Authorization
Mon Jan 19, 2015 06:51 pm
ఫ్యాషన్లోకి ఎన్ని వస్త్రాలొచ్చినా... మన నేతకున్న దర్జానే వేరు. దారం వడకడం నుంచి.. నేయడం వరకు ఎంతో శ్రద్ధతో చేసే సున్నితమైన కళ. అలాంటి నేత అంటే ఆమెకు ఇష్టం. అందుకే జీవితాన్నీ అంతే జాగ్రత్తగా అల్లుకుంటూ వస్తున్నది. పుట్టగొడుగుల్లా వెలిసిన బొటిక్ల ప్రభంజనంలో కొట్టుకుపోకుండా.. ఖాదీతో ఫ్యాషన్ ఇండిస్టీలో తనదైన డిజైన్ను చిత్రించింది. ఆమె.. కొండా కవితారెడ్డి. రాట్నం ఖాదీ ఉద్యోగ్ పేరుతో సొసైటీని ఏర్పాటు చేసి... వందల మంది మహిళలకు ఆలంబనగా నిలవాలని ప్రయత్నిస్తున్నది. నేత కార్మికులకు జరుగుతున్న అన్యాయం, ఫ్యాషన్ ఇండిస్టీ తీరుతెన్నులు, మన కళ.. నేతను బతికించుకోవాల్సిన అవసరం గురించి ఆమె మాటల్లోనే..
ఫ్యాషన్ మీద ప్యాషన్
కవిత సొంతూరు భూదాన్పోచంపల్లి దగ్గర పిలాయిపల్లి. తల్లిదండ్రులకు ఒక్కతే కూతురు. తండ్రి రాజకీయాల్లో యాక్టివ్గా ఉంటూనే వ్యవసాయం చేసేవారు. కొంతకాలానికే కుటుంబం హైదరాబాద్ షిఫ్టయ్యింది. ఇంట్లో ఒక్కతే కావడంతో స్కెచ్చింగ్, డ్యాన్స్ నేర్చుకోవడం కాలక్షేపం ఆమెకు. కూతురుకు కళల పట్ల ఉన్న ఆసక్తిని గమనించిన తండ్రి... ఆమె గీసిన ప్రతి బొమ్మకి వెనుక తేదీ రాసి దాచిపెట్టేవాడు. టెంత్వరకు కూచిపూడి, భరతనాట్యం నేర్చుకున్నది. ఇంటర్ అయిపోగానే పెండ్లి చేయాల్సి వచ్చింది. భర్త.. కొండా వెంకటేశ్వర్రెడ్డి పోలీస్ డిపార్ట్మెంట్లో పనిచేసేవారు. పెండ్లి తరువాత ఇక చదవలేనేమో అనుకున్నది. కానీ చిన్న ఆడబిడ్డ చదువుతుంటే... ఆమెతోపాటు పంపించారు. అలా రెడ్డి కాలేజీలో బీఏ చదివింది. వెంటనే బాబు. పెండ్లి, పిల్లల తరువాత అందరూ కెరీర్కు బ్రేక్ తీసుకుంటారు. కానీ ఆమె అప్పుడే మొదలుపెట్టింది. తనకోసం తాను ఏదైనా చేయాలని తపన మొదలైంది. ప్యాషన్ డిజైనింగ్ అయితే ఇంట్లో కూర్చుని చేసుకోవచ్చని.. తార్నాకలోని ఫ్యాషన్ ఇనిస్టిట్యూట్ ఆఫ్ హైదరాబాద్లో చేరింది. ఎందుకో అక్కడ నచ్చలేదు. తరువాత నిఫ్ట్లో జాయినయ్యింది. చేరింది ఏడాది కోర్సే కానీ.. ఫ్యాషన్పై ఉన్న ఆసక్తి... టెక్స్టైల్స్ మీద ఉన్న ఉత్సుకత ఆమె లోతైన అధ్యయనం చేసేందుకు తోడ్పడ్డాయి.
డిజైనింగ్లోకి అడుగు..
చదువు తరువాత ఏడాదిపాటు ఉద్యోగం చేసింది. అటు పిమ్మట ఉన్నత చదువులకోసం మెల్బోర్న్ వెళ్లింది. ఏడాదిన్నర కోర్సు తరువాత తిరిగి వచ్చేసింది. డిజైనింగ్లో క్వాలిటీ కంట్రోల్ రావాలంటే.. ఏదైనా ఫ్యాక్టరీలో పనిచేయాలి. సూర్యవంశి గార్మెంట్ ఇండ్రస్టీలో పనిచేసింది. తరువాత 'కళాంజలి'లో డిజైనర్గా చేరింది. రెండు సినిమాలకు కూడా పనిచేసింది. ఫిల్మ్సిటీలో ఉద్యోగం. ఇంటి బాధ్యతలు చూసుకుని, లంచ్ తీసుకుని ఏడున్నరకు కోటీలో బస్సు పట్టుకోవాలంటే... రోజూ ఓ టాస్క్లా ఉండేది. అదే విషయం ఎం.డీని అడిగితే... ఫ్యాషన్ పట్ల కవితకున్న ప్యాషన్ను గమనించిన ఆమె... నాంపల్లిలోని కళాంజలిలో పనిచేసేందుకు అవకాశం ఇచ్చారు. అక్కడ వివిధ రాష్ట్రాల నుంచి చేనేత వస్త్రాలొచ్చేవి. దాంతో టెక్స్టైల్స్ మీద మరింత ఆసక్తి పెరిగింది. ఖాదీ అంటే మక్కువ ఏర్పడింది. యువతను ఆకట్టుకోవాలంటే.. వెస్ట్రన్ తప్పనిసరి. కళాంజలిలో ఇండోవెస్ట్రన్ ఎక్కవగా డిజైన్ చేసేది. ఆమె ప్రయోగాలకు స్పందన వచ్చింది. ఇండోవెస్ట్రన్ను కస్టమర్స్ ఎక్కువగా ఇష్టపడేవాళ్లు.
ఫ్యాషన్ డిజైనర్గా..
ఉద్యోగం చేస్తే ఎన్నాళ్లయినా ఉద్యోగిగానే ఉండిపోతాం.. అని 2005లో మానేసింది. మినిస్ట్రీ ఆఫ్ టెక్స్టైల్స్ నిర్వహించే వీవర్ సర్వీస్ సెంటర్లో క్వాలిటీ కంట్రోలర్గా ఎంపికయింది. పోచంపల్లి, టిస్కో క్లస్టర్స్లో పనిచేసింది. టిస్కోలో చేసేప్పుడు ఆరు నెలలపాటు మాధవరంలోనే ఉన్నది. అక్కడ చేసేప్పుడే చేనేత కళాకారులతో అనుబంధం ఏర్పడింది. దేశవ్యాప్తంగా తిరుగుతుంటే నేత కళాకారుల పరిస్థితులు అర్థమయ్యాయి. నెలంతా కష్టపడినా కుటుంబం గడవని స్థితి ఎందుకో అర్థం చేసుకుంది. ఒక్కోసారి తన జీతం మొత్తం ఇచ్చేసి ఇంటికి వచ్చేది. వాళ్లకోసం ఏదైనా చేయాలని అప్పటినుంచే ఉండేది. మనం అనుకున్నవన్నీ అంత సులభంగా జరిగిపోవు కదా! 2008లో సొంతంగా డిజైనింగ్ బొటికి ప్రారంభించింది. అప్పుడు విపరీతమైన బూమ్ే. కస్టమర్స్ ఎక్స్క్లూజివ్ కావాలని కోరుకునేవారు. తనే చేనేత కళాకారుల దగ్గరకు వెళ్లి... తెచ్చుకునేది. క్యాటలాగ్ మెయింటైన్ చేసి... కస్టమర్కు కావాల్సిన రీతిలో డిజైన్చేసి ఇచ్చేది. కస్టమర్స్కు కూడా ఎక్స్క్లూజివ్ ఉంది కదా! అనే భావన కలిగేది. కానీ ఇప్పుడలా కాదు.. పుట్టగొడుగుల్లా బొటిక్స్ వచ్చేశాయి. ప్రతి షాప్లో ప్రతి డిజైన్ ఉంటోంది. అది నేతనా, ఫేకా అన్న విషయం కూడా ఎవ్వరూ పట్టించుకోవడం లేదు. ఈ మార్పులతో పాటు... కవిత అత్తమామ, ఆమ్మానాన్నా, చిన్నమ్మ, చిన్నాన్న వరుసగా సిక్ అయ్యారు. వాళ్ల బాధ్యత చూసుకోవాల్సింది ఆమెనేే. ప్రత్యామ్నాయం లేదు. కస్టమర్స్కు అసౌకర్యం ఎందుకు అని బోటిక్ మూసేసింది. సమస్యలన్నీ సమసిపోయాక మళ్లీ.. రెగ్యులర్ కస్టమర్స్ నుంచి ఆర్డర్స్ తీసుకుని, డిజైన్ చేసిస్తోంది.
ఎంప్యానెల్ డిజైనర్గా...
డిజైనింగ్ ఒక్కటే తృప్తి నివ్వడం లేదు. చేనేత మూలాలేవో తిరిగి ఆమెను అటువైపు లాగాయి. దాంతో 'ఖాదీ విలేజ్ ఇండిస్టీస్ కమిషన్'లో ఎంప్యానెల్ డిజైనర్గా సెలక్టయింది. భాగ్యనగర్ ఖాదీ సమితికి వర్క్ చేసింది. అక్కడా అనేక సమస్యలు... అవన్నీ వివరించినప్పుడు ఆ డైరెక్టర్గారు 'నువ్వే సొసైటీ ఎందుకు ఫామ్ చేయకూడదు?' అన్నారు. చేనేత కళాకారులకు చేయాలనుకుంటున్న సాయమేదో ఇలాగే చేస్తే బాగుంటుంది కదా అనిపించిందామెకు. 'రాట్నం ఖాదీ ఉద్యోగ్' సొసైటీని ఏర్పాటు చేసింది.
ఖాదీ ఛాలెంజ్తో...
ప్రస్తుతానికి సిద్ధిపేట, దుబ్బాక, గద్వాల్, నారాయణపేట్లలో నేత కళాకారుల దగ్గర ఖాదీ నేయిస్తున్నది. ఖాదీలో కూడా ఇక్కత్ ఆమె ప్రత్యేకత. బ్రైడల్ కలెక్షన్ ఏ డిజైనర్ అయినా చేస్తారు. కానీ ఖాదీ, హ్యాండ్లూమ్లో... మనిషికి తగ్గట్టుగా డిజైన్ చేయడం చాలా కష్టం. ఎందుకంటే సులభంగా బట్ట ష్రింక్ అవుతుంది. డ్రెస్ ఫిట్టింగ్లో తేడాలొస్తాయి. ష్రింకింగ్ చేసి మరీ ప్రాసెస్ చేస్తున్నది కవిత. కాటన్ అంటే చాలామంది చాలా తక్కువగా చూస్తారు. అలాంటివాళ్లకు... ఖాదీ ఇచ్చే సౌక ర్యాన్ని చెప్పి... ఛాలెంజ్ చాలాసార్లు తీసుకున్నది. ఒక్కసారి ధరించినవాళ్లు... ఖాదీ వద్దని అనలేదు. 'నేను కాటన్ చీర వేసుకుని నడవాలా? అంత చీప్గా నేను స్టేజ్మీదకు ఎక్కాలా?' అన్నవాళ్లు సైతం... ఒక్కసారి దాన్ని కట్టిన తరువాత ఉన్న హుందాతనాన్ని అర్థం చేసుకున్నారు. బేగంపేట్లో స్టోర్ ఏర్పాటు చేసింది. కానీ జీఎస్టీ వల్ల సేల్స్ తగ్గిపోయాయి. నష్టాలతో ఎక్కువ కాలం నడిపించడం కష్టమని చెప్పి... ఇప్పుడుసైనిక్పురిలోని ఈశ్వరిపురి కాలనీకే మార్చేసింది. ఎంత దూరంలో ఉన్నా రెగ్యులర్ కస్టమర్స్ వస్తున్నరు. కొన్ని స్టోర్స్ రెడీమేడ్ కుర్తీలు కావాలని అడుగుతున్నయి. అలాగే మెన్స్వేర్ కావాలంటున్నరు. ఖాదీ షర్టింగ్లో రాట్నంలో ఉన్న వెరైటీస్ ఏ ఖాదీ స్టోర్లో లేవు. మంచి స్టయిలింగ్, స్లిమ్ఫిట్ ఇచ్చేసరికి... కొనడానికి ఆసక్తి చూపుతున్నరు. ఎక్కువ ప్రొడక్షన్ చేస్తే కాస్ట్ తగ్గుతది. దాంతో మార్కెట్ పెరుగుతుంది. ఆ ప్రయత్నాల్లోనే ఆమె ఉన్నది.
ఆన్లైన్లోకి...
సొసైటీ ద్వారా కొద్దిమందికే పని కలిపించడం కాదు... మహిళలకు ఆర్థికంగా చేయూతనివ్వాలన్నది ఆమెకల. అందుకోసం చరఖాలు కావాలి. ఒక్కో చరఖా 18 వేల రూపాయలు అవుతుంది. అవి ఇవ్వడానికి కొందరు ముందుకొస్తున్నరు. 200 మంది మహిళలను ఎంపిక చేసింది. వాళ్లకు చరఖాలు అందించి... దారం వడికి... నేతన్నలకు ఇవ్వాలి. వచ్చిన బట్టతో డిజైన్లు చేయాలి. ఇది ఆమె ముందున్న లక్ష్యం. అయితే వాళ్లం దరికీ ఉపాధి కల్పించాలంటే... కేవలం ఈ ఆర్డర్స్ సరిపోవు. అందుకే ఆన్లైన్లోకి ప్రవేశించాలనే ప్రణాళికతో ఉన్నది. దీనికోసం స్పిన్నర్స్, వీవర్స్ను బలోపేతం చేయాల్సి ఉంది.
నా కోసం నేను...
మహిళలు ఒకరిని చూసి ఒకరు మల్టీ టాస్కింగ్ కావాలని చేస్తున్నరు. కానీ తమకోసం తాము చేసుకోవాలని నేననుకుంటా. అనవసరమైన భారంతో అనారోగ్యసమస్యలు కొని తెచ్చుకోకూడదని నా అభిప్రాయం. ఇంటా, బయట ఉన్న ఒత్తిడి పోవాలనే... తిరిగి శాస్త్రీయ నృత్యం నేర్చుకుంటున్న. ఏడాదిపాటు మోహిని ఆట్టం నేర్చుకున్న. బాల్యంలో నేర్చుకున్న భర్తనాట్యం, కూచిపూడి మళ్లీ కొనసాగించాలని ఉంది. వీలున్నప్పుడు స్కెచ్చింగ్ ప్రాక్టీస్ చేస్తా. ఫ్లూట్ నేర్చుకుంటున్న. వేదికల మీద ప్రదర్శనలకోసం కాదు.. నా కోసం. పూర్తిగా నా సంతోషం కోసమే!
సర్టిఫికేషన్ తప్పనిసరి చేయాలి...
ఖాదీ స్పిన్నింగ్చేసేవాళ్లు తగ్గిపోయారు. వీవ్ చేసేవాళ్లే అయితే అసలు లేరు. ఉన్న కొద్దిమంది కూడా సొసైటీ కింద ఉన్నరు. పొడుగు పోసేటప్పుడు చేయితో చేసేది కాబట్టి దారం తెగుతుంటది. టెక్నికల్గా శిక్షణ పొందినవాళ్లే చేయగలుగు తారు. ఖాదీలో యార్న్ తయారీ నుంచి నేత వరకు అంత చేతితోనే. కానీ హ్యాండ్లూమ్స్లో యార్న్ మెషీన్ మీద తయారవు తుంది. నేత... వీవర్స్ చేస్తారు. దేని విలువ దానిదే. అంత కష్టపడి నేస్తే దానికి విలువ లేకుండా... ఫేక్ ఖాదీ, ఫేక్ నేత కూడా వస్తున్నది. మాస్టర్ వీవర్స్, డిజైనర్స్ పేరు మార్చేస్తున్నరు. అది ఫేక్ అవ్వకుండా ఉండాలంటే... హౌల్సేల్, రీటైల్ ధర ఫిక్స్ చేయాలి. ఒక్క చేనేత కార్మికులకే కాదు... డిజైనర్స్కు కూడా అన్యాయం జరుగుతున్నది. ఫ్యాషన్ డిజైనింగ్ నేర్చుకుని కష్టపడి నేర్చుకుం టున్నరు. ఇంట్లో ఖాళీగా ఉండి పైసలుండి చేసినవాళ్లకు... డిజైనర్కి తేడా ఉండటం లేదు. డిజైనర్ సర్టిఫికెట్ ఉంటేనే బోటిక్ పెట్టుకోవాలనే నిబంధన రావాలి. తెలంగాణ టెక్స్టైల్స్ ఎంతో సుంసపన్నమైన, కళాత్మకమైనది. కానీ ఫ్యాషన్ ఇనిస్టిట్యూషన్స్లో తెలంగాణ టెక్స్టైల్ గురించి నాలెడ్జ్ కూడా లేదు. మన ప్రత్యేకత మన విద్యార్థులకన్నా తెలియాలి కదా! ఇలాగే జరుగుతూ పోతే... చివరకు మన నేత బతకదు.
నేత ఆరోగ్యకరం..
నిజానికి చేనేత ఆరోగ్యానికి మంచిది. కానీ.. ఇప్పుడు బయట అన్నీ రసాయనాలతో డై చేస్తున్నరు. ఇది పర్యావరణానికి హానికరం. వేసుకున్న మనకూ ఇబ్బందే! నిజానికి అలా వాడొద్దని గార్మెంట్ ఇండిస్టీస్కు ఇన్స్ట్రక్షన్స్ ఉన్నయి. కానీ అమలు చేసేదెవరు? ఖాదీలో నీరు తక్కువ ఉపయోగిస్తాం. సహజమైన రంగులు ఉపయోగిస్తాం. ఖాదీ వేసుకుంటే... వేసవిలో చల్లగా ఉంటుంది. శీతాకాలంలో వెచ్చగా ఉంటుంది. వాతావరణాన్ని బట్టి బట్టలోని తేమ మారుతుంటది. చర్మానికి శ్వాస అందుతుంది.
- కట్ట కవిత