మన దేశ జనాభాలో మూడింట రెండొంతుల మందికి వ్యవసాయమే జీవనాధారంగా ఉంది. సరళీకరణ ఆర్థిక విధానాల ప్రభావం వల్ల నేటికీ వ్యవసాయ రంగం సంక్షోభంలో ఉన్న తీరుపై మీ అభిప్రాయం ఏమిటి?
    - 75 ఏండ్ల స్వాతంత్య్రం తరువాత కూడా దేశంలో మూడింట రెండొంతుల జనాభాకు ఆధారంగా ఉన్న వ్యవసాయ రంగం సంక్షోభంలో ఉన్న మాట నిజం. సరళీకరణ ఆర్థిక విధానాలు దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థలో నిర్మాణాత్మక మార్పులను వేగవంతం చేయడంలో విఫలం చెందాయి. వ్యవసాయంలో అతి తక్కువ వృద్ధిరేటు ఉన్న కారణంగా సగానికి పైగా వ్యవసాయ కుటుంబాలు దారిద్య్రరేఖకు దిగువన ఉన్నాయి. గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో ప్రజల కొనుగోలు శక్తి బాగా తగ్గింది. వ్యవసాయ వృద్ధిరేటు తక్కువగా ఉన్న కారణంగా పారిశ్రామిక వృద్ధి రేటుపై కూడా ప్రతికూల ప్రభావం పడింది.
    కేరళ, పశ్చిమ బెంగాల్‌, త్రిపుర రాష్ట్రాలు మినహా, దేశంలో వ్యవసాయ సంస్కరణలు, గ్రామీణ వ్యవసాయ నిర్మాణంలో ప్రభుత్వ పెట్టుబడుల కొరత వల్ల వ్యవసాయ రంగం సంక్షోభంలో పడింది. ఫలితంగా ప్రపంచంలోనే అత్యంత ఎక్కువ గ్రామీణ అసమానతలు ఉన్న దేశాల్లో మన దేశం ఒకటిగా ఉంది. గ్రామీణ వ్యవస్థలో అప్పటికే ఉన్న అసమానతలను 1991 తరువాత వ్యవసాయ రంగాన్ని కమ్మేసిన సంక్షోభం మరింత తీవ్రతరం చేసింది. వ్యవసాయ వృద్ధి రేటు మందగించింది. ప్రభుత్వ పెట్టుబడులు పూర్తిగా తగ్గిపోయాయి. పెట్టుబడి సబ్సిడీలలో కోతల ఫలితంగా పెట్టుబడి ఖర్చులు భారీగా పెరిగాయి.
    స్వేచ్ఛా వాణిజ్య ఒప్పందాల ఫలితంగా ఆర్థిక దోపిడీకి అవకాశం ఉన్న దిగుమతుల ప్రవాహం పెరగడం వల్ల సరుకుల ధరలు కుప్పకూలాయి. దానితో అన్ని పంటలపై లాభదాయకంగా ఉండే ధరలు తగ్గి పోయాయి. చిన్న, సన్నకారు రైతులకు అందాల్సిన ఆర్థిక వనరులు ధనిక వర్గాలకు, బడా కార్పొరేట్‌ సంస్థలకు మళ్ళించారు. ప్రస్తుతం రైతాంగం ఎదుర్కొంటున్న సంక్షోభానికి, గత మూడు దశాబ్దాలుగా నిరంతరాయంగా అమలవుతున్న నయాఉదారవాద విధానాలే ప్రధాన కారణం. 1992లో హర్యానాలోని హిస్సార్‌లో జరిగిన ఏఐకేఎస్‌ జాతీయ మహాసభ, ఈ నయా ఉదారవాద ఆర్థిక విధానాలకు వ్యతిరేకంగా హెచ్చరించింది.
ఆర్థికవృద్ధి జరిగినప్పటికీ, వ్యవసాయ రంగం గణనీయమైన వృద్ధిని పొందలేదు, చిన్న రైతులు విముక్తి కాలేదు. గ్రామీణ అభివృద్ధి ఏమైనా జరిగిందా, ఎందుకు?
    - వారు వ్యవసాయరంగం అవసరాలను తప్పుగా అర్థం చేసుకోవడంతో ఈ రంగంలో సంస్కరణలు విఫలమ య్యాయి. ఈ రంగానికి వ్యవసాయ సంస్కరణలు, భారీ ప్రభుత్వ పెట్టుబడులు అవసరం. వ్యవసాయ రంగంలో దేశీయంగా, బయట కూడా మార్కెట్లు తెరిస్తే, వ్యవసాయ రంగం దానంతటదే పెరగడం ప్రారంభమవుతుందని మన విధాన నిర్ణేతలు ఏ ఆధారాలు లేకుండా ఊహించుకున్నారు.
స్థూల ఆర్థిక శాస్త్రవేత్తలు స్వేచ్ఛా వాణిజ్యాన్ని, ప్రభుత్వం చేయాల్సిన వ్యయంలో కోత విధింపు భారతదేశ ఆహార భద్రతకు ప్రమాదమని పదేపదే చెపుతున్నారు, దీనిపై మీ అభిప్రాయం?
    - ఒక వ్యవస్థగా స్వేచ్ఛా వాణిజ్యం పట్ల ప్రపంచ వ్యాప్తంగా అపనమ్మకం ఉంది. అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు కూడా ప్రపంచ వాణిజ్య సంస్థను (డబ్ల్యూటీఓ) ఒక విశ్వసనీయమైన సంస్థగా భావించడం లేదు. అందుకే ఈ దేశాలు ప్రాంతీయ, ద్వైపాక్షిక స్వేచ్ఛా వాణిజ్య ఒప్పందాల కోసం ప్రయత్నిస్తున్నాయి. డబ్ల్యూటీఓ ప్రయోజనకరంగా ఉన్నట్లైతే, మళ్ళీ కొత్త ఒప్పందాలతో అవసరం ఏమిటి? ఆఫ్రికా, లాటిన్‌ అమెరికా, ఆసియా దేశాల్లో స్వేచ్ఛా వాణిజ్య ఒప్పందాలు వ్యవసాయ రంగానికి ప్రమాదం తెచ్చిపెట్టాయి. చౌకగా లభించే వస్తువులను దిగుమతి చేసుకోవడంతో ధరలు బాగా పడిపోయి, వ్యవసాయ రంగం తీవ్ర సంక్షోభంలోకి పోయింది.
    ఆహారధాన్యాల ఉత్పత్తిలో బాగా వెనుకబడిన దేశాల్లో ఆహార భద్రతపై స్వేచ్ఛా వాణిజ్యం తీవ్రమైన ప్రభావాన్ని చూపుతుంది. వారు వాణిజ్య పంటలను ఎగుమతి చేసే ప్రయత్నం చేసి, ఆహార ధాన్యాలను కొనుగోలు చేసే విధంగా విదేశీ మారక ద్రవ్యాన్ని పొందుతారు. కానీ వాణిజ్య పంటల ధరలు బాగా పడిపోతున్నాయి కాబట్టి, ఎగుమతుల ద్వారా పొందే ఆదాయాలు కూడా పడిపోతున్నాయి. అందువలన ఈ దేశాలు ఇంతకుముందు చేసుకున్న పరిమాణాలలో దిగుమతి చేసుకోడానికి ఇబ్బంది పడుతున్నారు. ఇది వారి ఆహార భద్రతపై ప్రభావం చూపుతుంది.
    ప్రభుత్వ వ్యయంలో కోతలు, మంచి లాభాలతో ధాన్యాలను ఉత్పత్తి చేసే చిన్న, సన్నకారు రైతుల సామర్థ్యం పై ప్రభావం చూపుతాయి. కార్పొరేట్ల లాభాలు, సబ్సిడీలలో కోతలు విధిస్తున్న కారణంగా పెట్టుబడి ఖర్చులు బాగా పెరుగుతున్నాయి. రైతులు బహుళజాతి కార్పొరేషన్‌లపై ఆధారపడే వారుగా మారిపోతున్నారు. ఇవన్నీ చిన్న, సన్నకారు రైతులను పీల్చి పిప్పి చేస్తున్నాయి.
    1980లో భారత వ్యవసాయ వృద్ధిరేటు, నయాఉదారవాద విధానాలను అమలు చేసిన 30ఏండ్ల కాలంలోని వ్యవసాయ వృద్ధి రేటు కంటే ఎక్కువ. సంస్కరణలు వ్యవసాయ రంగంలో వృద్ధిని సాధించడంలో విఫలమయ్యాయని చెప్పడానికి ఈ ఒక్క సూచిక చాలు. నరేంద్ర మోడీ ప్రభుత్వం 2015-2022 మధ్య కాలంలో వ్యవసాయ ఆదాయాన్ని రెట్టింపు చేస్తామని వాగ్దానం చేసింది. ఇది ప్రస్తుత బీజేపీ పాలకుల అతిపెద్ద వైఫల్యం. వాస్తవానికి ఈ కాలంలో రైతుల ఆదాయాలు బాగా పడిపోయాయి. పెద్దనోట్ల రద్దు, అనాలోచితమైన జీఎస్టీ పన్ను విధానం, అనాగరికంగా విధించిన లాక్‌డౌన్‌ లాంటి నిర్ణయాలు రైతాంగాన్ని గాయాలకు గురి చేశాయి. ఈ సంస్కరణలు వారి స్థితిగతులను దుర్భరం చేశాయని ఆగ్రహంగా ఉన్నారు.
గత ముప్పై సంవత్సరాలుగా మీరు నాయకత్వం వహిస్తున్న రైతాంగ ఉద్యమాల అనుభవాలను తెల్పండి.
    - గత ముప్పై ఏండ్లుగా అమలవుతున్న నయాఉదారవాద విధానాల ఫలితంగా ఏర్పడిన తీవ్ర వ్యవసాయ సంక్షోభం, 4 లక్షల మంది రైతుల ఆత్మహత్యలకు దారి తీసింది. ప్రాథమిక సమస్యగా ఉన్న మూడు వ్యవసాయ చట్టాల రద్దుతో పాటు, పెట్టుబడికి అయిన ఖర్చుకు అదనంగా యాభై శాతం కలిపి మద్దతు ధరగా హామీ ఇవ్వాలని, విద్యుత్‌ సవరణ బిల్లును ఉపసంహరించుకోవాలని, పెట్రోల్‌, డీజిల్‌, గ్యాస్‌ ధరలను సగానికి తగ్గించాలని, రైతులు, వ్యవసాయ కార్మికులకు రుణాలను పూర్తిగా రద్దు చేయాలని, ఇన్స్యూరెన్స్‌ కంపెనీలకు కాకుండా బాధల్లో ఉన్న రైతాంగానికి పంట భీమా పథకం ద్వారా లబ్ది చేకూర్చాలని, సన్న, చిన్నకారు రైతులకు తక్కువ వడ్డీతో రుణ సౌకర్యం కల్పించాలని, మహాత్మా గాంధీ జాతీయ గ్రామీణ ఉపాధిహామీ చట్టం కింద వ్యవసాయ కార్మికులకు రెట్టింపు పనిదినాలు, రెట్టింపు వేతనాలను అమలు చేయాలని, గిరిజన రైతులకు అటవీ హక్కుల చట్టాన్ని అమలు చేయాలని, రైతుల నుండి బలవంతంగా భూసేకరణను నిలిపి వేయాలని, భూ సంస్కరణలను చేపట్టాలని కోరుతూ పోరాటాలు జరిగాయి.అదే విధంగా కార్మికులకు వ్యతిరేకంగా చేసిన నాలుగు కార్మిక కోడ్‌లను రద్దు చేయాలని, ప్రయివేటీకరణను నిలుపుదల చేసి, బీజేపీ పాలకులు దేశాన్ని తెగనమ్మే చర్యలకు అంతం పలకాలని పోరాటాలు జరిగాయి. గడచిన ఏడు సంవత్సరాల కాలంలో కార్పొరేట్‌ కంపెనీల అనుకూల విధానాలను అమలు చేస్తున్న మోడీ ప్రభుత్వానికి వ్యతిరేకంగా రైతాంగ ఉద్యమాలను తీవ్రతరం చేస్తున్నాం. ఈ ఉద్యమాలకు పరాకాష్టగానే ఢిల్లీ సరిహద్దుల్లో ప్రస్తుతం జరుగుతున్న చారిత్రాత్మక రైతు ఉద్యమం.
    - నవంబర్‌ 26, 2020లో, దేశ వ్యాప్తంగా సంయుక్త కిసాన్‌ మోర్చా నాయకత్వంలో ప్రారంభమైన రైతు ఉద్యమం పది నెలల కాలాన్ని పూర్తి చేయబోతుంది. ఈ ఉద్యమం మతం, కులం, ప్రాంతం, రాష్ట్రం, భాషలను అధిగమించి కొనసాగుతోంది. అణచివేత, అపఖ్యాతి పాలు చేసే చర్యలను సమర్థవంతంగా ఎదుర్కొంటుంది. విజయం సాధించే వరకు ఈ పోరాటాన్ని తీవ్రతరం చేయాలని రైతులు పట్టుదలను ప్రదర్శిస్తున్నారు.
ఒప్పంద వ్యవసాయం వలన కలిగే లాభాలను, అనర్థాలను వివరిస్తారా?
    - కొంత కాలంగా మన దేశంలో ఒప్పంద వ్యవసాయం అమలులో ఉంది. రైతుకు అనుకూలంగా కఠినమైన ఒప్పంద వ్యవసాయ నియంత్రణా విధానం అవసరం. కార్పొరేట్‌ కంపెనీలు ఒప్పందం ప్రకారం చెల్లించాల్సిన ధరను చెల్లించి రైతులను మోసం చేయకుండా హామీ ఇవ్వాలి. ఆ కంపెనీలు పర్యావరణంపరంగా ఆమోద యోగ్యం కాని సాగు విధానాలను పాటించాలని రైతులను ఒత్తిడి చేయకూడదు. కానీ అందుకు భిన్నంగా ఒప్పంద వ్యవసాయంలో కార్పొరేట్‌ కంపెనీలకు లబ్ది చేకూర్చేలా మన చట్టాలున్నాయి. రైతులు తమ భూములు ఈ కంపెనీలకు ఇవ్వాల్సిన పరిస్థితి వస్తుందేమోనని భయపడుతున్నారు.
నూతన వ్యవసాయ చట్టాలకు వ్యతిరేకంగా ఏఐకేఎస్‌ చాలా నిరసనోద్యమాలను నిర్వహిస్తుంది. ఆ వ్యవసాయ చట్టాల గురించి వివరిస్తారా?
    - వ్యవసాయ చట్టాలు దేశంలోని రైతుల బతుకు తెరువుపై భారీ దాడిగా చెప్పవచ్చు. అగ్రికల్చరల్‌ ప్రొడ్యూస్‌ మార్కెట్‌ కమిటీ (ఏపీఎంసీ), ఎసెన్షియల్‌ కమోడిటీస్‌ యాక్ట్‌ (ఈసీఏ)లు 1960 నుండి రైతులకు, వినియోగదారులకు రక్షణగా ఉన్నాయి. అవి రైతులు మెరుగైన ప్రయోజనాలు, స్థిరమైన ధరలు (ఏపీఎంసీ నిర్వహణలో కొన్ని లోపాలు ఉన్నప్పటికీ) పొందడానికి సహాయపడ్డాయి. ప్రభుత్వానికి ఏపీఎంసీ వ్యవస్థను ఉపసంహరించి, వాటిని ఆదానీ, అంబానీ గ్రూప్‌ కంపెనీలకు అప్పగించాలని ఉంది. మార్కెట్‌ వ్యవస్థ పతనంతో రైతులు పూర్తిగా కార్పోరేట్‌ కంపెనీల అదుపులోకి నెట్టివేయబడతారు. ఇది పంజాబ్‌, హర్యానా, పశ్చిమ ఉత్తరప్రదేశ్‌ లాంటి రాష్ట్రాల్లో రైతుల మరణాలకు దారి తీస్తుంది. అదేవిధంగా ఎసెన్షియల్‌ కమోడిటీస్‌ యాక్ట్‌, రిటైల్‌, రవాణా రంగాలను కార్పొరేట్‌ చేతుల్లోకి చేర్చుతుంది. అంటే దీనర్థం, వినియోగదారులు మార్కెట్లో ఆహార పదార్థాలకు అధిక ధరలను వెచ్చించాల్సి ఉంటుంది.
    కనీస మద్దతు ధరను కల్పించే వ్యవస్థను, ప్రభుత్వ ఆహార ధాన్యాల సేకరణ వ్యవస్థను ఒక క్రమపద్ధతిలో ధ్వంసం చేసే లక్ష్యంతోనే బీజేపీ ప్రభుత్వం ఈ మూడు చట్టాలను తీసుకొచ్చింది. భారతదేశంలో 81కోట్ల మంది ఉపయోగించుకొనే ప్రజాపంపిణీ వ్యవస్థ కూడా ధ్వంసం చేయబడుతుంది. కాబట్టి ఈ వ్యవసాయ చట్టాలు కేవలం రైతులకు మాత్రమే కాక, ప్రజలందరికీ వ్యతిరేకమైనవి.
    ఈ వ్యవసాయ చట్టాలు రాజ్యాంగబద్దం కావు. ఇవి రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల పరిధిలో ఉండాల్సిన అంశాలు. కేంద్ర ప్రభుత్వం రాజ్యాంగాన్ని పరిగణలోకి తీసుకోకుండా, అగౌరవ పరస్తూ, సమాఖ్య నిబంధనలను తుంగలో తొక్కి, రాష్ట్రాల హక్కులను కాలరాసి పార్లమెంట్‌లో చట్టాలను తెచ్చింది. వామపక్ష పార్టీల పార్లమెంట్‌ సభ్యులు ఇతర పార్టీల సభ్యులతో కలిసి పార్లమెంట్‌లో ఈ చట్టాలకు వ్యతిరేకంగా నిరసన తెలిపారు. ఈ మూడు వ్యవసాయ చట్టాల రద్దును సాధించే వరకు మా ఈ పది మాసాల చారిత్రాత్మక పోరాటం కొనసాగుతుంది.
('ఫ్రంట్‌ లైన్‌' సౌజన్యంతో)
అనువాదం: బోడపట్ల రవీందర్‌,
- అశోక్‌ ధావలే
9848412451