''సాహిత స్యహితం సాహిత్యం'' అంటే హితంతో కూడుకొని హితాన్ని బోధించేది సాహిత్యం. సాహిత్యానికి భావం జీవకర్ర. సాహితీ గ్రంథాలన్నీ సంఘానికి మేలు చేస్తాయి. పద్యాలు రాస్తే కవులు గాను, గద్యాలు రాస్తే రచయితలుగా పరిగణిస్తారు.
పద్యం అజరామరం. ఎన్ని ప్రక్రియలు వచ్చినా అన్నింటినీ తట్టుకుని నిలబడిందంటే, పద్యం ఎంత గొప్పదో చెప్పవలసిన పనిలేదు. ప్రతి కవి మొదటి మెట్టు శతక ప్రక్రియతోనే ప్రారంభిస్తాడు. సర్వసాధారణంగా సంఖ్య నియమం, మకుట నియమం, ఛందో నియమం కలిగి, ఆత్మాశ్రయ కవిత ధర్మంతో ఒప్పి వున్న పద్య రచనను శతకమని అంటారు. శతకం అంటే నూరు పద్యాలు గలది అని అర్థం. శతకాలు నూరు పద్యాలకు మించి ఉన్నాయి. శతక ప్రక్రియ సర్వ జనాదరణ పొందడంతో సాహితీ ప్రక్రియలోని ప్రముఖ ప్రక్రియలో ఒకటిగా పేరు పొందింది.
              తెలుగు సాహిత్యంలో పండితా రాధ్యుడు ''శివతత్వ సారం''తో శతక రచనకు శ్రీకారం చుట్టినప్పటికీ శతక రచనకు ఉండవలసిన లక్షణాలతో ఒప్పి వున్న శతకం పాల్కురికి సోమనాథుడు రాసిన ''వషాధిప శతకం''. ఆ తరువాత ఎన్నో శతకాలు రచింపబడ్డాయి.
డాక్టర్‌ నలిమెల భాస్కర్‌ పుట్టి పెరిగింది రాజన్న సిరిసిల్ల జిల్లా. 14 భారతీయ భాషలు నేర్చుకుని ఒక భాషలో నుండి, మరొక భాషలోకి అనువాదాలు చేస్తున్న అనువాదకులు, పండితులు, కవి, రచయిత పరిశోధకుడు. తెలంగాణ భాషకు తొలిసారిగా డాక్టర్‌ నలిమెల కూర్చిన ''తెలంగాణ పదకోశం'' తెలంగాణ భాష ఉద్యమానికి, ఊతం ఇచ్చింది.
డాక్టర్‌ నలిమెల ఉపాధ్యాయ శిక్షణ పొందుతున్న విద్యార్థిగా ఈ భాస్కరోక్తులు రాసుకొని, భద్రంగా దాచుకున్నటువంటి శతక పద్యాలు. ఇవి ఇప్పటికీ తాజాగా ఉండటమే కాకుండా, కాలానుగుణంగా కనిపించడం ఈ పద్యాలలోని ప్రత్యేకత. ఈ శతకంలో ''వాస్తవమ్ము తెలుపు భాస్కరోక్తి ''అన్న మకుటంతో వివిధ సామాజిక అంశాలను స్పశిస్తూ, సమకాలిన సమాజానికి అనుగుణంగా ''భాస్కరోక్తులు'' రాశాడు.
దేశానికి స్వాతంత్రం తెచ్చిన మహాత్ముడు పేరు మీద మద్యం షాపులు వెలిశాయని ఆవేదన వెలబుచ్చాడు.
''గాంధీ పేరు మీద బ్రాందీ షాపులు వెలిసె
వాసుదేవుపేర వైనుషాపు పావనమగు
పేర్లు పాడు చేయకు మన్న
వాస్తవము దెల్పు భాస్కరోక్తి''
నేటి కాలంలో కాసుల మీదనే మనుషులకు ధ్యాస ఉందని
కింది పద్యంలో వాస్తవం తెలిపారు.
''కట్నమేమో చూడ ఘనముగా పదివేలు
పిల్ల మోము చూడ మెల్ల కన్ను
కాసు ధ్యాస ఉన్న కన్నులు
చూచునా
వాస్తవము దెలుపు భాస్కరోక్తి
నేటి కాలంలో యువత ప్రేమ పేరుతో మోసం చేస్తున్నారని ఆవేదన వెలిబుచ్చాడు.
''ప్రేమ పేరు చెప్పి ప్రేయసియని పిల్చి
అనుభవించి ఆమె నడవి దోల
ప్రేమ కాదు కామ నామనుట
తగు''
మన భూమి ధర్మ భూమి, కర్మ భూమి యని నేడు అది ఏమైందని ప్రశ్నించాడు.
''ధర్మ భూమి మనది కర్మభూమి మనది
ధర్మమేది మనదు కర్మ మేది
ధర్మ కర్మములకు దయ్యము పట్టెనో''
బతుకు నేర్పువాడే బడిపంతులని బడిపంతులు గొప్పతనాన్ని చెప్పాడు.
''బ్రతుక లేనివాడు బడిపంతు
లగునన్న
మాటనిపుడు రూపు మాపవలయు
బ్రతుక నేర్పువాడు బడిపంతులగునురా''
రైతు, సైనికుడు గురువును త్రిమూర్తులుగా పోల్చడం కవిగారి ప్రత్యేకత.
''పూజలంద ఈ త్రిమూర్తులే యర్హులు
సైరికుండు గురుడు సైనికుండు
శాశ్వతాభ్యుదయపు జాతి స్తంభాలు రా''
డాక్టర్‌ నలిమెల భాస్కర్‌ కేంద్ర సాహిత్య అకాడమీ పురస్కారం అందుకున్నారు. తాను విద్యార్థిగా రాసుకున్న పద్యాలు నిజానికి ఇప్పటికీ, సమాజంలో జరుగుతున్న అంశాలను స్పశిస్తూ, ముందే ఊహించి రాసినట్లు అనిపిస్తుంది. కవి రాసిన ప్రతి పద్యం ఆణిముత్యంగా చెప్పవచ్చు. తెలంగాణ భాషపై సాధికారిక పరిశోధన చేసి ఇతర ద్రవిడ బాషలతో పాటు ఉర్దూ సంస్కతాలతో ఉన్న సంబంధం బాంధవ్యాల డిఎన్‌ఏ విప్పి చూపించిన భాషావేత్త. తమిళ, తెలుగు, కన్నడ, మలయాళ భాషల్లో తులనాత్మక అధ్యయనం చేసి ఎం.ఫిల్‌, పిహెచ్‌. డి పట్టాలు పొందిన భాషా పరిశోధకుడు డాక్టర్‌ నలిమెల భాస్కర్‌ గారు.
సామాన్యులకు సైతం చదివితే అర్థమయ్యే రీతిలో, వాడుక భాషలో భాస్కరోక్తులు రాసిన కవి కలము నుంచి ఇలాంటివి మరెన్నో పద్యాలు జాలువారాలని కోరుకుంటూ శతథా, సహస్రాభివందనాలు.

- యాడవరం చంద్రకాంత్‌ గౌడ్‌,
   9441762105