ప్రకృతి వైపరీత్యాలు జరుగుతూనే ఉన్నాయి. కనీసం శతాబ్దానికి ఒకసారి కరోనా లాంటి మహమ్మారులు చుట్టు ముడుతూనే ఉన్నాయి. ప్రకృతి వైపరీత్యాలను ముందు ఊహించడం చాలా సందర్భాలలో వీలుకాదు. మానవ తప్పిదాలతో ప్రాణ ఆస్థినష్టాలు తరుచుగా చూస్తున్నాం. గత ఏడాది విశాఖపట్నం సమీప వెంకటాపురం గ్రామంలో యల్‌జి పాలిమర్స్‌ పరిశ్రమ నుంచి విడుదలైన స్టైరిన్‌ వాయు లీకేజీ కారణంగా 11మంది మరణించగా, 1000కి పైగా ప్రజలు తీవ్ర అనారోగ్యం పాలైనారు. ఈ మానవ నిర్లక్ష్యానికి 3కి.మీ పరిధిలోని ఐదు గ్రామాలు ప్రభావితం కాగా ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వం కోటి రూపాయల పరిహారంతో పాటు పునరావాసానికి 30కోట్లు కేటాయించాల్సి వచ్చింది. ఇలాంటి సహజ/మానవ కారణ విపత్తులు జరిగినపుడు ఆస్థి ప్రాణనష్టాలను తగ్గించే ప్రయత్నాలు చేయడం, ఉపశమన రీతులు తెలుసుకోవడం, క్షతగాత్రులను రక్షించి వైద్యసదుపాయాలు కల్పించడం, విపత్తు ప్రమాద నిర్వహణలో సుశిక్షితులు సత్వరమే స్పందించడం మాత్రమే మన అదీనంలో ఉంటుంది. 2011లో ప్రపంచవ్యాప్తంగా జరిగిన 302 విపత్తుల్లో 80,000 మరణాలు, 206 మిలియన్ల ప్రజలు ప్రభావితం అయినారు. ఈ విపత్తులు మిగిల్చిన నష్టం 2 ట్రిలియన్‌ డాలర్లుగా అంచనా వేశారు. సహజ (నాచురల్‌), మానవ కారణ (మ్యాన్‌ మేడ్‌) విపత్తులు జరిగినపుడు వెంటనే స్పందిస్తూ తీసుకోవలసిన చర్యలను, నష్ట నివారణ పద్ధతులు, విపత్తు నిర్వహణ గూర్చి కనీస పరిజ్ఞానాన్ని అందించానే లక్ష్యంతో ప్రతి ఏటా ఐక్యరాజ్యసమితి నేతృత్వంలో ప్రపంచ దేశాల్లో అక్టోబర్‌ 13న ''అంతర్జాతీయ విపత్తు తగ్గింపు దినం'' పాటించడం జరుగుతోంది. 1989 ఐరాస పిలుపు మేరకు విపత్తుల తీవ్రతను తగ్గించడం (మిటిగేషన్‌), నివారణ (ప్రివెన్షన్‌), స్పందన (రెస్పాన్స్‌), ధైర్యాన్ని నూరి పోయడం (రిఅష్యురెన్స్‌), తిరిగి యథాస్థితికి తీసుకురావడం (రికవరీ), ఎదుర్కొనే సంసిద్ధత (ప్రిపరేషన్‌) లాంటి అంశాలను దృష్టిలో పెట్టుకొని విపత్తు ప్రమాద నియంత్రణ మార్గాలను శోధించే వేదికగా అంతర్జాతీయ విపత్తు తగ్గింపు దినాన్ని తీసుకోవాలని సూచించారు.
    ప్రకృతి వైపరీత్యాలలో భూకంపాలు, వరదలు, తుఫానులు, సునామీలు, సూక్ష్మ మహమ్మారి కల్లోలాలు, జునోటిక్‌ వ్యాధులు, వడగాలులు, మంచు తుఫానులు, ఇసుక తుఫానులు, అగ్నిపర్వతాల విస్పొటనాలు, అసాధారణ సముద్ర అలలు, నేల కోతలు, కరువులు, మంటలు, రేడియోధార్మిక వాయువుల వ్యాప్తి, హిమపాతాలు, కొండచరియలు విరిగి పడడం లాంటివి వస్తాయి. మానవ కారణ విపత్తుల్లో భోపాల్‌ వాయు దుర్ఘటన లాంటివి, సముద్రజలాల్లో పెట్రోలియం లీకేజ్‌, చెర్నోబిల్‌ అణు విస్పోటనం, భూతాపంతో మంచుకొండలు కరగటం లాంటివి వస్తాయి. వైపరీత్యాల తీవ్రత ఎక్కువగా ఉన్నపుడు ప్రాణ నష్టం వేలల్లో, గాయపడిన వారు లక్షల్లో, ఆస్థి నష్టం కోట్లల్లో ఉంటుంది. విపత్తు నిర్వహణలో ప్రజల ప్రాణాలను కాపాడడం ప్రధానమైంది. క్షతగాత్రులకు సత్వర వైద్య సదుపాయాల కల్పన, నిరాశ్రయులకు తాత్కాలిక శిబిరాల ఏర్పాటు, జంతువుల పరిరక్షణ, ఆస్థులను కాపాడుతూ నష్టాన్ని తగ్గించడం, అత్యవసర సరుకుల రవాణ వ్యవస్థలను నెలకొల్పడం లాంటి చర్యలను తీసుకోవాలి. శాస్త్రసాంకేతిక పరిజ్ఞానంతో విపత్తులను ముందుగానే పసిగట్టగలిగితే నష్టాలను తగ్గించే అవకాశం చాలా ఉంటుంది. విపత్తు ప్రమాద నిర్వహణలో ఉద్యోగులకు, పట్టభద్రులకు కనీస శిక్షణ ఇవ్వడం తప్పకుండా చేయాలి. దీని కోసం దేశవ్యాప్తంగా ప్రభుత్వాలు విపత్తు నిర్వహణ శిక్షణ సంస్థలను నెలకొల్పాలి. నేటి ప్రపంచం ఎదుర్కొంటున్న కరోనా మహమ్మారి విజృంభన కూడా ఊహించకుండా వచ్చిన ప్రమాదకర విశ్వ విపత్తు మాత్రమే అని భావించాలి. కోవిడ్‌-19 కల్లోలం లోంచి బయట పడడానికి ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ, ప్రభుత్వాలు, స్వచ్ఛంద సంస్థలు, పౌరులు తమ కర్తవ్యాలను నిబద్ధతతో నిర్వహిస్తేనే, విశ్వ మానవాళి క్షేమంగా బయట పడగలుగుతుంది. విపత్తు ప్రమాద నిర్వహణలో అంతర్జాతీయ, జాతీయ, రాష్ట్ర, జిల్లా, స్థానిక యంత్రాంగాలు, రాజకీయ పట్టుదల, స్వచ్ఛంద సంస్థలు, పౌర సమాజం, శాస్త్రసాంకేతిక సంస్థలు ఎల్లవేళల అప్రమత్తంగా ఉండాలి.
- - డాక్టర్‌ బుర్ర మధుసూదన్‌రెడ్డి
సెల్‌: 9949700037