ప్రకృతి సోయగాలు
అద్భుత కళా శిల్పాల మెరుపులు
దట్టమైన అడవులు
పిల్లబాటలు... రాతికోటలు...
ఇవి పర్యాటక ప్రాంతంగా అందరి దృష్టిని ఆకర్షిస్తున్న రాచకొండలో కనిపించే దృశ్యాలు.. కాని
వీరోచిత పోరాటపటిమ...
నిఖార్సయిన సంఘతత్వం
దుర్మార్గాన్ని ఎదిరించే జనతత్వం
గడప గడపకూ ఎరుపును అద్దుకున్న ధీరత్వం... ఇవి ఈనేలను మర కోణంలో ఆవిష్కరించే ప్రజా పోరాటాలు...
క్రీస్తుశకం 14వ శతాబ్దంలో రేచలా నాయకుల ఏలుబడిలో తెలంగాణ రాజధానిగా రాచకొండ ప్రసిద్ధిగాంచింది. 19వ శతాబ్దంలో అదే రాచకొండ తెలంగాణ సాయుధ పోరాటమై చరిత్రలో నిలిచింది. ఎర్రజెండా వెలుగుల్లో సాగిన అమరవీరుల బాట ఇది. అగ్గిపూల కోట ఇది. ఒక ఇల్లు కాదు, ఒక్క పల్లెకాదు ఊరూరూ పోరాటాలై కదిలి ఈ నేలను పోరుభూమిగా మార్చాయి. రంగారెడ్డి జిల్లాను ఉద్యమఖిల్లాగా నిలిపాయి.
నిజాం, రజాకార్ల ఏలుబడిలో అష్టకష్టాలు మోసి ఓర్చుకున్న ఇక్కడి పల్లెలోని ప్రజలు, తిరుగుబాటు తత్వాన్నీ అదే రీతిన చాటారు. ఆంధ్రమహాసభ ప్రభావంతో చైతన్యవంతమవుతున్న ప్రజలు నిర్మాలలో ముందుగా గుత్పల సంఘం ఏర్పాటు చేసుకున్నారు. అక్కడి పరిణామాలలో ఉత్తేజితులై ఉద్యమదారి పట్టిన కాచం కృష్ణమూర్తి ఆ తర్వాత కాలంలో తన రాజకీయ పోరాటాన్ని రాచకొండ, ఇబ్రహీంపట్నం ప్రాంతాలకు విస్తరించారు. రాచకొండ సరిహద్దు పల్లెలన్నీ ఆ యుద్ధవీరుడికి స్వాగతం పలికాయి.
ప్రధానంగా ఆరుట్ల, లోయపల్లి, బండలేమూరు, రంగాపూర్‌, జాపాల, చీదేడు వంటి గ్రామాల్లో కార్యక్రమాల్ని ప్రారంభించిన కృష్ణమూర్తి... తెలంగాణ పోరాటం సాయుధ సమరంగా మారాక రాచకొండ దళాన్ని ఏర్పాటు చేసి నిజాం దొరలకు ముచ్చెమటలు పట్టించారు.
తెలంగాణ పోరాట నినాదమే భూమి, భుక్తి, విముక్తి. అందువల్ల ఈ ప్రాతాలలోనూ భూస్వాముల అన్యాయాలు, అక్రమాలకు వ్యతిరేకంగా భూపంపిణీ కోసం అనేక పోరాటాలు జరిగాయి. ఆరుట్లలో జాగీరు, సర్కారు భూముల పంపకం కోసం నినదించగా.. భూస్వాములు అడ్డుకుని కేసులు పెట్టించారు. అదరని ఆరుట్ల జనం శత్రువుల కుట్రలను భగం చేస్తూ ధైర్యంగా ముందుకు సాగారు. సర్కారు అండతో గ్రామంలో ప్రత్యేక పోలీసు క్యాంపు ఏర్పాటు చేయగా వారి రక్షణలో భూస్వాములు చేసిన దాడిలో దానయ్య, పోచయ్య అనే ఇద్దరు కార్యకర్తలు మృతి చెందారు. తిరగబడ్డ మహిళలు క్యాంపుపై దాడి చేశారు. భూస్వాములకు తలవంచక తప్పక పోవడంతో వందల ఎకరాల భూమి పేదలకు దక్కింది. లోయపల్లిలోనూ అనేక ఎకరాల భూమి ఉన్న కిషన్‌రావుతో సుదీర్ఘకాలం పోరాటం జరిగింది. చిన్నతుండ్లలో 400 ఎకరాల చిన్నరాళ్ల చెరువు భూమిపైన 12 ఏండ్ల పాటు పోరాడి విజయం సాధించారు. వెట్టిచాకిరీకి వ్యతిరేకంగానూ, కౌలుదార్లు జీతగాళ్ల జీవితాల్లో మార్పుల కోసం సైతం పోరాటాలు కొనసాగించి ఫలితాలు సాధించారు. ఇదే స్ఫూర్తితో జోడకొండ, దండు మైలారం, జాపాల, రంగాపూర్‌ వంటి అనేక చోట్లకు ఉద్యమం విస్తరించింది.
ఇక నెహ్రూ సైన్యాల రాక తర్వాత కమ్యూనిస్టులపై నిర్భంధం పెరిగినా తట్టుకుంటూ ప్రజలనంటిపెట్టుకుని పని చేసింది కృష్ణమూర్తి దళం. ఇందులో పోచమోని జంగయ్య వంటి వారు తుపాకిపట్టి పోరాడగా కోటప్ప, ఎర్రచెంద్రం, అడివయ్య, జంగారెడ్డి, వీరారాజీ వంటి వారు గ్రామాల్లో పార్టీ విస్తరణకు తోడ్పడ్డారు. 1951లో కమ్యూనిస్టు పార్టీ సాయుధ పోరాటాన్ని విరమించుకున్నాక.. అంటరానితనం, వరకట్నం, అణచివేత వంటి అనేక సామాజిక సమస్యలపైనా పార్టీ పోరాటాలు నిర్వహించింది. ఈ క్రమంలోనే జాపాలలో... పాషన్న (పాషా) కృష్ణమూర్తికి పరిచమయ్యాక... ఇక్కడ ఉద్యమ ప్రస్థానం క్రమంగా మరో స్థాయికి చేరింది. కమ్యూనిస్టులు విడిపోయాక ఇక్కడ సీపీఐ(ఎం) గ్రామాలకు అండగా నిలవగా... రాజకీయ కయ్యాలకు తెరలేపింది కాంగ్రెస్‌. ఆరుట్లలో సొసైటీ ఎన్నికల్లో విజయం కోసం కాంగ్రెస్‌ అడ్డదారులు తొక్కగా, పార్టీ అడ్డుకుంది. విజయవాడ నుంచి రౌడీలను తెప్పించినా జనం తిరుగుబాటుతో తోక ముడిచారు. ఆ తర్వాత సర్పంచ్‌ ఎన్నికల్లో కమ్యూనిస్టుల విజయాలు కాంగ్రెస్‌కు మరింత కంటగింపుగా మారాయి. పార్టీ ప్రభావాన్ని తట్టుకోలేక పాషాను అడ్డుతొలగించే ఆలోచన చేసిన శత్రువులు 1989లో లింగపల్లి గేటుకాడ పాషా, నరహరి హత్యతో విర్రవీగినా ఆ తర్వాత జరిగిన ఎమ్మెల్యే ఎన్నికల్లో కూడా సీపీఐ(ఎం) విజయాలను అడ్డుకోలేకపోయారు. పార్టీ తరఫున కొండిగారి రాములు ఎమ్మెల్యేగా ఎన్నికకాగా... తాగునీరు, భూ సమస్యలు పేదలకు ఇండ్లు, మారుమూల ప్రాంతాలకు రోడ్ల వంటి అనేక సమస్యలపై పని చేస్తూ పార్టీ మరింత విస్తరించింది. విద్యార్థి, యువజన మహిళా సమస్యలపై పోరాటాల్ని విస్తృతం చేసింది. కులవివక్ష, అసంఘటితరంగ సమస్యల పరిష్కారానికి కృషి చేయగా 2004లో ఇబ్రహీంపట్నంలో మస్కు నర్సింహ ఎమ్మెల్యేగా గెలిచి ఎర్రజెండా మరింత ఎరుపెక్కింది. ఇందుకు సాంస్కృతిక రంగాలలో పార్టీ చేసిన కృషి ప్రత్యేక పాత్ర పోషించింది.
పార్టీ కృషితో ఇక్కడ దాదాపు ప్రతి గ్రామంలో కొంత భూమి పేదలకు దక్కగా, భూధాన యజ్ఞ బోర్డు భూములపైనా పేదలకు హక్కులు కల్పించడం, జీతగాళ్ల వెట్టి చాకిరీ రూపు మాపడం, కృష్ణానీటి సాధన వంటి అనేక విజయాలు ప్రజా శత్రువులకు కంటగింపుగా మారాయి. హైదరాబాద్‌కు దగ్గరగా ఉన్న ఈ ప్రాంతంలో ఎర్రజెండా ఎదగడం ప్రమాదకరమనుకున్న రాజకీయ నేతలు... ఆర్‌ఎస్‌ఎస్‌ వంటి సంస్థల్ని ప్రోత్సహించడం, కమ్యూనిస్టులపై దాడులకు పూనుకోవడం తీవ్రం చేశారు. ఈ క్రమంలో... రోషయ్య, యాదగిరిరెడ్డి వంటి యువకిశోరాలు నేలకొరిగారు. అయినా ప్రజాసమస్యలపై ఎర్రజెండా పోరు సాగుతూనే ఉంది. దసరా పండగ సమయంలో ప్రతి గ్రామంలో విజయానికి గుర్తుగా పంచుకునే జమ్మి చెట్టు వద్ద ఎర్రజెండాను ఎగురవేసే సంప్రదాయం నెలకొందంటేనే ఇక్కడి ప్రజాభిమానం ఎలాంటిదో తెలుస్తుంది. బండరావిరాల వంటి గ్రామాల్లో నేటికీ దసరాలో ఎర్రజెండా ఎగురుతూనే ఉంది. రణఖిల్లాగా పేరుగాంచిన రంగారెడ్డి జిల్లాలో ఉద్యమ ప్రభావం ఇబ్రహీంపట్నం, యాచారం, మంచాల, మహేశ్వరం, కందుకూరు, హయత్‌నగర్‌తో పాటు పశ్చిమ ప్రాంతంలోనూ పరవళ్లు తొక్కుతూనేవుంది. పొల్కంపల్లి, కప్పాడు, పెదతుండ్ల, చినతుండ్ల, మేడిపల్లి, ధర్మన్నగూడ, పులిమామిడి, జాపాల చిత్తాపూర్‌, ఎలిమినేడు వంటి ఎన్నో గ్రామాలు పోరు కేంద్రాలుగా కొనసాగుతున్నాయి. బర్ల శివయ్య, లాలు, పెద్దులు... వంటి వీరులు పోరాటంలో ముందున్నారు.
పేదలకు కష్టం ఉన్న ప్రతిచోటా-ఎర్రజెండా సమరం ఉంటుంది. నాటి కడివెండి నుంచి నేటి ముదిగొండ వరకు ఇది నిరూపితమవుతూనే ఉంది. ఈ నేపథ్యంలోనే పోరుగడ్డ ఇబ్రహీంపట్నం (తుర్కాయాంజల్‌)లో జరుగుతున్న సీపీఐ(ఎం) 3వ రాష్ట్ర మహాసభ రానున్న కాలానికి మరిన్ని పోరాటాలకు పదును పెట్టనుంది. ఈ పోరుబాట నడిచేందుకు నాటి పోరు పల్లెల వీరగాథలు తోడుకోవాలి.
చీకటి రేకలు చీలి
వెన్నెల వెలుగులు రావాలి
అందుకే... జనమంతా ఎర్రజెండాకు జై కొట్టాలి!
- భాస్కర్‌