విధి బుబ్నా... ఈ ముంబై యువతి సముద్ర పర్యావరణ వ్యవస్థను అన్వేషించడానికి డైవింగ్‌ గ్రాంట్‌ను అందిస్తోంది. భారతదేశంలోనే ఇలాంటి కృషి చేస్తున్న మొట్టమొదటి, ఏకైక మహిళ ఆమెనే. వాతావరణ మార్పుల పట్ల మక్కువ చూపుతూ... చనిపోతున్న పగడపు దిబ్బలను కాపాడాలనే కోరిక ఉండి... వాతావరణ మార్పులలో దాని సమీకరణాల గురించి తెలుసుకోవాలనుకునే భావించే వారికి ఆమె ఈ ప్రత్యేకమైన అవకాశాన్ని అందిస్తుంది. దాని కోసమే ఆమె ''కోరల్‌ వారియర్స్‌'' అనే సంస్థను కూడా స్థాపించింది. ఆ విశేషాలేమిటో మనమూ తెలుసుకుందాం...
ఇరవై మూడు సంవత్సరాల వయసున్న విధి బుబ్నా మొదటి డైవింగ్‌ అనుభవం హృదయ విదారకంగా మారింది. ఆమె నాట్‌ జియో, ఇతర ట్రావెల్ ఛానల్స్‌లో చూసినట్టుగా నీటి అడుగున చాలా రంగులను ఆశించింది. కానీ ఆమె కండ్లకు మాత్రం తెల్లటి పగడాలు కనిపించాయి. అంటే అవి బ్లీచ్‌ చేయడం వల్ల చనిపోయాయని అర్థం.
స్మశానంలో ఈదుతున్నాను
''నేను చనిపోయిన పగడాల స్మశానవాటికలో ఈదుతున్నాను. ఇది నాకు చాలా బాధ కలిగించింది. నీటి నుండి బయటకు వచ్చిన తర్వాత నేను ఏడుపు ప్రారంభించాను'' అని ఆమె చెబుతుంది. అయినప్పటికీ చాలా మందికి సముద్ర పర్యావరణ వ్యవస్థ, దాని కాలుష్యం గురించి తెలియదు. ఎందుకంటే వాతావరణ మార్పుల్లో ఇది చాలా అరుదుగా జరిగే చర్చలో భాగం.
వ్యర్థాలు జలాల్లోకి...
వాస్తవానికి ప్రతి సంవత్సరం ప్రపంచవ్యాప్తంగా 300-400 మిలియన్‌ టన్నుల భారీ లోహాలు, ద్రావకాలు, విషపూరిత బురద, ఇతర పారిశ్రామిక వ్యర్థాలు జలాల్లోకి డంప్‌ చేయబడతాయి. వేడెక్కుతున్న జలాలు, కాలుష్యం, సముద్రపు ఆమ్లీకరణ, అధిక చేపల వేట కూడా పగడపు దిబ్బలను చంపేస్తున్నాయి. ఇంటర్‌గవర్నమెంటల్‌ సైన్స్‌-పాలీసీ ప్లాట్‌ఫాం ఆన్‌ బయోడైవర్సిటీ అండ్‌ ఎకోసిస్టమ్‌ సర్వీసెస్‌ (IPBES) నిర్వహించిన ఒక అధ్యయనం ప్రకారం ప్రపంచ వ్యాప్తంగా 80 శాతం కంటే ఎక్కువ మురుగునీరు తగినంత శుద్ధి లేకుండా పర్యావరణంలోకి తిరిగి విడుదల చేయబడుతోంది.
సామాజిక సమస్యల గురించి
అశోకా విశ్వవిద్యాలయం నుండి ఆర్థిక శాస్త్రంలో గ్రాడ్యుయేట్‌ చేసిన విధికి సంఖ్యలతో పని చేయడం అంత తృప్తి అనిపించలేదు. అందుకే మహిళల హక్కులు, మైనారిటీ సమస్యలు, LGBTQ+ కమ్యూనిటీతో సహా సామాజిక సమస్యల గురించి రాయడం ప్రారంభించింది.
నీటి అడుగున అవగాహన
సాహస ప్రియురాలు, ట్రెక్కర్‌ అయిన విధి గత సంవత్సరం నీటి సముద్రపు అడుగున అందాలను అన్వేషించడానికి డైవింగ్‌కు వెళ్లింది. అక్కడ చనిపోతున్న పగడపు దిబ్బలను చూసి నిరాశ చెందింది. అందుకే 2021లో సముద్ర సంరక్షణ, వాతావరణ మార్పులపై అవగాహన కల్పించే లక్ష్యంతో 'కోరల్‌ వారియర్స్‌' అనే స్వచ్ఛంద సంస్థ ప్రారంభమైంది.
భారతదేశంలోనే మొదటిసారి
''వాతావరణ మార్పు గురించి వారు చూసే వరకు ఎవరికీ తెలియదు'' అని విధి చెప్పారు. ముంబైకి చెందిన సంస్థ భారతదేశపు మొట్టమొదటి, ఏకైక డైవింగ్‌ గ్రాంట్‌ను అందిస్తుంది. రూ. 70,000 గ్రాంట్‌ భారతదేశంలో లక్షద్వీప్‌, గోవా, పుదుచ్చేరి, అండమాన్‌-నికోబార్‌ దీవులు వంటి వారికి నచ్చిన ప్రదేశంలో ఒక స్థాయి స్కూబా డైవింగ్‌ విద్యను స్పాన్సర్‌ చేస్తుంది.
ఎంపిక కఠినంగా ఉంటుంది
నిర్దిష్ట ప్రమాణాలు ఏవీ లేనప్పటికీ వాతావరణ మార్పులపై మక్కువ ఉన్న అభ్యర్థులను ఎంపిక చేసేందుకు ప్రక్రియ కఠినంగా ఉంటుందని, వారు తమకు నచ్చిన కార్యాచరణలో నిమగమయ్యేలా చూడాలని విధి చెప్పారు. ఇప్పటివరకు నలుగురు అభ్యర్థులకు గ్రాంట్‌ లభించింది. ప్రతి సంవత్సరం కనీసం ఐదుగురిని పంపాలని సంస్థ భావిస్తోంది.
అవగాహన కల్పించేందుకు
''అభ్యర్థులు తిరిగి వచ్చిన తర్వాత వారు ఎంచుకున్న వాతావరణ మార్పు ప్రాజెక్ట్‌లో పని చేస్తారని మేము ఆశిస్తున్నాము. అక్కడ వారు ఒక అంశంపై సంకుచితం, కమ్యూనిటీలను సృష్టించడం, అవగాహన కల్పించడానికి, యాక్షన్‌-సెంట్రిక్‌ ప్రాజెక్ట్‌లను నడపడానికి పని చేస్తారు'' అని ఆమె వివరిస్తుంది.
బ్రెజిలియన్‌ గిటార్‌ ఫిష్‌పై
విధి తన సొంత డైవింగ్‌ అనుభవం తర్వాత అండమాన్‌, మాల్దీవులు, బ్రెజిల్‌లలో కనుగొనబడిన ప్రమాదకర జాతి అయిన బ్రెజిలియన్‌ గిటార్‌ ఫిష్‌పై అవగాహన పెంచుకుంది. జాతులను సంరక్షించే మార్గాలను చర్చించడానికి, ఆలోచనాత్మకంగా మార్చడానికి ఆమె వాట్సాప్‌ సమూహంలో ప్రపంచవ్యాప్తంగా పబ్లిక్‌ పాలసీ నిపుణులు, పాత్రికేయులు, పర్యావరణవేత్తలు, సముద్ర జీవశాస్త్రవేత్తల సంఘాన్ని అభివృద్ధి చేసింది.
మత్స్యకారులతో కలిసి...
''ఈ జాతులు బ్రెజిల్‌ తీరప్రాంతంలో నివసించే మత్స్యకారులచే లక్ష్యంగా చేయబడ్డాయి. మేము బ్రెజిలియన్‌ గిటార్‌ ఫిష్‌ను చంపడం లేదని నిర్ధారించుకోవడానికి ఈ మత్స్యకారులతో కలిసి పని చేయడానికి అవసరమైన మార్గాలను కనుగొనే ప్రయత్నిస్తున్నాము. ఇది ఇప్పటికే చట్టవిరుద్ధమైన వ్యాపారం'' అని ఆమె జతచేస్తుంది.
ఆన్‌లైన్‌ వర్క్‌ షాపులు
కోరల్‌ వారియర్స్‌ను ప్రారంభించే ముందు సముద్ర జీవవైవిధ్యం, వాతావరణ మార్పుల గురించి అవగాహన కల్పించడానికి విధి ఉచిత ఆన్‌లైన్‌ వర్క్‌షాప్‌లను నిర్వహించింది. వాటి ద్వారా దాదాపు 5,000 మందికి చేరువైంది. సంస్థ డైరెక్టర్ల బోర్డులో భాగమై ఎంపిక చేసిన వ్యక్తుల సమూహం ద్వారా గ్రాంట్‌ నిధులు సమకూరుస్తుందని విధి చెప్పారు. ''వారు రోలింగ్‌ ప్రాతిపదికన నిధులు సమకూరుస్తారు. వారిలో ఒకరు ప్రముఖ నెట్‌ఫ్లిక్స్‌ డాక్యుమెంటరీ చేజింగ్‌ కోరల్స్‌ తయారీదారులలో ఒకరు'' అని విధి చెపింది.
డాక్యుమెంటరీలను రూపొందించేందుకు
నీటి అడుగున ఏమి జరుగుతుందో చూడటానికి ప్రతి ఒక్కరూ డైవింగ్‌కు వెళ్లే ధైర్యం చేయడం లేదని భావించిన విధి నీటి అడుగున అధిక నాణ్యత గల చిత్రాలు, వీడియోలతో డాక్యుమెంటరీలను రూపొందించడానికి ప్లాన్‌ చేస్తోంది. తన ప్రయాణంలో విధి ఎక్కువగా ఎదురుచూడలేదు. దానిని మార్చాలని కోరుకుంది. అన్నింటికంటే ''ఇది పురుష ఆధిపత్య స్థలం. స్కూబా డైవర్‌ లేదా ఏ రకమైన క్రీడలోనూ మహిళలను చూసేందుకు ఎక్కువ మంది ఇష్టపడరు'' అని ఆమె చెప్పింది.
- సలీమ
