Authorization
Mon Jan 19, 2015 06:51 pm
బానిసత్వం... అదో భయంకరమైన పదం. దానికర్థం గుండెలదరిపోయేలా ఉంటుంది. ఆఫ్రికా నుంచి జంతువుల్లా అమెరికాకు తీసుకొచ్చిన నల్లజాతి మానవుల గురించి మనం విని, చదివి ఉన్నాం. దాని నేపథ్యం వేరు. అరబ్బు దేశాలలో విచ్చలవిడిగా అమలులో ఉన్న బానిసత్వం గురించి కూడా మనకు తెలియక పోలేదు. ఇస్లాం అమలులోకొచ్చాక ఈ బానిసత్వం పెకలించబడింది. కాని దాని అవశేషాలు మరో విధంగా రూపం దిద్దుకొంటున్నాయి. గల్ఫ్లో మహిళలు ఎదుర్కొంటున్న సమస్యలపై కథనం...
అరబ్బు ఎడారిలో పెట్రోలు అవతారమెత్తడమే బానిసత్వానికి ప్రధాన కారణం. ఉన్నట్టుండి అరబ్బులు ముఖ్యంగా సౌది అరేబియా, కువైట్, యునైటెడ్ అరబ్ ఎమిరేట్స్ (యుఏఇ), బహెరీన్, ఒమెన్ లాంటి దేశాలు సంపన్న దేశాలుగా తుతలతూగసాగాయి. ఇక్కడ వివిధ రంగాలలో పని చేయడానికి కార్మికుల అవసరం ఏర్పడింది. అందులో గహ పరిచారికలు (పని మనుషులు) కూడా ఓ భాగమే! ఈ నేపథ్యంలోనే పెర్షియన్ గల్ఫ్లో చాలా వరకు గహ సేవకుల కాంట్రాక్ట్ బానిసత్వం వద్ధి చెందడం ఆశ్చర్యకరం కాదు! ఇక్కడి స్థానిక ఆర్థిక వ్యవస్థలు అభివద్ధి చెందడం వల్ల విదేశీ కార్మికుల వలస మొదలైంది. దాని వల్ల తమ ఇంటి, కుటుంబ ఆర్ధిక పరిస్థితులను మెరుగుపర్చుకోవడానికి మహిళలు 'గహ పరిచారికలు'గా పనిచేయడానికి ముందుకు వచ్చారు. ఫలితంగా అరబ్బు దేశాలకు వలసగా వచ్చారు. ఇలా గల్ఫ్, మిడిల్ ఈస్ట్లలో 'మహిళల వలసలు' బాగా పెరిగాయి. తమ దేశాల నుంచి వలసవెళ్లే మహిళా కార్మికులను స్వీకరించే వారిని అరబ్బు దేశాలు ప్రోత్సహించాయి. ఎంత వరకు ప్రోత్సహించాయి అంటే నిర్బంధ కాంట్రాక్ట్ వ్యవస్థలతో కలిసి, మహిళా గహ కార్మికులను యజమానికి బంధితుల్ని చేసేంతగా మారాయి. అంతేగాకుండా దోపిడీకి, బానిసత్వానికి అనుకూలంగా వారి పరిస్థితిని మార్చేశాయి.
మధ్యప్రాచ్యంలోకి వలస కార్మికుల పెరుగుదల 1970లలో ప్రారంభమైంది. దానివల్ల పెరిగిన పెట్రోలియం ఉత్పత్తి, నైపుణ్యం కలిగిన, నైపుణ్యం లేని కార్మికులకు డిమాండ్ పెరిగింది. దేశ పౌరుల జీవన ప్రమాణాలు పెరగడంతో, మహిళా పరిచారికల సేవాశ్రమకు అవకాశాలు కూడా బాగా పెరిగాయి. ఆర్గనైజేషన్ ఆఫ్ పెట్రోలియం ఎక్స్ పోర్టింగ్ కంట్రీస్ (ఒపెక్), చమురు ధరలను పెంచడం ప్రారంభించడం యాదచ్ఛికం కాకపోయినా, చమురు దిగుమతి చేసుకునే దేశాలు వలస కార్మికులను గల్ఫ్కు పంపడం సర్వ సాధారణం అయింది.
ప్రస్తుతం, సౌదీ అరేబియా వలస గహ కార్మికులను అత్యధికంగా స్వీకరిస్తోంది. ఓ లెక్క ప్రకారం (కరోనాకు పూర్వం) సౌది అరేబియాలో 2020 వరకు మహిళా పనిమనుషుల సంఖ్య 1.1 మిలియన్లు, కువైట్లో మూడు లక్షల అరవై వేలు, ఖతార్లో లక్ష పదివేల మంది ఉన్నారు. యుఎఈలో దాదాపు రెండు లక్షల ఇరవై వేల వలస మహిళ -గహ పరిచారికలు పని చేస్తున్నారు.
ఈ మహిళలలో చాలామంది దిగువ-మధ్య తరగతి కుటుంబాల నుండి వలస వచ్చారు. ప్రధానంగా వీళ్ళు తమ ఆర్ధిక పరిస్థితులను చక్కబెట్టుకోవాలనుకోవడమే ముఖ్య కారణం. సంపాదిస్తామనే ఆశతో, చాలా మంది అప్పులు చేసి మరీ, రిక్రూట్మెంట్ ఏజెన్సీలకు తలకు మించిన, భారమైన ఫీజులు చెల్లించి గల్ఫ్ బాట పడుతుంటారు. ఉపాధి ఏజెన్సీలపై, బ్రోకర్లపై ఆధారపడి, వలస వచ్చిన గహ పరిచారికలు ముక్కు మొహం తెలియని యజమానుల ఒప్పంద-బంధంలో చిక్కుకొంటారు. తద్వారా వారి దోపిడీకి గురవుతారు.
బానిసత్వం చట్టవిరుద్ధం కాబట్టి, మహిళ పరిచారికలను బానిసలుగా మార్చుకున్న యజమానులు నామమత్రాన ఒప్పందాలను చట్టబద్ధం చేసి, ఆ ఒప్పందాలను వారి చేతికివ్వకుండా తమకు అనుకూలమైన సాధనంగా ఉపయోగిస్తారు.
ఒక వలసదారురాలు సౌదీ అరేబియా లేదా యుఎఇలో పని చేయాలంటే, ఆమె మొదట 'కఫాలా' అని పిలువబడే స్పాన్సర్షిప్ పద్ధతి ద్వారా వీసాను పొందాలి. ఇది ఆమెను చట్టబద్ధంగా తన యజమానితో ముడివేస్తోంది! స్పాన్సర్, ఇంటి పనిగత్తె ఇద్దరూ ఒప్పందాన్ని విచ్ఛిన్నం చేయగల సామర్థ్యం ఉన్నప్పటికీ, అది బహిర్గతం కాజాలదు. ఆమె దగ్గర ఎలాంటి కంట్రాక్ట్ పేపర్లు ఉండవు. లేదా ఆమెకు ఇవ్వరు. ఒకవేళ. తాను పనిచేయడానికి ఒప్పుకోక పోతే, స్పాన్సర్ ఏర్పాటు చేసిన వీసా, ఎయిర్ టికెట్, ఏజెంట్ ఫీజులు లాంటివి చెల్లించాల్సి ఉంటుంది. అది ఆమెకు సాధ్యపడదు. ఈ స్పాన్సర్షిప్ వ్యవస్థ ద్వారా, వలస కార్మికుల భాగ్యరేఖ పూర్తిగా యజమాని దయాదాక్షిణ్యాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది. వారు ఏ సమయంలోనైనా మహిళా పరిచారిక(ల)తో సంతప్తి చెందకపోతే ఆమెను 'ఎక్సిట్' (దేశంలో నుంచి వెళ్లగొట్టడం) చేయిస్తారు. ఆతిథ్య దేశాలలో, ఈ వలసదారులు/ మహిళా పరిచారికలు వెంటనే తమ పాస్పోర్ట్లను తమ యజమానులకు అప్పగించాల్సి ఉంటుంది. ఇలా, మహిళా పరిచారికలు తమ ఆతిథ్య దేశంలో అడుగు పెట్టగానే యజమాని చేతికి చిక్కిపోతారు. పిల్లి ఎలుక చెలగాటం మొదలవుతోంది!? ఇలాంటి దోపిడీ వ్యవస్థలు ఇప్పటికీ అమలులో ఉన్నాయి. ఈ పద్ధతి, వ్యవస్థ, ఇంటి పని మనుషులకు కొరకరాని కొయ్యలా ఉంటుంది. ఏజంట్లు ఈ విషయాలను వారికి చెప్పరు. కేవలం అరచేతిలో వైకుంఠం చూపి డబ్బులు చేసుకోవడమే వారి పని! ఎలాంటి డాక్యుమెంటేషన్ వారి దగ్గర లేకపోవడం ఒక పరాయి దేశంలో, వలస వచ్చిన గహ కార్మికులు తమ మహిళా యజమానికి లోబడి ఉంటారు.
మధ్యప్రాచ్య దేశాలలో కుటుంబాలు పెద్దగా ఉంటాయి. ఒకటి కంటే ఎక్కువ కుటుంబాలలో బలవంతంగా పనిచేయిస్తుంటారు. పని చాలా కష్టంగా ఉంటుంది. తరచుగా ఇంటిని శుభ్రపరచడం, వంటగది, బాత్రూంలు వగైరాలు కడగడం, వంట చేయడం, టైలరింగ్ చేయడం, పిల్లలను, వద్ధులను జాగ్రత్తగా చూసుకోవడం వంటి పనులను జాగ్రత్తగా నిర్వహించాల్సి ఉంటుంది. పని గంటలు చాలా సుదీర్ఘంగా ఉంటాయి. రోజుకు పదకొండు నుంచి ఇరవై గంటల వరకు పని చేయాల్సి ఉంటుంది. పనిమనిషి తన యజమానుల ఇష్టానుసారం పగలు రాత్రి అనకుండా పని చేయాల్సిందే. వారికి స్వేచ్ఛ ఉండదు. బయటికి వెళ్లడానికీ అనుమతి ఉండదు. గహనిర్బంధం అమలవుతుంది. హింసలు కూడా ఉంటాయి. చెంప దెబ్బల నుంచి శారీరక దాడులు వరకూ ఉంటాయి. 'ఓవర్వర్క్' రూపంలో మరో హింస ఉంటుంది. సెలవులను తిరస్కరించడం, వేతనాలు చెల్లించకపోవడం వంటివి ఉంటాయి. వీటితో పాటు సరైన ఆహారం తీసుకోలేకపోవడం వల్ల అనారోగ్యానికి గురయ్యే అవకాశాలు ఎక్కువగా ఉంటాయి. పేలవమైన జీవన పరిస్థితుల నడుమ రోజులు గడపటం అనివార్యమవుతుంది.
విదేశీ గహపరిచారికలకు ఈ హింసను ఎదుర్కోవటానికి కొన్ని మార్గాలు అందుబాటులో ఉన్నాయి. యజమాని కుటుంబం నుంచి తప్పించుకున్న పనిమనిషి వారి స్పాన్సర్లపై పోలీసు ఫిర్యాదులు చేస్తే, కథ అడ్డం తిరిగి వారు పారిపోయినందుకు అరెస్టు చేయబడతారు!! సౌదీ అరేబియాలో పారిపోయిన పరిచారిక మహిళలకు ''రన్అవే'' షెల్టర్స్ ప్రభుత్వం నడిపే ఆశ్రయాలు ఉన్నాయి. ఇవి వారి కేసులను పరిష్కరించే వరకు మాత్రమే అలాంటి సహాయం అందిస్తుంది. వీరితో సంప్రదింపులు జరుగుతాయి. మహిళలను వారి స్పాన్సర్లకు తిరిగి అప్పగించడం లేదా వారి స్వదేశాలకు పంపించడం చేస్తారు. యజమానులు వలసదారురాల పాస్పోర్టు ఇవ్వరు కాబట్టి, వేరే చోట పని కల్పించే అవకాశం ఉండదు. ఒకవేళ ఈ విధానంలో ప్రయత్నించినా, వారి ఉద్యోగం రద్దవుతుందనే భయంతో గహ సేవకులు ఫిర్యాదు చేయకుండా నోర్మూసుకొని ఉంటారు. కటికవాడికి మెడను అప్పగించినట్లుంటుంది వీరి పరిస్థితి.
ఈ మహిళలలో చాలా మంది తమ స్వదేశంలో ఆర్థిక పరిస్థితిని మెరుగుపరుచుకోవడానికి నానా తంటాలుపడి, పేరాశలతో విదేశాలలో తమను తాము బానిసలుగా చేసుకోవడం దురదష్టకరమైన వాస్తవం. ఈ గహ సేవకుల్లో చాలామందికి వారు ఏం పొందుతున్నారో తెలియదు. నెలకు 500 అమెరికన్ డాల్లర్లకు సమానమైన వేతనం లభిస్తుందని ఆశించిన వారికి ఇక్కడికి వచ్చాక వారి వేతనం నెలకు 100 డాల్లర్లు మాత్రమే ఉంటుందని తెలియదు! ఈ మోసం, కాంట్రాక్ట్ వ్యవస్థతో మమేకమై వలస వచ్చిన గహ కార్మికురాలిని యజమానుల దయకు వదిలి వేస్తుంది. తమ నెలజీతం అడగగా వారు ఆమెను కొట్టడం లేదా లైంగిక వేధింపులకు గురిచేయడం సాధారణమైంది. ఈ వలసదారులలో చాలామందికి ఎక్కువ అప్పులు ఉండడంతో, మహిళలు తమ ఒప్పందం ముగిసిన తర్వాత గాని లేదా అదష్టం వల్ల సెలవులపై స్వదేశానికి తిరిగి వస్తుంటారు. అప్పటికే అప్పుల వలయంలో చిక్కుకుపోయి ఉండటంతో మళ్ళీ గల్ఫ్కు వెళ్లడం సర్వసాధారణం.
తద్వారా కాంట్రాక్ట్-బానిసత్వ క్రమం కొనసాగుతుంటుంది.
ఎవరో వస్తారని...ఏదో చేస్తారని...
మహిళ గహ పరిచారికలు ప్రధానంగా శ్రీలంక, ఇండోనేషియా, బంగ్లాదేశ్, ఇండియా, ఫిలిప్పీన్స్, కొన్ని ఆఫ్రికన్ దేశాల నుంచి కూడా వలస వస్తారు. గహ పరిచారికలను మిడ్డిల్ ఈస్ట్, గల్ఫ్కు పంపే నియామక ఏజెన్సీలకు ఈ మహిళలు ఎదుర్కొంటున్న దోపిడీ గురించి బాగా తెలుసు. కాని పెరుగుతున్న జనాభా, ఉపాధి లేమి, ఆర్థిక అస్థిరతతో ఫిలిప్పీన్స్ వంటి దేశాలు మహిళా గహ కార్మికులను విదేశాలకు పంపడం కొనసాగిస్తున్నాయి. మధ్య ప్రాచ్యానికి, పెర్షియన్ గల్ఫ్కు కార్మికులను పంపడం నిరుద్యోగుల సంఖ్యను తగ్గించడమే కాకుండా సామాజిక, ఆర్ధిక అసంతప్తి నించి ఉపశమనం లభిస్తుందనేది ఆలోచన.
ఏ మాటకామాట చెప్పుకోవాలంటే, ఈ గహపరిచారికల బానిసత్వాన్ని ఇతర రకాల బానిసత్వంతో పోలిస్తే, వీరి అసంకల్పిత, అప్రకటిత దాస్యాన్ని నిర్మూలించడం కష్టతరమే! ఎందుకంటే ఈ పరిస్థితి మహిళ పరిచారికలను విదేశాలకు పంపే, స్వీకరించే దేశాల గ్లోబల్ (ప్రపంచ) మార్కెట్లలో చాలా లోతుగా వేళ్లూనుకుంది. ప్రత్యేకంగా యుఎఇ, సౌదీ అరేబియాకు వలస వచ్చిన మహిళలు స్వచ్ఛందంగానే ఈ బానిసత్వాన్ని స్వీకరిస్తారు. తమ కుటుంబాలను ఆర్ధికంగా మెరుగుపరుస్తామనే ఆశతో తమ స్పాన్సర్లకు తమకు తాముగా బానిసత్వానికి లొంగుతారనేది వాస్తవం. అనేక ఆర్థిక, సామాజిక కారణాల వల్ల వారి కుటుంబాలను విడిచిపెట్టి వలస వెళ్లాలనే నిర్ణయించుకొంటారు. మనుగడ వారి మనోవాంఛలకు గొప్ప అడ్డంకి అవుతుంది. వారు తరచుగా కుటుంబాన్ని సందర్శించడం, సుఖ దుఃఖాలలో కుటుంబం వారితో పాలుపంచుకోవడం ఓ పగటి కలే.
అబలలు సులభంగా దోపిడికి గురవుతుంటారు. ఈ వ్యవస్థకు కారకులెవరై ఉంటారన్న సత్యాన్ని విస్మరించకుండా గళం విప్పాల్సిన అత్యవసరం ఎంతైనా ఉంది. ప్రభుత్వాలు, ప్రత్యేకంగా మన ప్రభుత్వం యుద్ధప్రాతిపదికన ఈ సమస్యను నిర్మూలించాలి. ఏజెంట్లపై తీక్షణ చూపులుండాలి. గహ పరిచారికలుగా విదేశాలకు వెళ్లేవారికి తగిన సమాచారం, శిక్షణ ఇవ్వాలి. ఆయా దేశాల సంస్కతి, చట్టాల గురించి విశద పరచాలి. అక్కడ పని తీరు తెన్నుల గురించి స్పష్టమైన అవగాహన కల్పించాలి. చట్టపరమైన రక్షణ లభించేలా విధివిధానాలు రూపొందించాలి. తద్వారా శ్రమదోపిడీ, హింసల నించి తమని తాము కాపాడుకోవటం ఈ మహిళా వీరికి వీలవుతుంది.
మార్చి 8 న మహిళా అంతర్జాతీయ దినం సంబరంగా జరుపుకోవడం ముఖ్యం కాదు. మహిళలు వివిధ రంగాలలో, జీవితపు మలుపులలో పడుతున్న బాధలను గుర్తించి సమధానాలు రాబట్టాలి. రాజకీయ నేతల మాటలు కోటలు దాటుతాయి కాని గడపలు దాటవు. ఇలా కాకుండా అమలు చేసే పద్ధతులకు పూనుకోవాలి. అప్పుడే ఏ దేశమేగినా, ఎక్కడ పనిచేసినా మన భారత వనితల గౌరవం, మర్యాదలను కాపాడగలిగే వాళ్ళమవుతాం.
- అమ్జద్
amjuali1993@gmail.com