బహురూపులు సంచారజీవులు. అనేక వేషాలు వేసుకొని ప్రజలను వినోదభరితులను కావిస్తూ ఊరూరా తిరుగుతుంటారు. జానపద కళారూపాల్లో బహురూపులు చాలా ప్రాచీనులని చెప్పవచ్చు. రాచరికం రాజ్యమేలిన కాలంలో బహురూపులు అనేక వేషాలు వేసుకొని తిరుగుతూ రాజుకి గూఢచారులుగా కూడా వ్యవహరించేవారంటారు. తెలుగు నేలపైనా బహురూపులు పూర్వం చాలామంది ఉండేవారు. ఇటీవలి కాలంలో వీరి సంఖ్య బాగా తగ్గిపోయింది. ముఖానికి, ఇతర శరీర భాగాలకు రంగులు వేసుకోవడం, మాస్కులు, రకరకాల దుస్తులు, విగ్గులు, నగలు ధరించడం ద్వారా తమను తాము అనుకున్న పాత్రల్లోకి మలచుకుంటారు. నాటక రంగ నటుల్లాగా వీరుకూడా తాము ధరించిన పాత్రకు అనుగుణమైన శరీర కదలికలతో, మాట్లాడుతూ, పాడుతూ, నృత్యాలు చేస్తారు. పచ్చిమ బెంగాల్ రాష్ట్రంలోని బీర్భం జిల్లా బిషరుపూర్ గ్రామంలోని బహురూపుల జీవనం, వారి కళా పోషణ గురించిన ఆసక్తికరమైన విషయాలు తెలుసుకుంటే మన తెలుగు నేలపై ఉన్న బహురూపులకు, వీరికి ఉన్న పోలికలు, తేడాలు కూడా కొంతవరకు అవగతమయ్యే అవకాశం ఉంది.
పశ్చిమ బెంగాల్లోని బోల్పూర్ పట్టణానికి యాభై కిలోమీటర్ల దూరంలో బిషరుపూర్ ఉన్నది. ఇక్కడ ఎనిమిది మంది కుటంబాలకు చెందిన బహురూపి కళాకారులు కాపురం ఉంటున్నారు. వీరు తూర్పు, ఉత్తర భారత దేశంలో కనిపించే బెడియా అనే ఎస్టీ తెగకు చెందినవారు. బహురూపులుగా మారక ముందు ఈ బెడియాలు మయూరాక్షి నదిని ఆనుకొని ఉన్న అడవుల్లోకి పోయి వేటాడుతూ జీవించేవారు. ఉచ్చులు, వలలు పన్ని పక్షులను పట్టి వాటిని పెంపుడు పక్షుల్లాగా అమ్ముకొంటూ జీవించేవారు. ఒక ఆదివాసీ తెగగా సమాజంలో అట్టడుగు వర్గానికి చెందిన వీరు వ్యవసాయం, నేత, ఇతర చేతివృత్తులను చేపట్టడానికి సమాజ అనుమతి పొందలేకపోయారు. క్రమంగా అటవీ చట్టాల అమలు కఠినతరం కావడంతో వారు బలవంతంగా సాంప్రదాయక వేటను వదిలేయాల్సివచ్చింది. సామాజిక, చట్టపరమైన ఆంక్షలు ఉక్కిరిబిక్కిరి చేయడంతో బెడియాల వంటి తెగలవారు సాంప్రదాయక వృత్తయిన వేటను వదులుకొని ప్రత్యామ్నాయ వృత్తులను వెదుక్కొనవలసి వచ్చింది. ఫలితంగా పాములు ఆడించడం, వనమూలికలను అమ్ముకోవడం, కోతులను ఆడించడం, ఎలుగుబంట్లను ఆడించడం వంటి ప్రత్యామ్నాయ వృత్తులను చేపట్టారు. సుమారు ఎనభై ఏండ్ల క్రితం బెడియా తెగకు చెందిన వ్యక్తి ఒక జమిందారు ఇంటికి కాపలాదారుగా ఉంటూ ఒక వేదికపై ఒకే ఒక శిక్షణ పొందిన నటుడు అనేక వేషాలు మారుస్తూ జనాన్ని వినోదపరచడం చూశాడు. తన బంధువులకు కొందరికి ఈ విషయాన్ని చెప్పాడు. దీంతో వీరు బహురూపులుగా తమ కొత్త వృత్తిని ఎన్నుకున్నారు. సాధారణంగా బహురూపులు ఉమ్మడి కుటుంబానికి చెందినవారై ఉంటారు.
వీరు జాతర్లు, సంతలు, గ్రామాలు సందర్శిస్తూ తమ నటన ద్వారా, కథా సంవిధాన నైపుణ్యాలు, అద్భుతమైన మిమిక్రీ ప్రతిభ ద్వారా జనాన్ని వినోదభరితులను చేస్తారు. ఫలితంగా జనం తమకు తోచినంత డబ్బులో, దుస్తులో, లేక ఆహారమో ఇస్తారు. బిషరుపూర్ బహురూపులు కూడా పక్క గ్రామాలకు తరచుగా వెళ్తూ ఉంటారు. పౌరాణిక, చారిత్రక పాత్రలు లేదా జంతువుల రూపాలు ధరించి వినోదాన్ని పంచుతారు. ఈమధ్య టూరిస్టు ఫెస్టివల్స్, పెండ్లి వంటి సుభకార్యాల సందర్భంగా బహురూపులను ఆహ్వానించి ప్రదర్శనలు ఇప్పిస్తున్నారు. బహురూపులు బహు చతురులు. ప్రేక్షకులను భయకంపితులను చేస్తూనో, ఏడిపిస్తూనో, ఉత్తుత్తి తన్నులాటలను సృష్టించో, ఊహించని ఎత్తుగడలతో ఉక్కిరిబిక్కిరి చేస్తూ విస్మయపరుస్తూ ఉంటారు.
అయితే ఈ మధ్య కాలంలో వారి కళ కూడా సాంస్కృతికంగా కొంత గుర్తింపు పొందినదనే చెప్పవచ్చు. కానీ సామాజికంగా వారు ఇప్పటికీ హిందు సమాజంలో అట్టడుగునే ఉన్నారు. బిషరు పూర్లో వారి ఇండ్లు ఊరుకి ఉత్తరాన నిర్మితమై కనిపించడాన్ని బట్టే వారి హౌదా ఏమిటో అర్థమవుతుంది. స్థానికులు వారిని 'గమార్' (ఇతరులు)లని పిలుస్తారు. బహురూపులను ఇతర గ్రామాలవారు ఆహ్వానించి ప్రదర్శనలు ఏర్పాటుచేసినప్పుడు ఎవరో వెనుకబడిన కులాల వారు తప్ప ఆధిపత్యకులాలవారు ఇండ్లలోనికి అనుమతించరు. ఆధిపత్యకులాలవారు బెడియా తెగవారిని అంటరానివారుగా భావిస్తారు. అయితే మనుషులుగా వారు కోల్పోయిన మర్యాదను ప్రదర్శన సందర్భంగా వారు ధరించే దేవుని పాత్రలు కొంతవరకు పునరుద్ధరిస్తాయి. అవతారపురుషులు, దేవుళ్ల పాత్రలు ధరించినప్పుడు కులాలకు అతీతంగా చాలామంది వారికి నమస్కరించి దీవెనలు ఆశిస్తారు.
Authorization