పర్యావరణ అనుకూల ప్రపంచాన్ని సృష్టించేందుకు నూతన ఆవిష్కరణలు చేస్తున్నారు ఆ నలుగురు మహిళా పారిశ్రామిక వేత్తలు. పర్యావరణాన్ని పరిరక్షించడం కోసం శక్తిమేరకు కృషి చేస్తున్నారు. ప్లాస్టిక్‌ వస్తువులను కొనుగోలు చేయడం నుండి కార్బన్‌ పాదముద్రలను కొలవడం వరకు అన్నింట్లోనూ వినూత్న పద్ధతులను అనుసరిస్తున్నారు. రేపటి తరానికి ఆరోగ్య వాతావరణాన్ని అందించేందుకు ప్రయత్నిస్తూ స్ఫూర్తిదాయకంగా జీవిస్తున్న వారి వివరాలంటే మనమూ తెలుసుకుందాం...
నాసా ప్రకారం 19వ శతాబ్దం చివరి నాటికి కార్బన్‌ డయోక్సైడ్‌ ఉద్గారాల కారణంగా ఉపరితల ఉష్ణోగ్రత దాదాపు 2.12 డిగ్రీల ఫారెన్‌హీట్‌(1.18 డిగ్రీల సెల్సియస్‌) పెరిగింది. దీనివల్ల సముద్ర మట్టాలు పెరగడం, మంచు పలకలు కుచించుకుపోవడంతో పాటు హిమానీ నదాలు కరిగిపోతున్నాయి. అయితే మానవ జీవితంలో చిన్న అలవాట్లు, సమిష్టి మార్పుతో పర్యావరణంలో గణనీయమైన మార్పును తీసుకురావచ్చు. మన దేశంలో అలాంటి మార్పును తీసుకొచ్చేందుకు నలుగురు మహిళా పారిశ్రామికవేత్తలు బాధ్యత తీసుకున్నారు. వినూత్న పరిష్కారాల ద్వారా ప్రపంచాన్ని ఆరోగ్యవంతంమైన ప్రదేశంగా మార్చేందుకు ప్రయత్నిస్తున్నారు.
ప్రాచీ షెవ్‌గావ్‌కర్‌, కూల్‌ ది గ్లోబ్‌
పూణేలోని సింబయాసిస్‌ ఇంటర్నేషనల్‌ యూనివర్శిటీలో మాస్‌ కమ్యూనికేషన్‌ చేసే సమయంలో మన దేశంలో ప్రమాదంలో పడబోతున్న వాతావరణ మార్పులను నివారించడానికి ఇంకా మూడు దశాబ్దాలు మాత్రమే మిగిలి ఉన్నాయని ప్రాచీ షెవ్‌గావ్‌కర్‌ తెలుసుకున్నారు. అది తెలుసుకున్న ప్రాచీ, ఆమె కుటుంబం తీసుకున్న మొదటి అడుగు ఏమిటంటే ప్రతి సంవత్సరం తమ గ్రీన్‌హౌస్‌ వాయు ఉద్గారాలను 10 శాతం తగ్గించేందుకు ప్రతిజ్ఞ చేశారు. మన చర్యలను సంఖ్యలో కొలవాల్సిన అవసరం ఉందని నమ్మిన ప్రాచీ గ్రీన్‌హౌస్‌ వాయు ఉద్గారాలను లక్ష్యానికి తగ్గించడంలో వ్యక్తులకు సహాయపడే శీతోష్ణస్థితి చర్య కోసం ఉచిత, పౌరుల నేతృత్వంలోని 'కూల్‌ ది గ్లోబ్‌' అనే యాప్‌ను అభివృద్ధి చేయాలని నిర్ణయించుకుంది. దీనివల్ల వినియోగదారులు తమ రోజువారీ జీవితంలో పొందుపరిచిన 100 కంటే ఎక్కువ అనుకూలీకరించదగిన వాతావరణ చర్యలలో జీహెచ్‌జీ ఉద్గారాలను, రికార్డ్‌ పొదుపులను తగ్గించడానికి నెలవారీ, వార్షిక లక్ష్యాలను సెట్‌ చేయవచ్చు. ఒక గ్లోబల్‌ మీటర్‌ ప్రతి వినియోగదారుడు నివారించే ఉద్గారాలను కూడా చూపుతుంది. ఆమె కళాశాల నుండి సుమారు 200 మంది విద్యార్థులతో కలిసి ఈ కాన్సెప్ట్‌ నుండి డిజైన్‌, బీటా టెస్టింగ్‌ వరకు పలు ప్రయత్నాలు చేసి మూడేండ్ల పాటు పనిచేసిన తర్వాత చివరకు ఈ యాప్‌ అధికారికంగా డిసెంబర్‌ 2020లో ప్రారంభించబడింది.
మిహికా అగర్వాల్‌, డెనింబ్లు
పర్యావరణంపై ఫ్యాషన్‌, వస్త్రాల ప్రతికూల ప్రభావాన్ని తెలుసుకున్న మిహికా అగర్వాల్‌ ఆశ్చర్యపోయారు. దాదాపు 13 మిలియన్‌ టన్నుల వస్త్రాలు, ఉత్పత్తి చేయబడిన 85 శాతం వస్త్రాలు ప్రతి సంవత్సరం దిగువ ప్రదేశాలకు వెళ్ళిపోతాయి. ఫ్యాక్టరీలలో ఉత్పత్తి చేయబడిన డెనిమ్‌ను తిరిగి ఉపయోగించడం ద్వారా బ్యాగ్‌లు, హోల్డర్‌లు, అప్రాన్‌ల వంటి ఫ్యాషన్‌ ఉత్పత్తులను తయారు చేయడం ద్వారా వస్త్ర వ్యర్థాలను తగ్గించే లక్ష్యంతో డెనింబ్లు అనే స్టార్టప్‌ను ఈమె ప్రారంభించింది. యంగ్‌ ఎంటర్‌ప్రెన్యూర్‌షిప్‌ అకాడమీ (వైఇఏ)లోని తన గైడ్‌ మార్గదర్శకత్వంతో మిహికా ముంబైలోని వికలాంగుల కోసం వృత్తిపరమైన శిక్షణా కేంద్రంతో కలిసి పని చేయడం మొదలుపెట్టింది. అక్కడి ప్రజలు పడేసే వ్యర్థాలతో డెనిమ్‌తో బ్యాగ్‌లను హ్యాండ్‌క్రాఫ్ట్‌ చేసే వ్యాపారాన్ని ప్రారంభించింది. రూ. 400, రూ. 800 మధ్య ధర కలిగిన ఉత్పత్తులతో, స్టార్టప్‌ ద్విజ్‌ నుండి ప్రత్యక్ష పోటీని ఎదుర్కొంటుంది. ఇది బాగ్గిట్‌ వంటి స్థాపించబడిన బ్రాండ్‌లతో మార్కెట్‌ విస్తీర్ణాన్ని పంచుకుంటూ పాత జీన్సులను బ్యాగులుగా మార్చింది. యువ పారిశ్రామికవేత్త వినియోగదారుల పర్యావరణ వ్యయం గురించి అవగాహన పెంచడానికి ఫేస్‌బుక్‌, ఇనిస్టాగ్రామ్‌ వంటి సోషల్‌ మీడియా ప్లాట్‌ఫారమ్‌లను ఉపయోగిస్తుంది.
జోయా వాహి, అస్లీ
2015లో నేపాల్‌లో సంభవించిన భూకంపం వల్ల జరిగిన నష్టాన్ని జోయా వాహీ ప్రత్యక్షంగా చూశారు. ఇటువంటి విపత్కర పరిస్థితుల్లో ప్రజలను రక్షించేందుకు ఉపయోగపడే వన్‌-టైమ్‌ సహాయం చాలా దూరం మాత్రమే సాగుతుందని తెలుసుకుంది. దీనికి కారణమవుతున్న పర్యావరణాన్ని కాపాడడం తన బాధ్యతగా భావించింది. అందుకే ఆమె అస్లీ పేరుతో ఢిల్లీతో తన వ్యాపారాన్ని ప్రారంభించింది. ఇది భారతదేశం, నేపాల్‌లోని స్వదేశీ హిమాలయన్‌ కమ్యూనిటీల భాగస్వామ్యంతో స్థిరమైన దుస్తులను తయారు చేస్తుంది. ఈ సంఘాలు హార్వెస్టింగ్‌ నుండి జనపనార, వెదురు, రేగుట వంటి స్థిరమైన పదార్థాలను తయారు చేయడం వరకు సరఫరా గొలుసులోని ప్రతి దశలోనూ పాల్గొంటాయి. నితిజ్‌తో కలిసి స్థాపించబడిన ఈ బ్రాండ్‌ స్లో ఫ్యాషన్‌ని ప్రోత్సహిస్తుందని, మహిళల నేతృత్వంలోని స్థానిక బృందాలతో కలిసి పని చేస్తుందని ఆమె అంటుంది. జోయా దుస్తులు పరిశ్రమలో యుపీఎస్‌ అనేది ఒకరి నైపుణ్యాలపై మెటీరియల్స్‌ ఎలా భావిస్తున్నాయనే దానిపై ఆధారపడి ఉంటుందని భావించినందున స్టార్టప్‌ రిటైల్‌ ఉనికిపై ఎక్కువగా ఆధారపడింది. ప్రారంభ సంవత్సరాల్లో వ్యాపారం ఆశాజనకంగా ఉన్నప్పటికీ 2020 ప్రారంభంలో జోయా తన ఉద్యోగాన్ని పూర్తిగా విడిచిపెట్టి వ్యాపారంలోకి వచ్చేసింది. అయితే అదే సమయంలో కోవిడ్‌-19తో వ్యాపారం దెబ్బతింది. వరుస లాక్‌డౌన్‌ల కారణంలో ఆ సంవత్సరంలో ఎక్కువ భాగం వ్యాపార కార్యకలాపాలు తక్కువగా ఉన్నాయి. దాంతో మహమ్మారి సమయంలో మాస్కులు తయారు చేశారు. 2022లో ఇది ఉత్పత్తి శ్రేణులను విస్తరించాలని, మార్కెటింగ్‌ ప్రయత్నాలను వేగవంతం చేయాలని యోచిస్తోంది.
భాగ్యశ్రీ భన్సాలీ జైన్‌, ది డిస్పోజల్‌ కంపెనీ
వేస్ట్‌ మేనేజ్‌మెంట్‌ పరిశ్రమలో దాదాపు ఏడేండ్ల పాటు పనిచేసిన తర్వాత భాగ్యశ్రీ బన్సాలీ జైన్‌ ఇప్పుడు తన ఢిల్లీకి చెందిన స్టార్టప్‌ ది డిస్పోజల్‌ కంపెనీ ద్వారా డైరెక్ట్‌-టు-కన్స్యూమర్‌ (డి2సి) బ్రాండ్‌లు తమ ప్లాస్టిక్‌ వినియోగాలను భర్తీ చేయడంలో సహాయం చేస్తున్నారు. ప్రస్తుతం దాదాపు 30 బ్రాండ్‌లతో పని చేస్తున్న స్టార్టప్‌ వాటి ప్లాస్టిక్‌ పాదముద్ర, ఉపయోగించిన ప్లాస్టిక్‌ల రకాలు, సంబంధిత పరిమాణాన్ని అంచనా వేయడానికి వన్‌-టైమ్‌ వేస్ట్‌ ఆడిట్‌ను నిర్వహిస్తుంది. ఉత్పత్తుల నెల విక్రయాల ఆధారంగా వారి డైనమిక్‌ ప్లాస్టిక్‌ పాదముద్రను లెక్కించిన తర్వాత, బ్రాండ్‌ క్లయింట్‌ తరపున సమానమైన ప్లాస్టిక్‌ వ్యర్థాలను భర్తీ చేస్తుంది. స్టార్టప్‌ అధీకృత రీసైక్లర్‌ భాగస్వాముల నెట్‌వర్క్‌తో, భారతదేశం అంతటా దాదాపు 400 రాగ్‌పిక్కర్లు, వేస్ట్‌ అగ్రిగేటర్‌లతో ఇది పనిచేస్తుంది. స్టార్టప్‌ వారికి మునిసిపల్‌ వ్యర్థాలు, ల్యాండ్‌ఫిల్‌ల నుండి తక్కువ విలువైన ప్లాస్టిక్‌ వ్యర్థాలను అందిస్తుంది. తర్వాత వాటిని శుభ్రం చేసి, వేరు చేసి, రీసైకిల్‌ చేస్తారు. దీంతో పర్యావరణాన్ని కాపాడుకోవచ్చని ఆమె ఆలోచన.
