మరో కొద్ది వారాల్లో ఈ ఆర్థిక సంవత్సరపు మొదటి మూడు నెలల జీడీపీ వృద్ధికి సంబంధించిన లెక్కలు విడుదల అవుతాయి. మన దేశం అతి వేగంగా వృద్ధి చెందుతున్న దేశాల సరసన ఏ విధంగా నిలబడివున్నదో చెప్పుకుంటూ అధికారపార్టీ డబ్బా కొట్టుకుంటుంది. ఆ లెక్కలు ఏ విధంగా వాస్తవాన్ని కప్పిపుచ్చుతున్నాయో ఎండగ డుతూ ప్రతిపక్ష పార్టీలు విమర్శలకు దిగుతాయి. ప్రతీ మూడు నెలలకూ ఒకమారు జరుగుతున్న తంతు ఇది. ఇంతకీ ఈ జీడీపీ వృద్ధి సామాన్యుల జీవితాలపై కలిగించే ప్రభావం ఏమిటన్నదే అసలు ప్రశ్న.
సామాన్యుడు సాధారణంగా ఆర్థికాంశాల గురించిన చర్చ జరిగేటప్పుడు తను పొందే ఆదాయం ఏమిటన్నదానికి ఎక్కువ ప్రాధాన్యతనిస్తాడు. గత కాలం నుంచీ ఈ దేశ ప్రజలు కోరుతున్న డిమాండ్లలో అత్యంత ముఖ్యమైన డిమాండు ఉద్యోగాల కల్పన. సంఘటిత రంగంలో గౌరవప్రదమైన జీతభత్యాలు, ఉద్యోగ భద్రత ఉంటాయి గనుక అటువంటి ఉద్యోగాలు కావాలన్నది అతి ముఖ్యమైన డిమాండ్‌గా ఉంది. జీడీపీలో సాధించిన వృద్ధి అటువంటి ఉద్యోగాల కల్పనకు ఏ మేరకు దోహదం చేస్తోంది?
రిజర్వు బ్యాంకు విడుదల చేసిన గణాంకాల వివరాలను పరిశీలిస్తే...1980, 1990 సంవత్సరాల మధ్య దశాబ్ద కాలంలో దేశం జీడీపీలో సాధించిన వృద్ధిలో ప్రతీ ఒక శాతానికీ సంఘటిత రంగంలో సుమారు రెండు లక్షల ఉద్యోగాల కల్పనకు దారి తీసింది. ఆ కాలంలో జీడీపీ గనుక పది శాతం చొప్పున ప్రతీ ఏడూ పెరిగితే, ప్రతీ ఏడూ 20 లక్షల చొప్పున సంఘటిత రంగంలో ఉద్యోగాలు అదనంగా వచ్చాయన్నమాట. అదే 1990, 2000 సంవత్సరాల మధ్య కాలంలో (ఈ కాలంలోనే దేశంలో నయా ఉదారవాద విధానాల అమలు మొదలైంది) జీడీపీలో సాధించిన ప్రతీ ఒక శాతం వృద్ధికీ కేవలం ఒక లక్ష ఉద్యోగాల చొప్పున మాత్రమే వచ్చాయి. అంటే సగానికి సగం సంఘటిత ఉద్యోగాల కల్పన పడిపోయింది. ఇక 2000, 2010 మధ్య కాలంలోనైతే, ప్రతీ ఒక శాతం జీడీపీ వృద్ధికీ కేవలం 52 వేల ఉద్యోగాలు మాత్రమే వచ్చాయి. ఇది మరీ అన్యాయంగా ఉంది. ఇక ఆ తర్వాత రిజర్వు బ్యాంకు దీనికి సంబంధించిన గణాంకాలను విడుదల చేయడం ఆపివేసింది. అయితే, మనం మాత్రం నిస్సందేహంగా ఒక విషయం చెప్పవచ్చు. 2010 -2020 మధ్య కాలంలో జీడీపీ వృద్ధిలో ప్రతీ ఒక శాతానికీ కల్పించబడిన సంఘటిత ఉద్యోగాల సంఖ్య ఇంకా తక్కువకి దిగజారిపోయింది. ఒక్క ముక్కలో చెప్పాలంటే 1980 దశకంతో పోల్చితే ఇప్పుడు జీడీపీలో ప్రతీ ఒక శాతం వృద్ధికీ సంఘటిత ఉద్యోగాల కల్పన నాలుగో వంతుకు పడిపోయింది. అంటే సామాన్యుడికి సంబంధించినంత వరకూ ఇప్పుడున్న జీడీపీ వృద్ధిరేటు ఇంతకు నాలుగు రెట్లు పెరిగితేనే 1980 నాటి స్థాయిలో ఉద్యోగాలు లభిస్తాయి. ఇక సామాన్యుడి లెక్కలో 1980 కన్నా అధికంగా అభివృద్ధి జరగాలంటే జీడీపీ ఇంకెన్ని రెట్లు పెరగాలో ఆలోచించండి. జీడీపీ వృద్ధి రేటు అంచనా ఒక ముఖ్యమైన విషయమే కావచ్చు. కాని సామాన్యుడి జీవితానికి సంబంధించినంత వరకూ దాని ప్రాధాన్యత నాలుగు దశాబ్దాల క్రితం కన్నా ఇప్పుడ చాలా తగ్గిపోయింది. ఇది వాస్తవం. దీనికి కారణం ఏమిటి?
ప్రస్తుత కాలంలో (నయా ఉదారవాద విధానాలు అమలౌతున్న కాలంలో) ఆర్థికాభివృద్ధి ప్రధానంగా పెట్టుబడిని మరింత పెంచే లక్ష్యంతో ప్రధానంగా సాగుతోంది. అందుచేత అది శ్రామిక శక్తిని కొల్లగొట్టడం మరింత తీవ్రమైంది. దేశంలో అత్యధిక శాతం శ్రమజీవులే. అందుచేత దేశ ఆర్థికాభివృద్ధిలో ఆ శ్రమజీవుల వాటా తగ్గిపోతున్నప్పుడు అటువంటి వృద్ధి ఎవరికి కావాలి? ప్రధానంగా పెట్టుబడిదారులకే కదా ?
మన దేశంలో ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థ 'ఒక వ్యక్తి- ఒక ఓటు' అన్న సూత్రం మీద ఆధారపడి ఉంది. అందుచేత అతికొద్దిమంది పెట్టుబడిదారులకు మాత్రమే ప్రధానాంశంగా ఉండే జీడీపీ వృద్ధిరేటు మీద అతిగా నొక్కడం, దానికి అతి ప్రాధాన్యతనివ్వడం, జీడీపీ వృద్ధి సాధిస్తే చాలు, దేశం యావత్తూ వృద్ధి చెందిం దని చెప్పుకోవడం ఎంతవరకూ సబబు?
జీడీపీ వృద్ధిరేటును అంచనా వేయడం ద్వారా దేశ ఆర్థికాభివృద్ధిని గురించి ఒక నిర్థారణకు రావచ్చునని చెప్పినవాడు సైమన్‌ కుజ్‌నెట్స్‌ అనే ఆర్థిక వేత్త. ఇతగాడు నోబెల్‌ బహుమతి గ్రహీత కూడా. ఆ సైమన్‌ ఈ విషయంలో ఒక హెచ్చరిక కూడా చేశాడు. ఒక దేశ ఆర్థిక పరిస్థితిని ఇంకొక దేశంతో పోల్చడానికి తోడ్పడినంతగా ఈ జీడీపీ వఋద్ధి అంచనా ఆ దేశపు సామాజిక ప్రయోజనాలు ఏ మేరకు నెరవేరుతున్నాయన్న అంశాన్ని మదింపు చేయడానికి తోడ్పడదు అని ఆయన స్పష్టం చేశాడు. దానిని రాజకీయ పార్టీలు మరిచిపోయి జీడీపీ వృద్ధి రేటు చూసి చంకలు గుద్దుకోవడం ప్రమాదకరం. ఈ వృద్ధికి, తమ జీవితాలకి ఏ సంబంధమూ లేదన్న వాస్తవాన్ని సామాన్య వోటర్లు తెలుసుకోడానికి ఎంతో కాలం పట్టదు. ఒకసారి తెలుసుకున్నాక తిరుగుబాట్లు తప్పవు.
శ్రీలంక పరిణామాలే ఇందుకు ఉదాహరణ. జీడీపీ వృద్ధిలో ప్రతీ ఒక్క శాతానికీ అక్కడ కల్పించబడిన ఉద్యోగాలు 1990 దశకంతో పోల్చితే ఇప్పుడు అందులో సగానికన్నా తక్కువకి పడిపోయాయి. అయితే ఈ పరిస్థితి కేవలం ఇండియాకో, శ్రీలంకకో మాత్రమే పరిమితం కాలేదు. అమెరికాలో పరిస్థితి కూడా ఆ విధంగానే ఉంది. చైనాలో కూడా గతం కన్నా తక్కువ ఉద్యోగాల కల్పన జరుగుతోంది (అయితే అక్కడ ఇతర రూపాలలో సామాజిక ప్రయోజనాలు కలుగుతున్నాయి).
ప్రపంచ బ్యాంకు, ఐఎంఎఫ్‌ వంటి సంస్థలు జీడీపీ వృద్ధి బాగా సాధించిన దేశాలను బాగా ప్రశంసించవచ్చు. కాని ఆ కితాబులను చూసి మురిసిపోతే ప్రమాదం. ఆర్థిక విధానాల పట్ల వోటర్లలో విశ్వాసం లేకుండా పోతే అది సామాజికంగా తీవ్ర ప్రభావాలను చూపుతుంది. పలు దేశాల్లో ఇప్పటికే జరుగుతున్న ఉద్యమాలు, ఆందోళనలు దీనికి సంకేతం. అందుచేత ఈ జీడీపీ లెక్కల్ని చూసుకుని మురిసిపోవడం మానేసి సామాన్య ప్రజల జీవితాలను మెరుగు చేయడం మీద దృష్టి సారించడం మంచిది.
('హిందూ' సౌజన్యంతో) సంక్షిప్త అనుసరణ.
- ప్రవీణ్‌ చక్రవర్తి