దేవుడు ఉన్నాడా లేడా? ఆత్మ ఉందా లేదా? పునర్జన్మ ఉందా లేదా? అనేవి ఎప్పటికీ తేల్చుకోలేని విషయాలు. అలాగే ఇలాంటివే కొన్ని కొన్ని విశ్వాసాలు తరతరాలుగా మన జీవితంలో ఉంటూనే వస్తున్నాయి. నిజమే! మరి అలాంటప్పుడు వాటిని వదిలేసి, పక్కకు నెట్టేసి వస్తున్న అత్యాధునిక వైజ్ఞానిక విషయాల్ని అవగాహన చేసుకుని జీవితం సుఖమయం చేసుకుంటే తప్పేమిటీ? అని కొందరు గట్టిగానే వాదిస్తుంటారు. మెదడు నిండా చెత్త నింపుకున్న వారే అడ్డదిడ్డంగా మొండిగా వాదిస్తుంటారు.
ఇక్కడ మనం ఒక విషయం ఆలోచిద్దాం! ఇంటి నిండా చెత్తా చెదారం ఉన్నప్పుడు, కుళ్ళుతో నిండిపోయి దుర్వాసన వస్తున్నప్పుడు సానిటైజర్‌లు, సుగంధాలు, స్ప్రేలు చల్లుకుని ఆ ఇంట్లో ఆరోగ్యంగా ఉండగలమా? ఉండలేం కదా? ముందు ఆ చెత్తను తీసి, దూరంగా పెంటకుప్పలో వేయాలి. బూజులు దులుపుకోవాలి. తర్వాత ఫ్లోర్‌ క్లీనర్స్‌తో ఇల్లంతా శుభ్రంగా తుడుచుకోవాలి. అప్పుడు గాని బయటి నుండి వీచే చల్లగాలికి మనకు ఊపిరి సరిగా ఆడదు. ప్రాణానికి హాయిగా ఉండదు. ఇల్లు ఎలాంటిదో మన మెదడు కూడా అలాంటిదే. తరతరాలుగా వస్తున్న అంధవిశ్వాసాల్ని, ఎవడో ఎప్పుడో కుట్రపన్ని రూపొందించిన వర్ణ వ్యవస్థని, దేవుడు, దెయ్యం, ఆత్మ, పునర్జన్మ, పాపం, పుణ్యం వంటి పనికిరాని భావనల్ని, ఆచారాల్ని, వివక్షతల్ని నిర్భయంగా వదిలించుకుంటేనే మనం బాగుపడతాం. మెదడులో చెత్త మెదడులోనే ఉంచుకుని, వైజ్ఞానిక స్పృహ, హేతువాదం గురించి మాట్లాడుతామంటే కుదరదు. జీవితంలో ఆచరిస్తామంటే వీలుకాదు. ఇల్లు శుభ్రం చేసుకున్నట్లే, మెదడులో పేరుకుపోయిన తరతరాల చెత్తను వదిలించుకోవడం ముఖ్యం! ఆ తరువాతే జీవితంలో ఆధునిక జీవనశైలిని, ప్రగతిశీల ఆలోచనా ధోరణిని అనుసరించాలనుకుంటే అనుసరించొచ్చు- ముఖ్యంగా ఇంట్లోంచి, వంట్లోంచి చెత్తను తొలగించి శుభ్రం చేసుకోవడం, మెదడుకు పట్టిన తుప్పును వదిలించుకోవడం అవసరం. అప్పుడు కదా వారికి వైజ్ఞానిక దృక్పథమంటే ఏమిటో కొద్ది కొద్దిగా అర్థమవుతుందీ?
పెద్ద పెద్ద వృక్షాల్ని సైతం పెకిలించి, తరలించి మరోచోట నాటటం ఈ రోజుల్లో సాధ్యమవుతోంది. ఈ ప్రక్రియలో ఆ చెట్టుకున్న వేర్లను మొత్తానికి మొత్తంగా బయటకు తీయడం కుదరదు. దూర దూరాలకు పాకివున్న చిన్నచిన్న వేర్లన్నీ భూమిలోనే ఉండిపోతారు. ఆ చెట్టు బతకడానికి అవసరమైన తల్లివేరు, కొన్ని పిల్లవేర్లు మాత్రం జాగ్రత్తగా తీసి, తరలించిన చోట నాటుతారు. అంతే. అవే కొత్త స్థలంలో అంటుకుని, నిలదొక్కుకుని మళ్ళీ ఎదుగుతాయి. అలాగే లోతుగా పాకిపోయిన చాదస్తాల వేర్లని నిర్భయంగా కొసేసి, కొత్త ఆలోచనలతో నవయుగంలోకి ప్రయాణించాలంటే మనుషులు తమ మెదళ్ళను ముందు శుభ్రం చేసుకోవాలి! 'కారణం-హేతువు' ఆధారంగా బతకడం నేర్చుకోవాలి. ప్రశ్నను ప్రాణంగా భావించి వివేకం పెంచుకోవాలి. తప్పదు. అలవాట్లు, ఆలోచనలు మార్చుకోవాలి! అన్నింటికీ మనిషే కారణం! మనిషే కేంద్రకం!! ఆ దృష్టితో ఆలోచించినప్పుడే నూతనత్వం అంటే ఏమిటో అర్థమవుతుంది. మానవత్వం అంటే ఏమిటో అర్థమవుతుంది. పర్యావరణాన్ని, జంతువృక్ష జాతుల్ని పరిరక్షించుకుంటే తప్ప మనిషిని బతికించుకోలేం. ఏ మతానికి చెందిన ఏ దేవుడూ ఈ పనులు చేయలేడు. కేవలం మనిషి మాత్రమే చేయగలడు. మనిషే చేయాలి! ప్రాథమికంగా ఇలా ఆలోచించే వాడయితేనే వాడు మానవవాది అవుతాడు. మనిషి అవుతాడు. మనిషే మన ప్రాధాన్యత. మనిషి ఎప్పటికీ జీరో కాడు - అని చెప్పుకోవడానికి ఇక్కడ ఒక సంఘటన చెప్పుకుందాం... మతాలన్నీ మనిషిని సున్నాకింద జమకడతాయి. వాడొక పాపాత్ముడు అని హీనంగా చూస్తాయి. ఆధునిక ఆలోచనా ధోరణి ప్రకారం ఏ మనిషినీ సున్నా కింద తీసిపారెయ్యలేం! గతానికీ ప్రస్థుతానికీ అదీ తేడా!!
ఏ పరీక్షకైనా మన దేశంలో అత్యధిక స్కోరు వంద మార్కులు. వందకు ఎవరు ఎన్ని మార్కులు సంపాదించారన్నది పరిగణనలోకి తీసుకుంటాం. కానీ, రష్యాలో దాదాపు అన్ని పరీక్షలకు అత్యధిక మార్కుల స్కోరు అయిదు. అయిదు మార్కులకు ఏ విద్యార్థి ఎన్ని సంపాదించాడూ అన్నదాని మీద వారి లెక్కలుంటాయి. ఆ దేశంలో ఒకసారి ఒక విచిత్రమైన సంఘటన జరిగింది. ఒక విద్యార్థి తన ఆన్సర్‌ షీట్‌ మీద తన రోల్‌ నెంబరు వేసి, ఏమీ రాయకుండా తిరిగి ఇచ్చేసి వెళ్ళిపోయాడు. మన దేశంలో అయితే, ఏమీ రాయలేదు గనక ఆ విద్యార్థికి సున్నా ఇస్తారు. కానీ, అక్కడ ఆ విద్యార్థికి ప్రొఫెసర్‌గారు రెండు మార్కులు ఇచ్చారు. ఇది చాలా కాలం క్రితం మాస్కో విశ్వవిద్యాలయంలో జరిగిన సంఘటన. ఆ ప్రొఫెసర్‌ పేరు డాక్టర్‌ థియోడోర్‌ మెడ్రావ్‌. అది తెలుసుకున్న ఒక భారతీయ విద్యార్థి వెళ్ళి ప్రొఫెసర్‌గారిని అడిగాడు. ''సర్‌! ఏమీ రాయని వాడికి సున్నా ఇవ్వాలి గానీ, మీరేమిటి రెండు మార్కులిచ్చారూ?'' అని అడిగాడు. అందుకు ఆయన నవ్వి ''మనిషన్న వాడెవడూ ఎప్పుడూ జీరో (సున్నా) కాదు. ఆన్సర్‌ షీట్‌లో ఏమిరాశాడు అనేదే కాదు, దాని వెనక అతని కృషి, తపన, ఆతృతలను కూడా పరిగణనలోకి తీసుకోవాలి. ప్రతిరోజూ ఏడు గంటలకు లేచి, క్రమం తప్పకుండా అంతటి చలిలో ప్రయాణం చేసివచ్చి, క్లాసులకు హాజరవుతున్నాడా? పరీక్ష కోసమని కూడా ఆ రోజు అలాగే చలిలో వణుకుతూ పబ్లిక్‌ ట్రాన్స్‌పోర్ట్‌లో ప్రయాణించి, సమయానికి వచ్చి ప్రశ్నా పత్రంలోని వాటికి సరైన జవాబులు రాయాలని తాపత్రయ పడ్డాడా? పడ్డాడు... ఎన్నో రాత్రులు నిద్ర చెడగొట్టుకుని చదివాడా? చదివాడు... నోటు బుక్కులకు, పెన్నులకు, కంప్యూటర్‌కు ఇతరత్రా డబ్బు ఖర్చు పెట్టాడా? పెట్టాడు. శారీరకంగా, మానసికంగా శ్రమించాడా? శ్రమించాడు కదా? మరి అలాంటి విద్యార్తిని జీరోకింద లెక్కగట్టి ఎలా తీసి పారేస్తాం?''
''ప్రశ్నా పత్రంలో అడిగిన వాటికి అతను సమాధానాలు రాయలేకపోవచ్చు. నిజమే. ఒప్పుకుంటాను. కానీ, ఒక మనిషిగా అతను జీరో కాదు కదా? అన్యాయంగా అతని విలువ సున్నా అని నేను తేల్చేయలేను'' అని అన్నాడు ప్రొఫెసర్‌ థియోడోర్‌ మెడ్రావ్‌. ''మార్కులనేవి కేవలం ప్రశ్నా పత్రంలోని ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయడానికే కాదు, అంతకు మించి ఉండాలి. ఆ విద్యార్థి సంవత్సరం పొడుగునా తన చిరుకోర్కెల్ని పక్కకు నెట్టి, ఇష్టాఇష్టాల్ని చంపుకుని, కాలేజి లైబ్రరీలోనూ, ఇంట్లోనూ అధ్యయనానికి ఎంతో కొంత సమయం వెచ్చించాడు కదా? దాన్ని కాదని అందామా? అనలేం కదా? అందుకే, ఏ విద్యార్థీ జీరో కాదు. మనిషి అయినప్పుడు అతణ్ణి సున్నాగా తీసి పారేయలేం! అతన్ని మనిషిగా మనం గుర్తించాలి. అతనికి మెదడుంది. దానితో పనిచేయించాడు. అందువల్ల ఎక్కువో, తక్కువో మార్కులైతే ఇవ్వాలి. బొత్తిగా సున్నాగా పరిగణించలేం!''-
ఆ రష్యన్‌ ప్రొఫెసర్‌ అంత వివరంగా చెపుతూ ఉంటే భారతీయ విద్యార్థికి నోట మాట రాలేదు. నిజమేకదా? - అని అనిపించింది. అతని విలువేమిటో కూడా అతను తెలుసుకున్నాడు. ''ఒక విద్యార్థిని ఒక సబ్జెక్టులో జీరో గ్రేడ్‌లో ఉంచామనుకొండి. అతను / ఆమె పూర్తిగా కృంగిపోతారు. ఆ విషయంలో ఇక తాము కృషి చేసినా మంచి ఫలితాలు సాధించలేమని తీర్మానించుకుంటారు. ఆ సమయాన్ని ఇతర విషయాల పైకి మరల్చుతారు. అంటే... మనమే వారిని ఆ'విషయాని'కి దూరం చేస్తున్నట్టు కదా? ఏం రాయక పోయినా రెండు మార్కులు వేస్తే... ఇక ఎంతో కొంత రాస్తే మంచి గ్రేడు వచ్చేదన్న ఆశవారికి కలుగు తుంది. మనిషిలో ఆశ రేకెత్తించడం ముఖ్యం'' నువ్వు సున్నా, నీకేమీ రాదు. నువ్వు పాపాత్ముడివి, నువ్వు నీచుడివి, నువ్వు బానిసవి - అంటూ సనాతన ధర్మ ప్రభోదకులు చెప్పే దానికీ ఆధునిక మానవవాదులు చెప్పేదానికీ తేడా గ్రహించాలి.
భారతీయ విద్యార్థికి, రష్యన్‌ ప్రొఫెసర్‌కూ మధ్య సాగిన సంభాషణ సారాంశాన్ని మన దేశంలోని ఉపాధ్యాయులు, అధ్యాపకులు, తల్లిదండ్రులు, పరిపాలకులు, ప్రభుత్వాలు అందరికి అందరూ లోతుగా ఆలోచించి, మన స్ఫూర్తిగా నిర్ణయాలు తీసుకోవాల్సి ఉంది. రాబోయే కొత్త తరాల్ని ఆరోగ్యకరమైన మానవవాద దృక్కోణంలోంచి ఆలోచింపజేసే బాధ్యతను వీరందరూ తీసుకోవాల్సి ఉంటుంది. గతంలో భారతీయ సమాజం అన్యాయానికి గురైంది చాలు... వందల సంవత్సరాల పాటు సమాజంలో మూడు శాతం ప్రజలకే విద్య అందింది. అక్షరాలు ఉచ్ఛరించిన వారి నాలుకలు మనువాదులు కత్తిరించారు. అందుకే వేల సంవత్సరాల పాటు దేశ ప్రజలకు విద్య అందలేదు. విద్యలేక బానిసల్లా బతికారు. మెదళ్ళు వికసించలేదు. ప్రశ్నించడమంటే ఏమిటో కూడా తెలియదు. అణచివేత వల్ల సమాజంలో ద్వేషభావం పెరిగింది. ప్రేమ భావనకు ఆస్కారం లేకుండా పోయింది. మనిషిని మనిషిగా ఎదగనివ్వని గడ్డుకాలం అది. ఇక ఇప్పుడు పరిస్థితి మారింది. బాడీ బిల్డింగ్‌ మాత్రమే కాదు, బ్రెయిన్‌ బిల్డింగ్‌పై ఎక్కువ శ్రద్ద పెట్టాల్సి ఉంది. ఇది జిమ్‌లో చేసే వర్కవుట్‌ కాదు, గ్రంథాలయాల్లో చేసే వర్కవుట్‌, పుస్తకాలతో చేసే వర్కవుట్‌ - ముందు ఈ విషయం తెలుసుకుంటే బ్రెయిన్‌ని ఎలా ట్రెయిన్‌ చేసుకోవాలన్నది దానంతట అదే తెలుస్తుంది. కొందరుంటారు సమాజాన్ని పట్టించుకోకుండా రచనలు చేసేవారు, ఉపన్యాసాలు చెప్పేవారు ముఖ్యంగా ప్రవచనాలు చెప్పేవారు. మొదట వారినందరినీ బహిష్కరించాలి. ప్రజలను ఆలోచింపజేసేవారిని, ప్రభావితం చేసేవారిని ఎన్నిక చేసుకోవాలి. మనలో నేర్చుకోవాలనే తపనను రగిలించే వారిని చదవాలి. వినాలి. అనుసరించాలి.
కొందరి ఉపన్యాసాలు వింటుంటే ఎంతో ఉత్సహభరితంగా, ఉద్వేగభరితంగా ఉంటాయి. ఉదాహరణకు మార్టిన్‌ లూథర్‌కింగ్‌ - జూనియర్‌ చెప్పిన మాటలు ఎంత గొప్పగా ఉన్నాయో చూడండి... ''నాకొక స్వప్నం ఉంది - ఈ దేశం స్వేచ్ఛా సమానత్వాల ఆదర్శాలకు నిలయంగా మారుతుందని! నాకొక స్వప్నం ఉంది - బానిసల పిల్లలు, శ్వేత జాతీయుల పిల్లలూ సోదర భావంతో కలసి మెలసి ఉంటారని! నాకొక స్వప్నం ఉంది - నా నలుగురు పిల్లలు చర్మం రంగుని బట్టి కాకుండా, వ్యక్తిత్వాన్ని బట్టి గుర్తించబడతారని... నాకొక స్వప్నం ఉంది -'' ఈ మనిషి ఉన్నతాశయం ఏ స్థాయిలో ఉందో ఆలోచించండి! నిజమే! ఏ మనిషినీ సున్నాగా తీసిపారెయ్యలేం!!
- డాక్టర్‌ దేవరాజు మహారాజు
వ్యాసకర్త: కేంద్ర సాహిత్య అకాడెమీ అవార్డు విజేత, జీవశాస్త్రవేత్త.
