యావద్భారత దేశంలో మొట్ట మొదటిసారిగా వ్యవసాయ కూలీలను వర్గ ప్రాతిపదికపై సంఘటితం చేసిన ఘనత పుచ్చలపల్లి సుందరయ్యకు దక్కుతుంది. ఆంధ్రరాష్ట్రంలోని నెల్లూరు జిల్లా అలగానిపాడులో భూస్వామ్య కుటుంబంలో పుట్టాడు. ఆయన 15ఏండ్ల వయస్సులోనే వ్యవసాయ కార్మికులతో పనిచేశాడు. ఆనాడు భూస్వాములు, వ్యవసాయ కూలీలపై జరుపుతున్న ఆర్థిక, సామాజిక దోపిడీలను ప్రత్యక్షంగా పరిశీలించాడు. వారికి 'సంఘం' అవసరాన్ని గుర్తించాడు. 1934లో వారికోసం సంఘాన్ని పెట్టాడు. నిరక్షరాస్యత, సాంఘిక దురాచారాలకులోనై వెనుకపడి ఉన్న వ్యవసాయ కూలీలలో చైతన్యం రగిలించి, వారిని ఒక బలమైన రాజకీయ శక్తిగా రూపొందించాడు.
వ్యవసాయమే ప్రధాన వృత్తిగా ఉన్న ఆనాటి ఆంధ్ర రాష్ట్ర గ్రామీణ ప్రజలలో సగం మంది వ్యవసాయ కూలీలే. వీరిలో అత్యధికులు దళితులు, అగ్ర కులాల వారు వీరిని అస్పృశ్యులుగా చూసేవారు. వీరి నిరక్షరాస్యత, వెనుకబాటుతనాన్ని, పేదరికాన్ని ఆసరా చేసుకొని భూస్వాములు, జమీందార్లు అన్ని రకాలుగా వీరిని దోచుకునేవారు. కనీస కూలి అనేది లేదు. ఒక గ్రామంలో ఉండే కూలి, మరో గ్రామంలో ఉండేది కాదు. రోజు కూలి ఒక్క అణా నుండి ఆరు అణాల వరకు ఉండేది. ఎక్కువ భాగం కూలి ధాన్యం రూపంలో ఉండేది. ధాన్యం కూలిగా యిచ్చేటప్పుడు నాసిరకం, తాలు గింజలు యిచ్చేవారు. తక్కువ పరిమాణం గల కుండలు, తవ్వలు, మానికెలు, ముంతలతో భూస్వాములు, ధనిక రైతులు కూలి యిచ్చేవారు. వీటిని పిచ్చ కుండలు, పిచ్చ తవ్వలు, పిచ్చ ముంతలు అనేవారు. సంవత్సరం పొడవునా, వ్యవసాయ కూలీలకు పని ఉండేది కాదు. పనిలేని రోజుల్లో భూస్వాములు, ధనిక రైతుల నుండి ధాన్యాన్ని ''నాగు'' పద్ధతిలో వ్యవసాయ కూలీలు అప్పుగా తీసుకునేవారు.
అప్పులు యిచ్చేటప్పుడు, చెల్లించేటప్పుడు కూడా పిచ్చ కుండలు, పిచ్చ తవ్వలు భూస్వాములు ఉపయోగించి వ్యవసాయ కూలీల ''శ్రమ''ను దోచుకునేవారు. మరో దోపిడీ ఏమిటంటే అప్పు తీసుకునేటప్పుడు తిరిగి చెల్లించేటప్పుడు ధాన్యం కొలిచిన వ్యక్తికి తూముకు ఒక ముంత ధాన్యం కమిషన్‌గా కూలీలు యిచ్చుకోవాలి. గ్రామ కరణం, మునసబు, భూస్వాములు, పెత్తందార్లకు పని వత్తిడి రోజుల్లో కూలీలు ''వెట్టి'' చేసి ఉచితంగా వారి పొలాల్లో పని చేసిపెట్టాలి. భూస్వాముల దోపిడీతో పాటు, వ్యవసాయ కూలీలపై వ్యాపారుల దోపిడీ కూడా ఉండేది. వీరి దోపిడీ మరీ దారుణంగా ఉండేది. సరుకులు విపరీతంగా అడ్డూ, అదుపు లేకుండా ధరలు పెంచి అమ్మేవారు. దళిత వ్యవసాయ కార్మికులను అమానుషంగా, అస్పృశ్యులుగా భావిస్తూ, భయంకరమైన ఆర్థిక, సామాజిక దోపిడీకి గురిచేసేవారు. వీరిని అంటరానివారుగా, అతి హీనంగా చూసేవారు. గ్రామ చావిడి, గ్రామ బావుల దరిదాపులకు కూడా రానిచ్చేవారు కాదు. వారు కొత్త బట్టలు గానీ, చెప్పులు గానీ వేసుకొని గ్రామ బజార్లలో తిరగడం మహా నేరంగా పరిగణించేవారు. ఇక విద్య గూర్చి అసలు మాట్లాడే పనిలేదు. వ్యవసాయ కూలీల పిల్లలను బడులకు రానిచ్చేవారు కాదు. రాత్రి బడులలో చదవడం కూడా మహా నేరంగా పరిగణించేవారు. వ్యవసాయ కూలీల పరిస్థితి ఇలావుంటే, ఇక పాలేర్ల పరిస్థితి మరీ దారుణంగా ఉండేది. పొద్దున్నే లేచి పశువుల పాలు తీయడం మొదలుకొని రాత్రి పక్కలు వేయడం వరకు చిన్న, పెద్ద పనులన్నీ పాలేరు సంవత్సరం పొడగునా పనిచేయాలి. సెలవులు ఉండవు. దాదాపు వీరిది బానిస బతుకు. భయంకరమైన దోపిడీ వ్యవసాయ కూలీలు పాలేర్లపై జరుగుతుండేది.
అలగానిపాడు వ్యవసాయ కార్మిక సంఘం
జాతీయోద్యమంలో, సత్యాగ్రహౌద్యమంలో పాల్గొని, కమ్యూనిస్టు భావాలవైపు ఆకర్షితులైన పుచ్చలపల్లి సుందరయ్య అలగానిపాడులో వ్యవసాయ కూలీలపై, అగ్రకుల భూస్వామ్య పెత్తందార్ల దోపిడీని చూసి సహించలేకపోయాడు. మొదట్లో ఆయన తన స్వగ్రామంలో అగ్ర కులాల వారి కుల వివక్షతకు వ్యతిరేకంగా పోరాడాడు. ఆయన కొంతమంది మిత్రులతో కలిసి అస్పశ్యతకు, అసమానతలకు వ్యతిరేకంగా ''మనుష్యులంతా సమానులే'' అనే భావాన్ని కలిగించడం కోసం, అలగానిపాడులో దళితులకు, అగ్ర కులాల వారికి కలిపి సహపంక్తి భోజనాలు ఏర్పాటు చేశాడు. ఆయన బంధువులు అగ్ర కులాల వారు కొంతమంది సుందరయ్య నిర్వహించిన కార్యక్రమాన్ని సహించలేకపోయారు. హరిజనులను బెదిరించి భోజనాలకు రాకుండా చేశారు. దీంతో సుందరయ్య పసి హృదయం గాయపడిరది. దీనికి నిరసనగా ఆయన, ఆ చిన్న వయస్సులోనే ఒక రోజంతా అన్నం తినకుండా ఉపవాసం చేశాడు. ''ఎవరో ఎవర్నో భోజనానికి రానివ్వకపోతే నువ్వు పస్తులుండటమేమిట్రా'' అంటూ తల్లి బుజ్జగించింది. ''వాళ్ళు హరిజనులను భోజనానికి రానివ్వలేదు కదా? వాళ్ళకి ఈ విషయం తెలియాలి. నేను చేతులు ముడుచుకొని కూర్చోనని'' అన్నాడు. అప్పటికి గాంధీ భక్తుడైన ఆయన గాంధీగారి పద్ధతిలోనే నిరసన తెలియజేశాడు. కానీ ఆయన చేసిన ఈ సత్యాగ్రహం ఆనాడు హరిజనులలో గొప్ప ప్రభావాన్ని కలిగించింది. 1928 నుండి 1934 వరకు ఆయన వ్యవసాయ కార్మికులలో విస్తృతంగా పనిచేశాడు. 1934లో వ్యవసాయ కార్మిక సంఘాన్ని ఏర్పాటుచేసినప్పటికీ 1932లోనే దానికి ఒక ప్రత్యేక నిబంధనావళిని తయారుచేశాడు. వ్యవసాయ కార్మిక యువకులకు ముఖ్యంగా దళిత యువకులకు రాత్రి బడులు, లైబ్రరీలు నిర్వహించాడు. తన మిత్ర బృందంతో కలిసి ప్రాథమిక పాఠశాలను ఏర్పరచి, వారిలో నిరక్షరాస్యతను తొలిగించడానికి తీవ్రంగా కృషి చేశాడు. రాత్రింబవళ్ళు కష్టించి పనిచేసే వ్యవసాయ కూలీలకు వైద్యం అందుబాటులో లేదని భావించి, వారి కోసం అలగానిపాడులో ప్రాథమిక హెల్త్‌ సెంటర్‌ను (పి.హెచ్‌.సి.) ఏర్పాటు చేశాడు. సాధారణంగా వ్యవసాయ కూలీలకు సీజనల్‌గా వచ్చే జబ్బులను తెలుసుకొని వైద్యం చేయించారు.
వ్యవసాయ కార్మికులు వర్తకుల బారినపడి దోపిడీకి గురి కాకుండా వారికి చౌక ధరలకు నిత్యావసరాలను పంపిణీ చేయడం కోసం వ్యవసాయ కార్మిక సంఘం ఆధ్వర్యంలో ''సహకార దుకాణం'' నడిపాడు. మామూలుగా కూలీలు వాడుకునే చింతపండు, ఉల్లిగడ్డలు, మిరప కాయలు, బెల్లం తదితర వస్తువులను సరసమైన ధరలకు అమ్మేవాడు. నెల్లూరుకు సైకిలు మీద వెళ్ళి, సరుకులు ఆయనే స్వయంగా దుకాణానికి తెచ్చుకునేవాడు. కిరసనాయులు డబ్బాలు నెల్లూరు నుంచి బస్‌లో వేసుకొని అలగానిపాడు బస్‌స్టాప్‌లో దిగి కావడిలో మోస్తూ రెండు మైళ్ళు నడిచి సుందరయ్య అలగానిపాడులో తన దుకాణానికి చేరేవాడు. ప్రతి వ్యవసాయ కూలి కుటుంబం వద్దకు వెళ్ళి, మీరు ఈ సహకార దుకాణంలో చేరండి, ఒకరోజు వేతనం పెట్టుబడి పెట్టండి. అలా పెట్టుబడి పోగేసి మన నిత్యావసర వస్తువుల దుకాణం మనమే నడుపుకుందాం. యిప్పుడు మనం పెడుతున్న ధరల కన్నా వస్తువులు చౌకగా వస్తాయని చెప్పాడు. వెంటనే వ్యవసాయ కూలీల నుండి ఐదు వందల రూపాయల పెట్టుబడి పోగైంది. ఆయనొక ఐదు వందలు వేసుకున్నాడు. మొత్తం వెయ్యి రూపాయలతో దుకాణం ప్రారంభించాడు. ఒక గోనె సంచి భుజాన వేసుకొని ఆయన తనతో మరో ముగ్గురు, నలుగురిని వెంటేసుకొని, ఒక దళంగా ఏర్పడి వ్యవసాయ కార్మిక కుటుంబాలన్నింటికీ తిరిగేవాడు. ''వ్యవసాయ కార్మిక సంఘంలో చేరండి. సహకార సంఘ దుకాణంలో సభ్యులుగా చేరండి'' అని వ్యవసాయ కార్మికులకు వివరించేవాడు. దాదాపు ప్రతి వ్యవసాయ కార్మిక కుటుంబం, ముఖ్యంగా దళిత కుటుంబాలు ముందుకు వచ్చి, ఎక్కువ సంఖ్యలో వ్యవసాయ కార్మిక సంఘంలో చేరారు.
1934లో అలగానిపాడులో సుందరయ్య నిర్మించిన వ్యవసాయ కార్మిక సంఘం 1937 నాటికి ఆంధ్ర రాష్ట్ర వ్యవసాయ కూలి సంఘం పేరుతో, నెల్లూరులో ఒక సమావేశాన్ని జరుపుకొని రాష్ట్ర వ్యాపిత రూపాన్ని తీసుకున్నది. 1943 నాటికి మరింతగా విస్తరించింది. ఆంధ్ర రాష్ట్ర వ్యవసాయ కార్మిక ఉద్యమం ప్రభావంతో దక్షిణ భారతంలోని తమిళనాడు, కేరళ రాష్ట్రాలలో కూడా వ్యవసాయ కార్మిక ఉద్యమాలు జరిగాయి.
కొల్లిపొర శిక్షణా తరగతులు
1974లో గుంటూరు జిల్లా తెనాలి తాలూకా కొల్లిపొరలో ఆనాడు ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్‌ రాష్ట్రంలోని వ్యవసాయ కార్మిక ఉద్యమ కార్యకర్తలకు సుందరయ్య ''వ్యవసాయక సమస్యలపై'' రెండు రోజుల పాటు స్వయంగా శిక్షణ యిచ్చాడు. వారం రోజుల పాటు జరిగిన ఈ క్లాసులలో రెండు రోజులు సుందరయ్యగారే బోధించారు. ''శ్రమ''ను ఆధారం చేసుకొని గ్రామీణ ప్రాంతాలలో ''వర్గ విభజన'' ఎలా చెయ్యాలి? వ్యవసాయ కార్మికులు, పేద, మధ్య తరగతి రైతులు, ధనిక రైతులంటే ఎవ్వరు? భూస్వామి అంటే ఎవ్వరు? భూ కామందు అంటే ఎవ్వరు? అనే విషయాన్ని సులభశైలిలో విశ్లేషణాత్మకంగా వివరించాడు. వ్యవసాయ రంగంలో మన నినాదాలు ఎలా ఉండాలి? వ్యవసాయ విప్లవం అంటే ఏమిటి? దానిని ఎలా సాధించాలి? భూస్వాములు, పెత్తందార్లకు వ్యతిరేకంగా గ్రామీణ పేదలను ఎలా కలుపుకొని పోవాలి? కార్యకర్తల పని పద్ధతి ఎలా ఉండాలి? మొదలైన అంశాలపై ఆయన వివరించిన తీరు కార్యకర్తలు, నాయకుల మనస్సుకు హత్తుకుపోయింది. ఈ క్లాసులో సుందరయ్యగారు బోధించిన అంశాలతోనే ఆ తర్వాత ''దున్నే వానికే భూమి'' అనే సుప్రసిద్ధ గ్రంథంగా వెలువడిరది.
అలగానిపాడులో పుట్టిన వ్యవసాయ కార్మిక సంఘం 1982 వరకు దాదాపు అయిదు దశాబ్దాల కాలం, అఖిల భారత కిసాన్‌ సభ (రైతు సంఘం) లోనేవుండి వ్యవసాయ కూలీల హక్కుల కోసం పోరాడిరది. 1982లో మిడ్నపూర్‌లో జరిగిన 24వ, అఖిల భారత కిసాన్‌ సభ మహాసభలో ప్రత్యేకంగా విడివడి, అఖిల భారతస్థాయిలో వ్యవసాయ కార్మిక సంఘంగా (ఎ.ఐ.ఎ.డబ్ల్యూ.యు.) ఆవిర్భవించింది. 1934 నాటి సుందరయ్య ఆలోచన, దేశవ్యాపిత సంఘంగా కార్యాచరణలోకి వచ్చింది. ఉమ్మడి పోరాటాల వారసత్వ సంపదతో వ్యవసాయ కార్మికుల కోసం జాతీయస్థాయిలో పోరాడే ఒక బలమైన సమరశీల సంఘంగా వ్యవసాయ కార్మిక సంఘం నేడు ఉన్నది. భూమి, భుక్తి, సామాజిక న్యాయం కోసం జరిగిన ఈ మహా ప్రస్థానంలో వేల సంఖ్యలో కార్యకర్తలు, నాయకులు, భూస్వామ్య గూండాలు, పెత్తందార్లు, సంఘ వ్యతిరేక శక్తుల చేతుల్లో ప్రాణాలు కోల్పోయారు. వారి అమరత్వం కర్తవ్య సాధనలో మనల్ని ఎల్లప్పుడూ వెన్ను తట్టుతూనే ఉంది. ఇప్పుడు మతతత్వశక్తులు కార్పొరేట్‌ దోపిడీ సంస్థలు కుమ్మక్కయి వ్యవసాయరంగంలోని కార్మికుల, రైతుల జీవితాలను ధ్వంసం చేసే కుట్రలకు పూనుకుంటున్నారు. దీన్ని తిప్పికొట్టేందుకు ఐక్యపోరాటాలే అసలైన మార్గం. అదే సుందరయ్య ఆశయలక్ష్యం. ఈ లక్ష్యసాధనలో వ్యవసాయ కార్మిక సంఘం రాష్ట్ర మహాసభలు జయప్రదం కావాలని ఆశిద్దాం.
(వ్యవసాయ కార్మికసంఘం రాష్ట్రమహాసభల సందర్భంగా)
- పి. సోమయ్య
సెల్‌:9490098043