- సీఈసీ, ఎన్నికల కమిషనర్ల నియామకంపై సుప్రీం
- కమిటీలో ప్రధాని, ప్రతిపక్ష నేత, సీజేఐ తప్పనిసరి : ధర్మాసనం ఏకగ్రీవ తీర్పు
           ప్రధాన ఎన్నికల కమిషనర్‌, ఎన్నికల కమిషనర్ల నియామకాలపై సుప్రీంకోర్టు కీలక తీర్పు వెలువరించింది. ప్రధానమంత్రి, లోక్‌సభలో ప్రతిపక్ష నేత, సుప్రీంకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తి (సీజేఐ) సభ్యులుగా ఉన్న కమిటీనే ఎన్నికల సంఘంలో నియామకాలను చేపట్టాలని స్పష్టం చేసింది. ఈ త్రిసభ్య కమిటీ చేసిన సిఫార్సులను అనుసరించి కేంద్ర ప్రధాన ఎన్నికల కమిషనర్‌ (సీఈసీ), ఎన్నికల కమిషనర్లను రాష్ట్రపతి మాత్రమే నియమించాలని పేర్కొంది. ఈ మేరకు ఐదుగురు సభ్యులతో కూడిన రాజ్యాంగ ధర్మాసనం 5-0 మెజార్టీతో ఏకగ్రీవంగా తీర్పు వెలువరించింది.
న్యూఢిల్లీ : సీఈసీ, ఎన్నికల కమిషనర్ల నియామకాల కోసం కొలీజియం వంటి వ్యవస్థను రూపొందించాలని కోరుతూ దాఖలైన పలు పిటిషన్లపై విచారణ చేపట్టిన న్యాయమూర్తులు జస్టిస్‌ కెఎం జోసెఫ్‌, జస్టిస్‌ అజయ్‌ రస్తోగి, జస్టిస్‌ అనిరుద్ధ బోస్‌, జస్టిస్‌ హృషికేష్‌ రారు, జస్టిస్‌ సిటి రవికుమార్‌లతో కూడిన రాజ్యాంగ ధర్మాసనం తీర్పు వెల్లడించింది. ఎన్నికల కమిషనర్ల నియామకాల్లో ప్రస్తుతమున్న వ్యవస్థను రద్దు చేస్తున్నట్టు తెలిపింది. వీరి నియామకాల కోసం పార్లమెంట్‌ కొత్త చట్టం తీసుకొచ్చేంత వరకు ఈ త్రిసభ్య కమిటీ అమల్లో ఉంటుందని స్పష్టం చేసింది. ఒకవేళ ప్రతిపక్ష నేత లేకపోతే ప్రతిపక్షంలో మెజార్టీ పార్టీ సభ్యుడు కమిటీలో ఉండాలని సుప్రీంకోర్టు సూచించింది. అయితే, ఎన్నికల కమిషనర్ల తొలగింపు ప్రక్రియ, సీఈసీల తొలగింపు వలే ఉంటుందని ధర్మాసనం స్పష్టం చేసింది. ప్రజాస్వామ్యంలో ఎన్నికల నిర్వహణ పారదర్శకంగా ఉండాలని ధర్మాసనం ఈ సందర్భంగా వ్యాఖ్యానించింది. పారదర్శకత లేకపోతే వినాశకర పరిణామాలకు దారితీస్తుందని అభిప్రాయపడింది. రాజ్యాంగ పరిధిలోనే ఈసి పని చేయాలని, ఎన్నికల కమిషన్‌ న్యాయబద్ధంగా వ్యవహరించాలని సూచించింది.
''మీడియాలోని కొన్ని వర్గాలు, తమ అమూల్యమైన పాత్రను మరచిపోయి, సిగ్గులేకుండా పక్షపాతంగా మారినట్లు కనిపిస్తున్నాయి'' అని సుప్రీంకోర్టు రాజ్యాంగ ధర్మాసనం విచారం వ్యక్తం చేసింది. రాజ్యాంగ ధర్మాసనం తన తీర్పులో ఎన్నికల కమిషనర్ల స్వతంత్రత, ఎన్నికల్లో ధనబలం పెరగడం, రాజకీయాలను నేరపూరితం చేయడం వంటి కొన్ని అంశాలపై వ్యాఖ్యానించింది. ''డబ్బు బలం, రాజకీయాలను నేరపూరితం చేసే పాత్రలో భారీ పెరుగుదల ఉంది. మీడియాలోని కొన్ని వర్గాలు తమ అమూల్యమైన పాత్రను మరచిపోయి సిగ్గులేకుండా పక్షపాతంగా మారాయి'' అని పేర్కొంది. ''ఈసీ స్వతంత్రంగా ఉండాలి. కానీ అది స్వతంత్రంగా క్లెయిమ్‌ చేయదు. ఆపై అన్యాయంగా ప్రవర్తిస్తుంది. ప్రభుత్వానికి బాధ్యత వహించే స్థితిలో ఉన్న వ్యక్తికి స్వతంత్ర ఆలోచన ఉండదు. స్వతంత్ర వ్యక్తి అధికారంలో ఉన్నవారికి సేవ చేయడు'' అని పేర్కొంది. ''స్వాతంత్య్రం అంటే ఏమిటి? యోగ్యత అంటే భయంతో బంధించకూడదు. యోగ్యత గుణాలు స్వాతంత్య్రంతో భర్తీ చేయబడాలి. నిజాయితీ గల వ్యక్తి సాధారణంగా ఉన్నతమైన, శక్తిమంతమైనవాటిని నిర్విఘ్నంగా తీసుకుంటాడు.
ప్రజాస్వామ్యం పరిరక్షించబడుతుందని నిర్ధారించుకోవడానికి ఒక సాధారణ వ్యక్తి అతని వైపు చూస్తాడు'' అని తెలిపింది. ''చట్ట పాలనకు హామీ ఇవ్వని ఈసీ ప్రజాస్వామ్యానికి విరుద్ధం. దాని విస్తృత అధికారాలను చట్టవిరుద్ధంగా, రాజ్యాంగ విరుద్ధంగా ఉపయోగించినట్లయితే, అది రాజకీయ పార్టీల ఫలితాలపై ప్రభావం చూపుతుంది'' అని పేర్కొంది. ''తప్పు మార్గాలను సమర్థించలేం. ప్రజల అభీష్టాన్ని ప్రతిబింబించేలా ఎన్నికల ప్రక్రియ స్వచ్ఛతను కాపాడుకోవడానికి వాటాదారులందరూ దానిపై పని చేస్తేనే ప్రజాస్వామ్యం విజయవంతమవుతుంది. మీడియా కవరేజీతో ఎన్నికల యంత్రాంగాన్ని దుర్వినియోగం చేసే ప్రవృత్తిగా ఉంది'' అని వ్యాఖ్యానించింది. ''ఈ కోర్టు ముందు ఎన్నికల ప్రక్రియను మెరుగుపరిచే ఏ ప్రయత్నమైనా తప్పనిసరిగా పరిగణించబడుతుంది. లింకన్‌ ప్రజాస్వామ్యం ప్రజల చేత, ప్రజల కోసం అని ప్రకటించాడు. ప్రభుత్వం చట్ట ప్రకారం నడుచుకోవాలి'' అని పేర్కొంది.
''అపాయింట్‌మెంట్‌ అధికారాలు దుర్వినియోగం అయ్యే అవకాశం ఉంది. రాజకీయ పార్టీలు, వాటి అభ్యర్థుల భవితవ్యం ఈసిఐ చేతిలో ఉంటుంది. దాని వ్యవహారాలకు నాయకత్వం వహించే వారు చాలా ముఖ్యమైన నిర్ణయాలు తీసుకుంటారు'' అని తెలిపింది. ''ప్రజాస్వామ్యాన్ని పాలక పక్షాలు స్ఫూర్తితో నిలబెట్టడానికి ప్రయత్నించినప్పుడు మాత్రమే సాధించవచ్చు. రాష్ట్రాలు, పార్లమెంటుకు ఎన్నికలను నిర్వహించే బాధ్యత, అధికారాలను ఈసిఐకి అప్పగించారు. స్వేచ్ఛగా, న్యాయంగా వ్యవహరించడం విధిగా ఉంటుంది'' అని పేర్కొంది. ''ప్రజాస్వామ్యం ప్రజల శక్తితో విడదీయరాని విధంగా ముడిపడి ఉంది. బ్యాలెట్‌ శక్తి అత్యున్నతమైనది'' అని వ్యాఖ్యానించింది.