. ఆర్థికాధికారాలు : భారత పార్లమెంటుకు విస్తృతమైన అధికారాలు కలవు. పార్లమెంటు దేశం ఖర్చులకు బాధ్యత వహిస్తుంది. పార్లమెంటు ఆమోదం లేని పన్నులు విధించడం గాని వసూలు చేయడం, వ్యయం చేయడం జరగదు.
4.రాజ్యాంగ సవరణాధికారం : రాజ్యాంగాన్ని సవరించే అధికారం పార్లమెంటుకు కలదని భారత రాజ్యాంగంలోని శశభాగం, నిబంధన 368 తెలియజేస్తుంది. రాజ్యాంగ సవరణ పద్ధతిని రాజ్యాంగ నిర్మాతలు దక్షిణాఫ్రికా రాజ్యాంగం నుండి స్వీకరించారు. పార్లమెంటు రాజ్యాంగాన్ని రెండు పద్ధతుల ద్వారా సవరి స్తుంది. 1. సాధారణ మెజారిటీ, 2) ప్రత్యేక మెజారిటీ
5. ఎన్నికాధికారం : పార్లమెంటు రాష్ట్రపతి, ఉపరాష్ట్రపతిని ఎన్నుకొంటుంది. లోకసభ సభ్యులు తమలో నుంచి ఒకరిని స్పీకర్గా, డిప్యూటీ స్పీకర్గా ఎన్నుకొంటారు. ఇతర రాజ్యసభ సభ్యులు డిప్యూటీ చైర్మన్ను ఎన్నుకొంటారు.
6. న్యాయసంబంధ అధికారాలు : అవినీతి, అసమర్ధత, లంచగొండితనం రాజ్యాంగ ఉల్లంఘన తదితర నిర్ధిష్ట కారణాల ద్వారా రాష్ట్రపతిని, ఉపరాష్ట్రపతిని సుప్రీం కోర్టు, హైకోర్టుల ప్రధాన, ఇతర న్యాయమూర్తులను తొలగించే అధికారం పార్లమెంటుకు కలదు.
7. చర్చా పూర్వక విధులు : భారత పార్లమెంటు సమాంతర జాతీయ, అంతర్జాతీయ అంశాలపై చర్చలు జరుపుతుంది.
8. ఇతర విధులు : పార్లమెంటుకు నూతన రాష్ట్రాల ఏర్పాటు, సరిహద్దులు మార్చడం, పేర్లు మార్చటం, రాష్ట్రాలలో రెండో సభ అయిన విధాన మండలిని ఏర్పాటు లేదా రద్దు చేసే అధికారం కలదు.
7. తెలంగాణ ఉద్యమం పెల్లుబికేందుకు కారణాలు ఏమిటో వివరించండి?
1) పెద్ద మనుషుల ఒప్పందం ఉల్లంఘన
2) తెలంగాణ ప్రాంత నిధుల దుర్వినియోగం
3) ముల్కి నిబంధనలు రద్దు
4) తెలంగాణ ప్రాంతంలో ఉన్నత, సాంకేతిక విద్యల నిర్లక్ష్యం
5) ఆంధ్ర-తెలంగాణ ప్రాంతాల మధ్య కష్ణా జలాల పంపిణిలో అసమానత
6) తెలంగాణలోని ప్రాజెక్టుల నిర్మాణంలో అలసత్వం
7) నిజాంసాగర్ ప్రాజెక్టు నిర్వహణలో నిర్లక్ష్యం, ఆయకట్టు తగ్గుదల
8) సాగునీటికి కేటాయించిన మంజీరా నది నీటిని హైద్రాబాదుకు తరలించటం
9) రాజోలిబండ డైవర్షన్ రాయలసీమ వైపుకు చేయడం వల్ల మహబూబ్నగర్ జిల్లాలకు తీవ్ర నీటి ఎద్దడి
10) తెలంగాణ ప్రాంతానికి ఉద్యోగ రాజకీయ రంగాలలో ప్రాధాన్యత లేకపోవడం
8) ప్రత్యేక తెలంగాణ ఉద్యమంలో తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితి పాత్రను వివరించండి?
పరిచయం: తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితి (టీఆర్ఎస్) పార్టీని కె.చంద్రశేఖర్ రావు 27 ఏప్రిల్ 2001 న స్థాపించారు. ప్రత్యేక తెలంగాణ రాష్ట్ర సాధనే ఏకైక అజెండాగా టీఆర్ఎస్ పార్టీ ఒక రాజకీయ ఉద్యమంగా ఆవిర్భవించింది. ఎన్నో సందర్భాల్లో తనను తాను ఉద్యమ పార్టీగా చెప్పుకొంది. టీఆర్ఎస్ పార్టీ ప్రత్యేక రాష్ట్ర సాధనలో పోషించిన పాత్ర అమోఘమైనది.
1. టీఆర్ఎస్ పార్టీ సిద్ధాంత భావజాలం: తెలంగాణ సిద్ధాంత కర్తలైన కాళోజి నారాయణ రావు, కొత్తపల్లి జయశంకర్ మార్గ నిర్దేశనంలో వెల్లడైన భావజాల వ్యాప్తిని విస్తరించాలని, టీఆర్ఎస్ ప్రయత్నించింది. ప్రత్యేక అంశంపైన సమాజంలోని ప్రతి ఒక వర్గంలోనూ, ప్రధానంగా రాజకీయ పార్టీల్లోను చర్చ జరిగే విధంగా టీఆర్ఎస్ తన సిద్ధాంత భావజాలాన్ని రూపొందించింది.
2. టీఆర్ఎస్ పార్టీ చారిత్రక ప్రాధాన్యత : రాజకీయ పార్టీగా టీఆర్ఎస్ ఆవిర్భవించడానికి ఎంతో ప్రాధాన్యత ఉంది ప్రజల్లో ప్రత్యేక రాష్ట్ర ఏర్పాటు ఆకాంక్ష ఉండడాన్ని గమనించి ఈ ఆకాంక్షను ఒక శక్తివంతమైన ఉద్యమంగా మార్చడంలో టీఆర్ఎస్ విజయ వంతమైంది. తెలంగాణ ప్రాంతం సహజ వనరులైన నదీజలాలు, ఉద్యోగ అవకాశాల్లో దోపిడీని ప్రశ్నించిన మొదటి పార్టీగా టీఆర్ఎస్ స్థానం సంపాదించింది.
3. ప్రజా ఉద్యమంగా మలచడం : రాష్ట్ర ఉద్యమ పరిధిని విస్తతపరిచి ప్రజా ఉద్యమంగా మార్చింది. 1969 తెలంగాణ ఉద్యమంలో కాళోజీ నారాయణరావు, జయశంకర్ల ఉపదేశాలు - రచనలను టీఆర్ఎస్ ప్రజా సామూహాల్లోకి తీసుకుపోగలిగింది.
4. ప్రజల్ని చైతన్య పరచడం : టీఆర్ఎస్ పార్టీ తెలం గాణ ప్రజల్లో ప్రాంతీయ హక్కుల పట్ల ఆర్థిక రాజకీయ ప్రయోజనాలు పట్ల ఎంతో చైతన్యాన్ని తీసుకువచ్చింది. తెలంగాణ సంస్కతిలో విశిష్టతను తెలిపి వివిధ వర్గాల ప్రజలకు తెలియజేసింది.
5. జనాకర్షక నాయకత్వం : టీఆర్ఎస్ పార్టీ కల్వకుంట్ల చంద్రశేఖర్రావు జనాకర్షక నాయకుడు. ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రం అసెంబ్లీలో ఉపసభాపతి పదవికి రాజీనామా చేసి కేసీఆర్ ఉద్యమ పార్టీగా టీఆర్ఎస్ ను స్థాపించారు. పార్టీ స్థాపనకు ముందు కేసీఆర్ అనేక మంది మేధావులతో, నిపుణులతో విస్తతంగా చర్చలు, - సమాలోచనలు జరిపాడు.
6. బహుముఖ వ్యూహాలు : ప్రత్యేక తెలంగాణ ఉద్యమంలో టీఆర్ఎస్ ఎన్నో బహుముఖ వ్యూహాలను రచించి పరిస్థితులను బట్టి అమలు చేసింది. వాటిలో ఎన్నికల వ్యూహం, రాజకీయ వ్యూహం, జనసమీకరణ వ్యూహం మొదలైనవి.
7. అపూర్వ ఉద్యమ పద్ధతులు : ప్రత్యేక తెలంగాణ ఉద్యమంలో టీఆర్ఎస్ అపూర్వమైన చరిత్రలో కనీవిని ఎరుగని రీతిలో విస్తత పద్ధతులను ఉపయోగించి స్వయంపాలన, ధూంధాం, వంటావార్పు, బతుకమ్మ, సాగరహారం, మిలియన్ మార్చ్, పెన్డౌన్, సహాయ నిరాకరణ, సమన్యాయం కోసం అధికారులకు పువ్వులు ఇచ్చి నిరసనలు తెలిపింది.
8. జాతీయ స్థాయిలో మద్దతు సమీకరణ :
1) టీఆర్ఎస్ పార్టీ జాతీయ స్థాయిలో కేంద్ర ప్రభుత్వం దష్టికి తెలంగాణ అంశం తీసుకురావడానికి న్యూఢిల్లీలో జంతర్ వద్ద నిరసన కార్యక్రమాలు జరిపింది.
2) జాతీయ నాయకులతో నిరంతరం ప్రాంతీయ నాయకులు తెలంగాణ అంశంపై చర్చలు జరిపి వారి మద్దతును పొందగలిగారు.
3) పత్రిక మీడియా ద్వారా అంశం చర్చకు వచ్చేటట్లు చేశారు. వీటన్నింటి ఫలితంగా ప్రత్యేక రాష్ట్ర ప్రకటన వెలువడింది.
- దారావత్ సైదులు నాయక్
సివిక్స్ లెక్చరర్
గవర్నమెంట్ జూనియర్ కాలేజ్
జహీరాబాద్, సంగారెడ్డి జిల్లా
ఫోన్్ 9908569970
Authorization